Zioła i rośliny lecznicze. Jak stworzyć ogrodową apteczkę?

W celach leczniczych używa się kwiatów, liści, łodyg, nasion i korzeni. To, którą część rośliny warto wykorzystać, zależy od konkretnego gatunku. Z mięty pieprzowej najcenniejsze są liście, a w przypadku rumianku lekarskiego kwiaty.

Świeże zioła to doskonałe dodatki do sałatek, smoothie czy zup. Z wysuszonych partii roślin z łatwością przygotujesz zdrowe napary. Zioła lecznicze dostarczają do organizmu niezbędnych składników np. przeciwutleniaczy, dlatego warto na stałe włączyć je do jadłospisu.

Co istotne, założenie ogrodowej apteczki nie jest trudne. Większość roślin leczniczych kupisz w formie gotowej sadzonki. Pamiętaj, że zioła warto przesadzić do większych pojemników. Dzięki temu zapewnisz sadzonkom lepsze warunki. W przypadku wysiewania nasion postępuj zgodnie ze wskazówkami na opakowaniu.

Dla jakości ziół moment zbioru i warunki suszenia odgrywają kluczową rolę. Liście zbieraj przed kwitnieniem, natomiast kwiaty, owoce i nasiona w pełnej dojrzałości. W przypadku korzeni odpowiedni moment na zbiór to późna jesień lub wiosna. Rośliny lecznicze zrywaj w momencie, kiedy warunki pogodowe są sprzyjające – jest dość ciepło i sucho. Pamiętaj, żeby nie zbierać ziół świeżo po opryskach, ani nie pozyskiwać ich z miejsc sąsiadujących z np. trasami szybkiego ruchu. Istnieje wtedy ryzyko, że roślina jest zanieczyszczona, a jej spożycie może wiązać się z dostarczeniem do organizmu szkodliwych substancji.

Zioła lecznicze możesz wykorzystać w formie świeżej np. jako dodatek do potraw. Jednak znaczna część roślin zyskuje wartości lecznicze po ususzeniu. Rośliny najlepiej suszyć w przeznaczonych do tego suszarkach do żywności lub przewiewnych koszach wykonanych z delikatnej siateczki. W domowych warunkach, łodygi oraz liście rozłóż na tacce i ustaw ją w przewiewnym oraz suchym miejscu.

Zielone części susz w temperaturze od 20oC do 30oC, korzenie i twardsze elementy np. owoce w temperaturze 40oC. Ususzone zioła należy przechowywać w suchych i zacienionych miejscach np. w szklanych słoikach lub metalowych puszkach.

Rośliny lecznicze cieszą się coraz większą popularnością. Suszone, jak i świeże części ziół wspierają zdrową dietę i są wykorzystywane w leczeniu dolegliwości. Poniżej znajdziesz listę najpopularniejszych ziół i roślin leczniczych.

Głóg

Głóg to ciernisty krzew. Znacznie farmaceutyczne mają jego kwiaty oraz owoce. Są one bogatym źródłem potasu, wapnia, magnezu, fosforu, sodu oraz witaminy C. Głóg korzystnie wpływa na działanie:

• układu krążenia,

• układu odpornościowego.

Kwiaty głogu zbieraj w maju lub czerwcu, a następnie susz w temperaturze ok. 30°C. Owoce nadają się do zbioru między wrześniem a październikiem. Należy je suszyć w temperaturze 30°C. W końcowej fazie suszenia należy zwiększyć temperaturę do 50°C.

Wysuszony głóg wykorzystaj do przyrządzania naparów. Zalej jedną łyżeczkę kwiatów oraz owoców ciepłą wodą i pozostaw do zaparzenia na ok. 3 minuty. Następnie przecedź całość. Napary zaleca się pić dwa razy dziennie.

