Berberysy

Berberysy spotkać można niemal na całym świecie: w Europie, Azji, Afryce oraz w Ameryce. Gatunki zrzucające liście na zimę z powodzeniem można sadzić na terenie całego naszego kraju, gdyż nie są to rośliny wrażliwe na mróz. Zimozielone odmiany berberysów są za to dość mało odporne na mróz. Bez okrywania mogą przeżyć tylko w najcieplejszych rejonach kraju i to w czasie bardzo łagodnych zim.

Berberysy to rośliny o dekoracyjnych liściach, kwiatach i owocach. Do tego są bardzo łatwe w uprawie. Krzewy te preferują stanowiska słoneczne (wtedy najpiękniej wybarwiają się ich kolorowe liście). Miejsca cieniste im zdecydowanie nie służą. Berberysy mogą rosnąć w niemal każdej glebie, radzą sobie nawet w podłożu piaszczystym, jałowym i zasolonym. Jednak najlepiej rosną na glebach przepuszczalnych i dostatecznie wilgotnych.

Berberysy bardzo dobrze znoszą cięcie, więc nadają się na żywopłoty formowane. Aby ładnie się zagęszczały i miały piękny pokrój, warto przycinać je co najmniej dwa razy w czasie sezonu wegetacyjnego. Pierwsze cięcie wykonujemy wczesną wiosną, usuwamy wtedy pędy połamane i przemarznięte. Kolejny raz przycinamy krzewy latem, po kwitnieniu. Rozmnażanie berberysów także nie powinno nastręczać trudności. Krzewy te najlepiej rozmnażać z nasion. Rośliny tak uzyskane w 90% powtarzają cechy rośliny matecznej. Można je także rozmnażać z sadzonek zielnych, które pobieramy w czerwcu oraz w lipcu.

Berberysy najpiękniej wyglądają posadzone pojedynczo lub w grupach. Można z nich tworzyć purpurowe, zielone lub złociste, cierniste żywopłoty. Odmiany karłowe idealnie nadają się do posadzenia w ogródkach skalnych, a także na obwódki rabat klombów. Krzewy te mają szerokie zastosowanie w zależności od gatunku i odmiany. Poniżej prezentuję kilka z nich: berberys koreański i ottawski oraz berberys Thunberga.

W ogrodzie ładnie będzie prezentował się berberys brodawkowaty, który jest dość niskim (max 1 m wysokości), kulistym krzewem o ciemnozielonych, błyszczących listkach. Późną wiosną kwitnie na żółto, a latem obsypany jest ciemnogranatowymi owocami z sinym nalotem.

Zimozieloną ozdobą ogrodu może być także berberys Juliany, którego ciemnozielone listki na jesień przebarwiają się na czerwono. Berberys ten ma kolczaste ząbki na liściach oraz długie (ok. 4 cm) ciernie, więc lepiej sadzić go z dala od miejsc, do których dostęp mają dzieci. Kwitnie na żółtopomarańczowo i ma granatowe owoce. Berberys brodawkowaty i berberys Juliany wymagają miejsc osłoniętych od wiatru. Preferują żyzne, wilgotne podłoże i nie lubią przesadzania. Nie trzeba ich przycinać.

Berberys koreański (Berberis koreana) to bardzo ciernisty krzew, o trójdzielnych lub pojedynczych cierniach. Może dorastać do około 2 m wysokości. Młode pędy tej rośliny są dosyć sztywne, natomiast starsze gałązki łukowato się wyginają. Ośmiocentymetrowe, zielone liście są sztywne i ostro piłkowane. Na jesieni zmieniają barwę na pomarańczową lub czerwoną. Berberys koreański zakwita w maju i ma duże, żółtopomarańczowe kwiaty, które zebrane są w gęste, długie grona. Jesienią krzew obsypany jest małymi, kulistymi owocami, które mają ciemnoczerwony kolor. Owoce są przysmakiem ptaków i mogą utrzymywać się na krzewie nawet do wiosny. Berberys koreański to roślina odporna na mróz oraz suszę. Bardzo dobrze znosi zanieczyszczenia środowiska i rzadko atakowany jest przez szkodniki i choroby. Krzew ten najpiękniej wygląda posadzony pojedynczo lub w niewielkich grupach. Nadaje się także na niezbyt wysokie, cierniste żywopłoty. Jedną z najciekawszych odmian berberysu koreańskiego jest:

