Fundamenty. Poznaj odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania

Do ocieplania fundamentów należy użyć specjalistycznych materiałów, które są odporne na ściskanie, działanie wilgoci i obciążenia oraz będą dobrze izolować ciepło. Może to być, np.:

• styropian do stosowania na fundamentach EPS lub XPS;
• polistyren ekstrudowany XPS;
• pianka poliuretanowa.

Papa to materiał, który ma chronić fundamenty przed wilgocią. Najlepiej nadaje się do tego:

• papa termozgrzewalna – trwała, łatwa w montażu (wystarczy roztopić jej spodnią warstwę wykonaną z bitumu, w prosty sposób można ją również ułożyć na dodaną zakładkę) i skuteczna w działaniu hydroizolacyjnym. Można wybierać spośród papy podkładowej lub wierzchniego krycia;
• papa modyfikowana o szybkim profilu SBS – zyskuje o wiele wyższe parametry szczelności, jest bardzo trwała, grubsza (ma warstwę z włókniny poliestrowej);
• papa z dodatkiem SBS – nieco tańsza od poprzedniej, ale również zawiera elastomery termoplastyczne: styren - butadien – styren (tylko w mniejszej ilości). Jest bardziej giętka i mniej wytrzymała (również na mrozy).

Fundamenty należy izolować termicznie oraz chronić przed niszczącym działaniem wody z gruntu. Należy wykonać tzw. poziomą i pionową izolację przeciwwilgociową. Pierwsza znajduje się między ścianą fundamentową a ławą i między ścianą fundamentową a zewnętrznymi ścianami; drugą trzeba ułożyć na ścianach fundamentowych. Przed doborem typu izolacji należy zbadać wody gruntowe i narażenie fundamentów na działanie wilgoci. Następnie można zdecydować się na lekką, średnią lub ciężką izolację przeciwwodną. Warstwę ochronną może stanowić:

• dobrze dobrana papa,
• masy bitumiczne,
• emulsje i roztwory asfaltowe,
• folia fundamentowa lub tłoczona,
• szlamy uszczelniające,
• masa KMB.

Na wybór fundamentu wpływ ma nie tylko wielkość domu wpływająca na obciążenie, ale także poziom wód gruntowych, rodzaj gruntu, jego głębokość i to, w jakim stopniu przemarza. Najprostszym i najpopularniejszym rozwiązaniem dla domów jednorodzinnych jest zastosowanie ław fundamentowych ze zbrojeniem lub bez (muszą być wtedy szersze, aby udźwignąć ciężar budynku). Są one wykonane z wylewanego i poziomowanego betonu oraz stawiane w gruncie poniżej ustalonego poziomu przemarzania.

Styropian EPS – jest wykonany z polistyrenu ekspandowanego. Cechuje go porowatość, ponieważ wytwarza się go, spieniając granulki. Jest odporny na wilgoć, ale nie w tak dużym stopniu jak styropian XPS. Występują specjalne rodzaje (styropian typu fundament) tego styropianu przeznaczone do układania na fundamentach, które pokryte są impregnatem polepszającym odporność na wilgoć.

Styropian XPS – to polistyren ekstrudowany, którego struktura jest bardziej zwarta od styropianu EPS. Dzięki temu nie nasiąka wodą, jest wytrzymały i twardy. Ma nieco mniejszy współczynnik przewodzenia ciepła, co oznacza lepszą izolację termiczną. Jest zalecany do ocieplania fundamentów. Jego wadą jest wyższa cena.

Dom szkieletowy można postawić na klasycznych ławach fundamentowych wykorzystywanych w tradycyjnym budownictwie. Istnieją też rozwiązania typowe dla tego rodzaju konstrukcji. Domy z drewna są o wiele lżejsze od murowanych, dlatego można je postawić na płytach lub słupach fundamentowych. Pierwsze można wykorzystać nawet do budowy na słabym gruncie. Prace trwają krótko, bo płyta szybko schnie, a ponadto można od razu wylać podłogę na parterze. Słupy fundamentowe można wykorzystać jedynie w przypadku lekkich konstrukcji. Mogą jednak stać na bardzo słabym pod względem nośności gruncie, ponieważ same są bardzo lekkie.

