Goździki

Goździki (Dianthus) to rośliny z rodziny goździkowatych, które w stanie dzikim występują w Europie, Azji i Afryce Północnej. Obecnie znanych jest około trzystu gatunków goździków, z czego w Polsce występuje jedenaście. Należą do nich rośliny jednoroczne (np. goździk chiński czy ogrodowy), dwuletnie (np. goździk brodaty, ogrodowy), wieloletnie czyli byliny (np. goździk alpejski, kropkowany, pierzasty). Nazwa „dianthus” pochodzi z greki i wzięła się od wyrażenia „Dios anthos”, co oznacza „kwiat Zeusa” („deos” to „bóg”, a „anthos” to „kwiat”).

Goździk alpejski

Goździki alpejskie (Dianthus alpinus) to rośliny wieloletnie, które w naturze występują w europejskich górach. W naturze spotkać je można w północno-wschodniej części Alp. W Polsce nie występują w stanie dzikim. Byliny te często są uprawiane jako rośliny ozdobne w przydomowych ogrodach. Goździki alpejskie to bardzo niskie byliny, które dorastają do zaledwie 5-10 cm wysokości. Rośliny te mają pokrój kępiasty. Ich drobne, wąskie liście o podwiniętych brzegach mają lancetowaty kształt i barwę szarozieloną. Osiągają długość około 3 cm. Goździki alpejskie kwitną niezbyt długo – przez około miesiąc. Kwitnienie trwa od czerwca do lipca. Drobne kwiaty o średnicy około 3-4 cm umieszczone są pojedynczo na krótkich pędach kwiatostanowych. Kwiaty mają barwę różową z ciemniejszym oczkiem, a ich płatki są ząbkowane.

Goździk Alwooda

Goździk Alwooda (Diantus hybridus 'Alwoodii Alpinus') roślina ta kwitnie od czerwca do sierpnia i ma pachnące kwiaty w odcieniach różu. Tworzy kępy szarozielonych liści. Idealnie nadaje się do posadzenia na skalniaku oraz na bylinowe rabaty, jest łatwa w uprawie.

Goździk brodaty

Goździk brodaty (Diantus barbatus) to bylina, która w naturze występuje w Azji (Chiny, Korea Północna) oraz w Europie. Ma pachnące kwiaty barwy białej, różowej, czerwonej, pojedyncze lub pełne, zebrane po kilka lub kilkanaście na szczycie pędu. Nadaje się na rabaty bylinowe i na kwiat cięty.

Goździk chiński

Goździk chiński (Diantus chinensis) to roślina przeważnie uprawiana jako jednoroczna. W naturze występuje w Azji (Chiny, Korea, Nepal, Indie, Rosja). Nadaje się na rabaty bylinowe, do uprawy doniczkowej, a także na kwiat cięty. Bezzapachowe, duże kwiaty o średnicy od 3 do 8 cm zebrane są po 1-3 na szczycie pędu. Kwiaty mogą mieć barwę białą, różową, czerwoną.

Goździk kropkowany

Goździk kropkowany (Diantus deltoides) jest byliną, która w naturze rośnie w Europie oraz Azji – spotkać go można niemal na całym kontynencie europejskim, na Syberii, jak i na Półwyspie Indyjskim. Goździki kropkowane pospolicie występują także w Polsce, gdzie porastają piaszczyste, suche łąki, zarośla, polany, pastwiska, nieużytki, nasłonecznione stoki i zbocza. Byliny te w naturze występują na nizinach, wyżynach i w niższych warstwach gór. Często stosowane są jako ozdobne rośliny uprawne. Goździk kropkowany ma wzniesione, lekko płożące pędy, kwitnie dość długo (od czerwca nawet do końca września). Kwiaty mogą mieć barwę białą, liliową, różową, czerwoną, purpurową.

Goździk majowy

Goździk majowy (Diantus gratianopolitanus) to bylina, która dorasta do około 20-30 cm wysokości. Zakwita obficie i dość wcześnie – już w maju – może kwitnąć do czerwca. Ma duże, intensywnie pachnące kwiaty barwy różowej. Idealna roślina na skalniak.

Goździk ogrodowy

Goździk ogrodowy (Diantus caryophyllus) to roślina, która pochodzi z południowej Europy. Ma wiele odmian, które różnią się między sobą głównie wysokością i barwą kwiatów (mogą być białe, różowe, czerwone, mieszane). Goździki ogrodowe mogą być uprawiane jako rośliny jednoroczne lub dwuletnie. Nadają się na kwiat cięty (w uprawie szklarniowej przez cały rok).

