Cyprysik Lawsona

Cyprysik Lawsona (Chamaecyparis lawsoniana) to wiecznie zielone drzewo iglaste, które należy do rodziny cyprysowatych. Jego środowiskiem naturalnym jest zachodnie wybrzeże Stanów Zjednoczonych, Kalifornia i Oregon. Cyprysiki Lawsona jako rośliny ozdobne uprawiane są w wielu miejscach na świecie, także w Polsce. Jednak są to gatunki bardzo wrażliwe na przemarzanie, dlatego powinny być sadzone tylko w najcieplejszych rejonach naszego kraju. Ponadto rośliny te mają duże wymagania klimatyczne i glebowe, są dość trudne w uprawie. Jednak jeśli zapewnimy im odpowiednie warunki do wzrostu i rozwoju, będziemy cieszyć się jednymi z najpiękniejszych i najbardziej ozdobnych roślin iglastych.

Cyprysiki Lawsona rosnące w naturze mogą dorastać do 75 m wysokości, jednak w naszych warunkach klimatycznych przeważnie nie przekraczają wysokości 20 m, a wiele odmian jest zdecydowanie niższych (2-3 m wysokości). Cyprysiki Lawsona tworzą gęstą, bardzo regularną, dość wąską koronę o stożkowatym pokroju. Korona przeważnie jest wielopniowa, drzewa te z reguły wytwarzają kilka wierzchołków przewodnich. Wierzchołki są sztywne, wzniesione, wyrastają z nich bardzo licznie rozgałęzione pędy, których końce dekoracyjnie się przewieszają. Pędy pokryte są brązowo-pomarańczową korą, która łuszczy się podłużnymi płatami i odchyla. Cyprysiki Lawsona uprawiane samotnie i dobrze doświetlone są równomiernie ugałęzione od samej ziemi. Gdy jest większe zacienie, rośliny te mogą łysieć od najbardziej cienistej strony.

Cyprysiki Lawsona mają łuskowate igły barwy zielonej, które pokryte są niebieskawym lub srebrzystym, woskowym nalotem. Na spodniej stronie łusek posiadają charakterystyczny, wyraźnie widoczny, jasny nalot, który kształtem przypomina zrośnięte podstawami litery „Y”. Łuski cyprysików Lawsona ułożone są bardzo gęsto i ściśle do siebie przylegają, szczelnie pokrywając całe pędy i właściwie je zasłaniając.

Cyprysiki Lawsona to rośliny jednopienne, rozdzielnopłciowe, kwitną w marcu i kwietniu. Kwiaty męskie wyrastają na końcach pędów i są ciemnoczerwone. Szyszki są małe (0,8 cm), niemal kuliste, złożone z tarczowatych nasiennych łusek. Dojrzałe mają barwę jasnobrunatną i pokryte są woskowym, biało-niebieskim nalotem.

Cyprysiki Lawsona są wymagające i dość trudne w uprawie. Powinny rosnąć na stanowiskach słonecznych lub półcienistych, w miejscach ciepłych, zacisznych i osłoniętych przed silnymi, mroźnymi, wysuszającymi wiatrami. Rośliny te są wrażliwe na mróz, posadzone w miejscach odkrytych i wietrznych mogą przemarzać. Dlatego można uprawiać je tylko w najcieplejszych rejonach kraju.

Cyprysiki Lawsona wymagają dużej wilgotności powietrza, najlepiej sadzić je w pobliżu oczek wodnych czy stawów. Bardzo źle znoszą suszę, upały, silne słońce i suche powietrze, nie służą im też silne, wysuszające wiatry.

Cyprysiki Lawsona preferują podłoża żyzne, głęboko uprawione, dostatecznie wilgotne, ale przepuszczalne, o lekko kwaśnym lub obojętnym odczynie (nie służy im podłoże wapienne).

Rośliny te nie wymagają regularnego przycinania, jednak bardzo dobrze znoszą cięcie. Ponadto strzyżenie wpływa na zagęszczanie rośliny.

Cyprysiki Lawsona są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza i duże zasolenie gleby. Osłabione rośliny mogą być podatne na choroby i szkodniki. Mogą wtedy pojawić się choroby grzybowe (opieńka miodowa, szara pleśń, fytoftoroza, zamieranie pędów). Do szkodników cyprysików należą: mszyce, przędziorki, tarczniki.

Cyprysiki Lawsona rozmnażamy wyłącznie wegetatywnie czyli przez sadzonki lub szczepienie. Sadzonki pobieramy późnym latem albo wczesną wiosną i ukorzeniamy w torfie w ciepłym i wilgotnym środowisku (np. w szklarni).

Cyprysiki Lawsona mają wiele ciekawych odmian, które różnią się między sobą pokrojem (stożkowaty, kolumnowy, kulisty) i wybarwieniem pędów i łusek: mogą być złocisto-żółte, niebieskawe, szarozielone, jasnozielone. Ładnie wyglądają posadzone pojedynczo w wyeksponowanym miejscu albo w grupach z innymi roślinami iglastymi. Dobrze prezentują się w kompozycjach z roślinami o odmiennym pokroju i wybarwieniu igieł/liści. Nadają się na luźne szpalery i żywopłoty formowane (dobrze znoszą cięcie). Nadają się do nasadzeń w stylu orientalnym czy naturalistycznym. Odmiany karłowate i miniaturowe można sadzić na skalniakach czy wrzosowiskach, a nawet w pojemnikach.

