Choroby drzew owocowych, liściastych i iglastych – jak z nimi walczyć?

Jedną z najpowszechniejszych chorób grzybowych występujących na drzewach owocowych jest parch jabłoni i gruszy. Objawia się tworzeniem ciemnych plam na liściach, które z czasem wysychają i korkowacieją. Blaszki liściowe natomiast przedwcześnie opadają. Owoce ulegają deformacji, a ich zawiązki porażeniu.

W ogrodzie, w którym uprawia się grusze, należy zrezygnować z jałowca sabińskiego, ponieważ jest żywicielem pośrednim rdzy, która atakuje drzewa gruszy.

Na wiśniach i czereśniach często występuje rak bakteryjny drzew pestkowych. Poraża wszystkie nadziemne części. Pąki i kwiaty nie rozwijają się, lecz zamierają i brunatnieją. Na liściach występują wodniste plamy. Tkanka w miejscach przebarwień z czasem wysycha i kruszy się. Na korze występują spękania, z których wycieka gumiasta substancja.

Wiśnie, czereśnie, a także śliwy, morele i brzoskwinie są narażone na wystąpienie brunatnej zgnilizny drzew pestkowych. Na owocach pojawiają się wtedy ciemniejsze, gnilne plamy. Owoce zasychają i zamieniają się w „mumie”.

Typową chorobą dla brzoskwini oraz nektaryny jest kędzierzawość liści. Patogen wywołuje silną deformację liści i bordowienie. Pod koniec czerwca większość z nich opada.

Na drzewach owocowych często występują choroby porażające różne ich części - szara pleśń, plamistość liści, mączniak prawdziwy i mączniak rzekomy.

• usuwanie resztek po zbiorach i niedopuszczanie do zalegania na drzewach „mumii" (zaschniętych owoców);
• regularne cięcie drzew, prześwietlanie korony;
• profilaktyczne i doraźne stosowanie fungicydów;
• wybór odmian odpornych lub mało podatnych na daną chorobę;
• korzystanie z wysokiej klasy, precyzyjnych opryskiwaczy.

Choroby drzew iglastych najczęściej powodują brązowienie igieł bądź łusek. Powszechnym problemem jest bagatelizowana choroba fizjologiczna wynikająca z niedoboru wody. Iglaki transpirują przez cały rok, a w okresie zimowym czasem nie mogą pobrać wody z zamarzniętej gleby. Występuje wtedy zjawisko suszy fizjologicznej, które najczęściej objawia się wiosną brązowieniem, a nawet zamieraniem drzew i krzewów iglastych.

Natomiast najgroźniejszą chorobą iglaków jest fytoftoroza, której wystąpienie kończy się śmiercią drzew i krzewów. Nie ma na nią skutecznego środka, zainfekowane rośliny należy wykopać i spalić. Wywołujący ją patogen poraża także inne grupy roślin.

Inne choroby drzew iglastych to zamieranie pędów drzew i krzewów iglastych, zamieranie wierzchołków, gruzełek świerka i cisa, osutka jałowca i plamistość łusek. Na modrzewiach, jałowcach, sosnach i jodłach może także pojawić się rdza.

• obfite podlewanie iglaków w okresie jesiennym i sporadyczne podlewanie w bezmroźne, zimowe dni;
• stosowanie nawozów z azotem jedynie do lata;
• niedopuszczanie do nadmiernego zagęszczenia drzew;
• unikanie sadzenia w sąsiedztwie drzew iglastych takich roślin, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia chorób, np.: jałowca sabińskiego i gruszy, brzozy i modrzewia, jodły i brusznicy.

Choroby drzew liściastych prowadzą nie tylko do oszpecenia drzew, ale także osłabiają ich wzrost, rozwój i przyczyniają się do wzmożonego występowania szkodników (to ostatnie działa w dwie strony). Z tego powodu drzewa liściaste, zwłaszcza te młodsze, powinno się profilaktycznie chronić przed chorobami.

U drzew liściastych może wystąpić fytoftoroza, która często dotyka olchy, jesiony, buki, dęby i brzozy. Do groźnych chorób należy także werticilioza objawiająca się więdnięciem liści, a nawet zamieraniem całych drzew. Nieco osobliwie przebiega u jesionów, które raptownie zrzucają liście bez oznak wcześniejszego więdnięcia. Drzewa liściaste często są porażane przez mączniaka rzekomego i prawdziwego. Powstawanie szarawej grzybni na blaszkach liściowych (czasem pędach i innych organach) osłabia zdolności asymilacyjne drzew.

• resztki po cięciu i opadłe liście ze śladami chorób należy utylizować;
• należy zadbać o stanowiska, drzewa nie powinny rosnąć w miejscach nadmiernie wilgotnych (poza tymi, które preferują takie warunki);
• młode drzewa można chronić, profilaktycznie stosując ekologiczne preparaty.

Co robić z resztkami po cięciu roślin?

Resztki, które zawierają ślady chorób i szkodników, powinno się utylizować. Jeśli są zdrowe, drobniejsze pędy można wykorzystać w kompostowniku. Układa się je cienko, gdyż rozkładają się dłużej niż zielone organy. Nieco grubsze fragmenty można rozdrobnić w rębaku. Po rozdrobnieniu warto wykorzystać je jako ściółkę lub nawet naturalną nawierzchnię.

Jak dobierać środki ochrony?

Środki ochrony dopasowuje się do rodzaju choroby, dlatego kluczem jest rozpoznanie. Następne kryteria wyboru to rodzaj uprawy i zakres temperatur, w których preparaty działają optymalnie. Warto skorzystać z aktualnych programów ochrony, np.: roślin sadowniczych. Preparaty stosuje się naprzemiennie o różnych substancjach aktywnie czynnych, aby patogeny nie uodporniły się na nie.