Goździk pierzasty, postrzępiony

Goździk pierzasty, postrzępiony (Diantus plumarius) to roślina wieloletnia, która w naturze występuje w Europie Środkowej oraz południowo-wschodniej, a także w Ameryce Północnej. W Polsce jest gatunkiem chronionym i rzadkim. Uprawiany w ogrodach jako roślina ozdobna o miododajnych, pachnących kwiatach barwy białej lub różowej. Płatki kwiatów mają postrzępione brzegi, stąd nazwa.

Goździk siny

Goździk siny (Diantus gratianopolitanus) to bylina, która pochodzi ze środkowej i zachodniej części Europy. W Polsce – w naturze – występuje dość rzadko, jest uprawiany jako roślina ozdobna. Ma nieduże, pojedyncze, pachnące kwiaty barwy białej, różowej, czerwonej. Goździk siny jest wrażliwy na suszę i wymaga częstego odchwaszczania.

Goździki to rośliny łatwe w uprawie, które nie wymagają zbyt wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Rośliny te są wybitnie światłolubne i najlepiej rosną na stanowiskach ciepłych i słonecznych. Wprawdzie byliny te mogą rosnąć w lekkim cieniu, jednak posadzenie ich w miejscu bardzo zacienionym będzie skutkowało osłabieniem kwitnienia.

Goździki wymagają podłoża dobrze zdrenowanego, przepuszczalnego, które dość szybko się przesusza i nagrzewa. Bardzo źle rosną w glebie podmokłej, zbitej, gliniastej. Najlepsza będzie gleba kamienisto-żwirowa, gliniasto-piaszczysta, dość sucha. W zależności od gatunku goździki wymagają innego odczynu gleby: np. goździki alpejskie muszą rosnąć w podłożu o odczynie zasadowym (wapiennym), a goździki kropkowane wymagają obojętnego lub lekko kwaśnego pH gleby. Dlatego przy wyborze konkretnych gatunków goździków trzeba zapoznać się z ich wymaganiami.

Goździki generalnie są odporne na suszę, jednak kiedy jest bardzo gorąco i sucho należy je podlewać. W przeciwnym wypadku przestaną kwitnąć.

Do nawożenia goździków najlepiej zastosować kompost, który wzbogaci podłoże w próchnicę i dostarczy roślinom wszystkich niezbędnych składników pokarmowych. Można także zastosować mineralny nawóz wieloskładnikowy.

Goździki nie wymagają zbyt wielu zabiegów pielęgnacyjnych i są roślinami łatwymi w uprawie. Warto je regularnie odchwaszczać (często zarastają np. trawą), aby nie musiały konkurować z innymi roślinami o wodę i składniki odżywcze. Należy też regularnie usuwać przekwitłe kwiatostany, co pobudzi rośliny do wytwarzania nowych pąków kwiatowych. Jeśli zapewnimy goździkom prawidłowe warunki do wzrostu i rozwoju, nie powinny być atakowane przez żadne choroby i szkodniki.

Goździki można rozmnażać na kilka sposobów. Jednym z nich jest podział rozrośniętych kęp – należy to zrobić zaraz po kwitnieniu. Podział kęp na mniejsze to także dobry sposób na odmłodzenie i odświeżenie roślin. Goździki rozmnażamy także przez zbiór i wysiew nasion na jesieni. Nowe rośliny można również uzyskać z niezdrewniałych, niekwitnących sadzonek w okresie letnim.

Goździki to niskie byliny, które najpiękniej wyglądają posadzone w grupach – tworzą wtedy barwne kobierce szarozielonych liści i różnokolorowych kwiatów (białych, różowych, czerwonych, purpurowych). Idealnie nadają się do posadzenia w ogródkach skalnych i alpinariach. Można je sadzić na murkach oporowych, w ogrodach żwirowych, w szczelinach między kamieniami i skałami. Mogą być stosowane jako rośliny okrywowe i zadarniające, ponieważ szybko się rozrastają dzięki płożącym pędom. Idealnie sprawdzą się na stanowiskach bardzo słonecznych i dość suchych (są odporne na suszę). Byliny te nadają się również do posadzenia jako fragment wielopoziomowych kompozycji kwiatowych – należy je wtedy sadzić z przodu rabaty. Goździki nadają się także do posadzenia w pojemnikach, dużych donicach czy korytkach. Należy im wtedy zapewnić warstwę drenażową, odpowiednie podłoże i słoneczne stanowisko. Niektóre z goździków nadają się także na kwiat cięty.