'Alumii' – odmiana o zwartym, wąsko stożkowatym, wręcz kolumnowym pokroju. Po 10 latach osiąga około 3 m wysokości, docelowo może dorastać do 6-8 m. Ma gęsto osadzone, spłaszczone pędy, które u starszych egzemplarzy charakterystycznie się przewieszają. Pędy gęsto pokryte są delikatnymi łuskami barwy niebiesko-zielonej. Nadaje się do posadzenia pojedynczo albo w formie szpaleru w miejscach ciepłych, zacisznych i osłoniętych.

'Alumigold' – odmiana wolno rosnąca, po 10 latach osiąga około 2 m wysokości. Ma pokrój kolumnowy i najlepiej wygląda posadzona pojedynczo albo z roślinami o odmiennym pokroju (np. płożącym, kulistym). Łuski są jasnozielone z żółtym obrzeżem. Bardzo dekoracyjne młode przyrosty: bardzo jasne, żółto-zielone.

'Argenteovariegata' – odmiana wolno rosnąca, po 10 latach dorasta do około 2 m wysokości. Ma pokrój kolumnowy i przewieszające się końcówki pędów. Na końcach niektórych gałązek pędy mają białe, nieregularne przebarwienia, co wygląda bardzo ciekawie. Odmiana idealna do posadzenia jako soliter lub z innymi iglakami.

'Columnaris' – szybko rosnąca odmiana, która po 10 latach osiąga około 3-4 m wysokości (docelowo dorasta do 8 m). Ma zwarty, wąski, kolumnowy, niemal strzelisty pokrój. Pędy są cienkie, wzniesione, ściśle przylegające do siebie. Pokryte są płaskimi, ciemnozielonymi lub niebieskawymi łuskami. Odmiana idealna na żywopłoty i szpalery, na rabaty z innymi roślinami o odmiennym pokroju, a także do posadzenia pojedynczo.

'Ellwoodii' – odmiana o pokroju zwartym, szeroko stożkowatym lub eliptyczno stożkowatym i wzniesionych pędach. Pędy równomiernie pokryte są płaskimi, niebieskozielonymi łuskami, które zimą zmieniają barwę na stalowoniebieskie. Odmiana dość wrażliwa na mroźne wiatry. Po 10 latach dorasta do około 1,5 m (docelowo osiąga około 3-4 m).

'Ellwood's Gold' – odmiana wolno rosnąca, która po 10 latach dorasta do około 2 m. Ma pokrój szeroko kolumnowy, a pędy pokryte są pierzastymi łuskami, które na początku są złociste, a z czasem zmieniają barwę na zieloną. Odmiana ta ładnie wygląda posadzona pojedynczo albo w kompozycji z innymi roślinami.

'Filiformis Compacta' – odmiana karłowa, która po 10 latach dorasta do zaledwie 50 cm wysokości. Ma pokrój kulisty lub płasko kulisty. Pędy cienkie, sznurowate, promieniście opadają ku ziemi. Łuski ma wąskie, małe, ściśle przylegające do pędów, ciemnozielone z niebieskawym odcieniem. Odmiana idealna do małych ogrodów, na skalniaki i wrzosowiska.

'Golden Wonder' – jedna z piękniejszych odmian o złocistożółtych, intensywnie wybarwionych łuskach. Ma regularny, stożkowaty pokrój i delikatne pędy lekko przewieszające się na końcach. Po 10 latach dorasta do około 2 m, docelowo osiąga 5-6 m wysokości. Odmiana najlepiej wygląda posadzona pojedynczo, na stanowiskach osłoniętych i zacisznych nawet zimą zachowuje złocistą barwę.

'Gnom' – odmiana karłowa, bardzo wolno rosnąca, która po 10 latach osiąga zaledwie 30 cm wysokości i 50 cm szerokości. Ma pokrój kulisty lub kulisto stożkowaty. Łuski są jasnozielone, osadzone gęsto na krótkich pędach. Odmianę warto corocznie przycinać w celu zachowania ładnego, gęstego pokroju. Może być uprawiana w pojemnikach.

'Ivonne' – odmiana o pokroju stożkowatym, która po 10 latach dorasta do około 2 m wysokości. Łuski barwy żółtozielonej zachowują barwę nawet zimą. Odmiana idealna do posadzenia pojedynczo albo w jednorodnych grupach.

'Kelleris Gold' – odmiana wolno rosnąca, po 10 latach osiąga około 1,5 m wysokości (docelowo ma około 5 m). Pokrój zwarty, stożkowaty, z czasem staje się bardziej szeroko kolumnowy. Pędy delikatne, sztywne, lekko przewieszają się na końcach. Łuski u nasady pędów są szarozielone, młode przyrosty mają barwę cytrynowożółtą, przechodzącą w jasną zieleń. Odmiana do posadzenia pojedynczo w wyeksponowanym miejscu.

'Minima Glauca' – bardzo wolno rosnąca odmiana, która po 10 latach osiąga zaledwie 30-40 cm wysokości. Krzew ma pokrój kopiastym, zaokrąglony, z czasem staje się szeroko stożkowaty. Pędy gęsto ułożone, wzniesione oraz rozpostarte. Łuski barwy zielononiebieskiej lub szaroniebieskiej. Odmiana idealna na skalniaki i wrzosowiska.

'Pembury Blue' – odmiana dość szybko rosnąca, która po 10 latach osiąga około 4 m wysokości. Ma pokrój wąsko kolumnowy lub stożkowaty, pędy w górnej części są wzniesione, w dolnej układają się horyzontalnie. Łuski są drobne, delikatne, ściśle przylegają do cienkich pędów. Mają barwę srebrzystoniebieską lub niebieskozieloną. Odmiana do sadzenia pojedynczo lub na rabatach.