Mniszek lekarski

Mniszek jest potocznie określany, jako dmuchawiec. Cenne w ziołolecznictwie są wszystkie partie rośliny – łodygi, korzenie, kwiaty i liście. Poszczególne części mniszka zbiera się przez kilka miesięcy od wiosny do jesieni. Liście należy obrywać przed kwitnieniem, łodygi w okresie kwitnienia, kwiaty w maju, a korzenie wiosną lub jesienią. Mniszek działa rozkurczowo, oczyszczająco, moczopędnie oraz przeciwcukrzycowo. Suplementy diety oraz napary z mniszka wpływają pozytywnie na:

• trawienie,

• funkcjonowanie wątroby i nerek,

• układ moczowy,

• górne drogi oddechowe.

W domowych warunkach najłatwiej wykorzystać kwiaty mniszka. W celach farmaceutycznych możesz sporządzić z nich zdrowy syrop. Przygotuj miód, duży słoik oraz kwiaty. Oczyszczone pąki ułóż na dnie i zalewaj miodem. Powtarzaj czynność, aż do wypełnienia całego słoika. Upewnij się, że ostatnia warstwa kwiatów jest dokładnie pokryta miodem. Syrop odstaw na ok. 3 tygodnie w ciemne miejsce. Pamiętaj, żeby regularnie potrząsać słoikiem. Po tym czasie przecedź miksturę. Syrop możesz dodawać do herbaty lub spożywać osobno.

Rumianek

Rumianek spotkasz na łąkach i polach. Rośnie dziko w ogrodach, przez co często traktowany jest jako chwast. Do celów leczniczych wykorzystuje się kwiaty rumianku, które można zbierać od maja do jesieni. Zerwane kwiaty, susz w jasnych i przewiewnych pomieszczeniach. Ze względu na swoje właściwości łagodzące, rozluźniające i przeciwzapalne, rumianek warto stosować przy:

• dolegliwościach układu pokarmowego,

• stanach zapalnych skóry np. zaczerwienieniach,

• wzdęciach.

Z wysuszonych kwiatów przygotuj leczniczy napar. Łyżkę suszu zalej ciepłą wodą. Przykryj filiżankę i odstaw na 10 minut do zaparzenia. Po tym czasie odcedź wywar i gotowe!

Pokrzywa

Pokrzywa zyskała złą sławę, ze względu na swoje parzące właściwości. Jednak napary z pokrzywy mają cenne wartości lecznicze i są dobrym źródłem żelaza, wapnia oraz krzemionki. Pokrzywa pomaga w leczeniu:

• zapalenia dróg moczowych,

• dolegliwości związanych z układem trawienia,

• łupieżu i łojotoku.

Liście i łodygi pokrzywy należy zbierać od czerwca do września. Pędy można wykorzystać po zerwaniu, jak i poddać je suszeniu. Świeże liście pokrzywy warto dodać do zupy lub zalać wrzątkiem i wypić w formie wywaru. Jeśli chcesz wysuszyć roślinę, ułóż listki na tacce i ustaw całość w suchym i zacienionym miejscu.

Mięta pieprzowa

To aromatyczne zioło jest powszechnie stosowane w wielu wyrobach spożywczych. Orzeźwiające listki mięty są świetnym dodatkiem do letnich potraw oraz napojów. W formie suszonej, miętę wykorzystuje się do sporządzania leczniczych naparów. Miętowe herbaty pomogą przy:

• podrażnieniach układu pokarmowego np. zaparciach czy skurczach,

• chorobach dróg żółciowych.

Liście mięty można zbierać przez całe lato. Ich suszenie nie jest skomplikowane — wystarczy równomiernie rozłożyć listki na tacy i odstawić je w suche miejsce. Susz najlepiej przechowywać w słoiku. Pamiętaj, że mięta to bardzo ekspansywny gatunek. Dlatego warto regularnie podcinać jej pędy, dzięki czemu roślina nie zagłuszy pozostałych sadzonek.

Jakie zioła na zaparcia?

W przypadku zaparć najczęściej poleca się sense, korę kruszyny, korzeń rzewienia oraz sok z liści aloesu. Pamiętaj, że podstawą w zapobieganiu zaparciom jest odpowiednia dieta.

Co na refluks?

Na refluks najlepiej stosować zioła o właściwościach rozluźniających np. rumianek lub melisę. Zaleca się również picie wody oraz słabej czarnej herbaty.