‘Red Tears’ – to bardzo gęsty i szeroki krzew, który dorastać może do około 1,5 m wysokości. Roślina ta posiada trzycentymetrowe ciernie i bardzo dekoracyjne liście koloru niebiesko-zielonego, które ozdobione są czerwonawym brzegiem. Krzew ten najpiękniej wygląda na jesieni, kiedy jego liście przybierają czerwoną barwę i kiedy pojawiają się duże, jaskrawo czerwone owoce o wydłużonym kształcie. Owoce zebrane są w długie (nawet do 10 cm) grona.

Berberys ottawski (Berberis x ottawensis) to mieszaniec międzygatunkowy, który powstał ze skrzyżowania ze sobą berberysu Thunberga oraz berberysu pospolitego. Krzew ten rośnie dosyć silnie i może dorastać do około 2-3 m wysokości. Młode pędy tej rośliny są żółto-brązowe, a z czasem stają się bardziej czerwone. Liście berberysu ottawskiego mają kolor zielony i są delikatnie ząbkowane. Kwiaty mają kształt jajowaty i zebrane są w grona (podobnie jak czerwone owoce). Do najciekawszych odmian berberysu ottawskiego zaliczyć można np.:

‘Red Rocket’ – krzew ten ma dość wąski pokrój i silnie się rozgałęzia. Ma drobne listki barwy intensywniej czerwonej oraz żółte kwiaty o delikatnie czerwonym odcieniu.

‘Silver Miles’ – odmiana ta tworzy wysokie krzewy o przewieszających się, łukowato wygiętych pędach. Ciemnoczerwone liście tej rośliny ozdobione są srebrno-szarymi przebarwieniami. Odmiana ta kwitnie na żółto, a na jesieni pojawiają się czerwone owoce o jajowatym kształcie.

‘Superba’ – ten ciernisty, szeroki krzew może dorastać do około 2 m wysokości. Ma duże, okrągłe, bardzo ciemne liście barwy brązowo-czerwonej. Kwitnie na żółto-czerwono. Na jesieni ozdobą krzewu są jasnoczerwone owoce o jajowatym kształcie. Odmiana ta idealnie nadaje się żywopłoty.

Berberys Thunberga to jeden z najpiękniejszych i najpopularniejszych w Polsce gatunków berberysu. Krzew ten pochodzi z Japonii i ma wiele ciekawych odmian, które różnią się między sobą przede wszystkim kolorem liści: mogą być purpurowe, zielone, żółte.

Berberys Thunberga (Berberis thunbergii) to gęsty, szeroko rozrastający się krzew o kulistym i dość regularnym pokroju, który dorastać może do około 2 m wysokości. Ma długie, łukowato wygięte pędy i krótkie ciernie. Jego drobne liście najpiękniej prezentują się na jesieni, kiedy to przebarwiają się na żółto, pomarańczowo lub czerwono. Berberys Thunberga zakwita w maju, a jego liczne, żółto-czerwone kwiaty zwisają wzdłuż wygiętych pędów. Ozdobą krzewu są także drobne, elipsoidalne owoce koloru czerwonego. Owoce bardzo często utrzymują się na krzewie przez całą zimą, a nawet aż do wczesnej wiosny. Berberys Thunberga bardzo dobrze znosi cięcie, dlatego idealnie nadaje się niezbyt wysokie żywopłoty formowane. Nie jest to krzew całkowicie odporny na mróz. Dlatego młodsze egzemplarze należy zabezpieczyć przed zimą. Warto wiedzieć, że roślina ta preferuje stanowiska słoneczne oraz przepuszczalne, piaszczysto-gliniaste podłoże, które jest dosyć wilgotne.

‘Atropurpurea’ – to jeden z najpiękniejszych krzewów o barwnych, purpurowych liściach, które na jesieni stają się czerwono-brązowe. Roślina ta dobrze wygląda posadzona pojedynczo lub w grupach. Nadaje się na niezbyt wysokie, purpurowe, cierniste żywopłoty. Odmiana ta tworzy gęste, zwarte krzewy, które rosną nieco słabiej niż gatunek.