Najlepszym materiałem będzie żwir, piasek, który sprawdzi się przy każdym rodzaju gruntu, np. słabej jakości z dużym dodatkiem gliny. Jeśli dom ma stanąć na spoistym, nośnym gruncie, można wykorzystać ziemię z kopania fundamentów (bez humusu) lub kupioną, specjalnie zagęszczoną.

Fundamenty należy pomalować substancją, która dodatkowo zabezpieczy je przed wilgocią. W tym wypadku sprawdzi się smoła lub łatwiejszy w użyciu, bo niewymagający ogrzania, dysperbit. Do malowania potrzebny będzie duży, gęsty pędzel lub paca, ponieważ warstwa środka ochronnego powinna mieć grubość około 1 mm.

Styrodur to styropian XPS, który odznacza się większą odpornością na wodę i zapewnia lepszą izolację termiczną. Stosuje się go do budowy domów na terenach wilgotnych. Jego rodzaj powinien być skonsultowany z kierownikiem budowy lub architektem. To on dobierze odpowiedni współczynnik przewodzenia oraz wartość naprężenia względnego przy 10-procentowym odkształceniu względnym. Styrodur na fundamenty powinien mieć grubość od 8 do 12 cm.

Fundamenty można zasypać od wewnątrz wyłącznie materiałem dobrze przepuszczającym wodę. Lepiej zrezygnować z używania gruntu spod wykopów, kiedy zawiera glinę, humus lub ił. Najlepsza będzie zasypka warstwowa z: pospółki lub tłucznia na spodzie (ok. 30-50 cm) i piasku (kopalniany, do fundamentów).

Lekkie domki letniskowe z drewna można budować na słupkach fundamentowych, nieco cięższe konstrukcje szkieletowe mogą stanąć na płytach fundamentowych. Jeśli domek będzie murowany, najlepiej wykonać klasyczne ławy fundamentowe.

Garaże blaszane mogą stanąć na podłożu wykonanym z wylewki betonowej, bloczków betonowych, kostki brukowej, płyt chodnikowych lub na fundamencie obwodowym. W przypadku konstrukcji murowanych wszystko zależy od rodzaju podłoża jak w przypadku budowy domów jednorodzinnych. Dobrze sprawdzą się płyty fundamentowe o grubości 10-15 cm.

Oznaczenie B15 lub B20 to parametr oznaczający odporność na ściskanie, co przy budowie fundamentu jest bardzo ważne, ponieważ to on dźwiga na sobie ciężar całego budynku. Można spotkać się także z oznaczeniami C12/15 (odpowiadający B15) lub C16/20 (dla B20). Te dwa typy są najczęściej wybierane do budowy domów jednorodzinnych. Typ dobiera się do jakości gruntu. Przy słabym i wilgotnym lepiej zastosować bardziej odporny beton B20. Przy gruntach jednorodnych (bez warstw) i lekkich konstrukcjach drewnianych można wykorzystać klasę B15.

Minimalny czas to 1-2 tygodnie, jednak warto odczekać 28 dni, kiedy beton uzyskuje maksymalną wytrzymałość.

Fundamenty można zabezpieczyć papą, masa bitumiczną, folią fundamentową lub tłoczoną, masami KMB, emulsjami i roztworami asfaltowymi lub szlamami uszczelniającymi. Ochronę stanowić będzie też warstwa styropianu.

Wszystko zależy od składu gruntu, na jakim ma stanąć dom, ponieważ głębokość fundamentów powinna przekraczać strefę jego przemarzania. Norma tego parametru określana jest dla różnych rejonów kraju: w centrum wynosi 1 m, na zachodzie 0,8 m, na Mazurach i miejscowościach podgórskich 1,2 m, na Suwalszczyźnie 1,4 m.