‘Atropurpura Nana’ – ten gęsty, wolno rosnący, karłowy krzew może dorastać do zaledwie 40-50 cm wysokości. Ma ciemne, brązowo-purpurowe liście. Idealnie nadaje się na obwódki rabat czy klombów. Dobrze prezentuje się także w ogródkach skalnych.

‘Aurea’ – to niezbyt wysoka odmiana, która może dorastać do około 100-130 cm wysokości. Ma drobne, bardzo dekoracyjne liście barwy cytrynowej lub złocistej, które na jesieni przebarwiają się na kolor żółto-zielony. Odmiana ta idealnie sprawdza się w kompozycjach z drzewami i krzewami o kontrastowym kolorze liści (intensywnie zielonymi bądź purpurowymi). Pięknie wygląda też posadzona pojedynczo na soczystozielonym trawniku.

‘Bagatelle’ – to odmiana karłowa, która dorasta do zaledwie około 30 cm wysokości. Tworzy zwarte, wolno rosnące krzewy o płaskokulistym pokroju. Roślina ta ma drobne liście barwy czerwono-brązowej, które na jesieni stają się niemal czerwono-czarne. Ta niska odmiana idealnie nadaje się do ogródków skalnych oraz do posadzenia na rabaty. Można z niej także tworzyć niziutkie żywopłoty obwódkowe. Najpiękniej prezentuje się posadzona w grupach.

‘Erecta’ – odmiana ta tworzy zwarte krzewy o dość wąskim, kolumnowym pokroju. Pędy są sztywne i wyprostowane, a u starszych egzemplarzy gałązki delikatnie się pokładają. Krzew ten ma okrągłe liście barwy jasnej zieleni, które na jesieni zmieniają kolor na pomarańczowy. Odmiana ta bardzo dobrze nadaje się na żywopłoty.

‘Green Carpet’ – krzew ten ma długie, przewieszające się pędy, które rosną niemal poziomo. Zielone, błyszczące liście na jesieni przybierają barwę żółto-pomarańczową lub czerwoną. Ozdobą tej odmiany są także żółto-pomarańczowe kwiaty, które ciekawie kontrastują z zielenią liści. Krzew ten dorastać może do około 80-100 cm wysokości.

‘Harlequin’ – jest to rozłożysty, ale niewielki krzew, który dorastać może do około 1 m wysokości. Ma drobne listki barwy czerwono-purpurowej, które ozdobione są małymi, szarobiałymi plamkami.

‘Koboldt’ – ten gęsty, karłowy krzew dorasta do około 40 cm wysokości i ma pokrój kulisty. Ciemnozielone liście tej odmiany nie przebarwiają się jesienią. Odmiana ta idealnie nadaje się do posadzenia w ogródku skalnym, na wrzosowisku lub na rabacie.

‘Pink Queen’ – ten szeroki krzew może dorastać do około 1 m wysokości. Odmiana ta ma bardzo dekoracyjne liście, które początkowo mają barwę intensywnie czerwoną, a z czasem stają brązowo-czerwone lub różowo-czerwone. Dodatkowo liście ozdobione są szarymi lub białymi smugami i plamami.

‘Red Chief’ – to bardzo silnie rosnący krzew, który dorastać może nawet do około 2-3 m wysokości. Odmiana ta ma wąskie, błyszczące liście koloru brązowo-czerwonego, które jesienią stają się delikatnie czerwonawe.

‘Red Pillar’ – odmiana ta może dorastać do około 1,5 m wysokości. Pędy tego krzewu początkowo są sztywne i wyprostowane, z czasem jednak zaczynają się przewieszać i rozkładać. Roślina ta brązowo-czerwone liście. Kwiaty pojawiają się w maju i są żółto-czerwone.

‘Rose Glow’ – to dosyć szeroki krzew o sztywnych i wyprostowanych pędach, który może dorastać do około 1,5 m wysokości. Roślina ta ma bardzo dekoracyjne, czerwono-fioletowe liście, które ozdobione są plamkami barwy różowej, białej lub szarej. Krzew ten wiosną obsypany jest żółtymi, drobnymi kwiatami, a na jesieni pojawiają się czerwone owoce.