Kalendarz ogrodnika – grudzień

Odpowiedniej przedzimowej pielęgnacji wymaga trawnik. Kiedy jesień jest ciepła i wilgotna, trawa rośnie i wymaga koszenia. Niekiedy ostatnie koszenie wykonuje się pod koniec listopada albo nawet na początku grudnia.

Przed wystąpieniem pierwszych przymrozków można nawieźć darń nawozem bogatym w potas. Pierwiastek ten zwiększa odporność roślin na niskie temperatury oraz choroby.

Trzeba również pamiętać, aby w trakcie prac ogrodowych w grudniu dokładnie i systematycznie usuwać z trawnika opadłe liście. Martwe resztki organiczne mogą zgnić pod warstwą śniegu i uszkodzić trawnik. Opadłe liście (a także igły drzew i krzewów iglastych) najlepiej wyrzucić do kompostownika – pojemnika na odpady organiczne, który przekształci je w kompost.

Nie składujmy dużych hałd śniegu na trawniku, ponieważ trawa bardzo źle to znosi i na wiosnę będziemy mieć duży problem z renowacją darni. Poza tym duża ilość zalegającego śniegu może doprowadzić do wystąpienia groźnej choroby – pleśni śniegowej (czyli zgnicia trawy).

Gatunki wrażliwe oraz rośliny świeżo posadzone należy okryć na zimę materiałem przepuszczającym powietrze np. agrowłókniną, gałązkami drzew iglastych (świerk, sosna) lub słomianymi matami. Okrycie roślin przed zimą zabezpieczy je przed utratą wody i ochroni przed mrozem.

Aby zapobiec niekorzystnemu działaniu silnych wiatrów, wokół rośliny możemy zamontować trzcinowy lub wiklinowy parawan. Najbardziej wrażliwe na mroźne wiatry gatunki warto sadzić blisko budynków, żywopłotów lub w pobliżu innych, większych i bardziej odpornych roślin.

Róże, powojniki i hortensje najlepiej okryć chochołem ze słomy, a także usypać wokół nich kopczyki z ziemi wysokie na ok. 30 cm.

Rośliny okrywamy dopiero wtedy, kiedy zapowiadany jest ostry mróz – kiedy zima jest ciepła, rośliny pod osłonami mogłyby rozpocząć wegetację.

W grudniu w ogrodzie należy zapewnić dostęp światła nieodpornym na mróz roślinom zimozielonym (np. różanecznikom, laurowiśniom, pierisom). W tym celu okrywamy krzewy białą agrowłókniną.

Okrycie zimozielonych roślin zabezpiecza je także przed silnymi promieniami słońca, dodatkowo odbitymi od śniegu. Rośliny, które gubią liście, nie wymagają dostępu do światła w czasie zimy, więc można je przykryć np. gałązkami iglaków. W czasie długotrwałej odwilży rośliny zimozielone należy podlać.

Bardziej wrażliwe na mróz byliny, a także te, które zostały posadzone w tym roku, należy okryć świerkowymi lub sosnowymi gałązkami albo agrowłókniną. Suche i zwiędnięte łodygi i resztki liści powinno się usunąć dopiero na wiosnę – zimą będą stanowić dodatkową ochronę przed mrozem.

Usuwamy za to obumarłe części roślin jednorocznych i dwuletnich. Resztki roślin powinniśmy wyrzucić. Nie wkładajmy ich do kompostownika – takie odpady nie nadają się na kompost. Gatunki dwuletnie przed nastaniem mrozów obficie podlewamy i okrywamy agrowłókniną lub gałązkami iglaków.

Przed zimą trzeba zadbać także o korzenie roślin. Ściółkowanie zabezpiecza je przed przemarznięciem i wysuszającym działaniem wiatru, który powoduje utratę wilgoci. W grudniu w ogrodzie podłoże najlepiej podsypać korą dekoracyjną, trocinami lub wiórami.

Trzeba tylko pamiętać, że materiały organiczne pochodzące od drzew i krzewów iglastych zakwaszają podłoże i nie nadają się do ściółkowania roślin preferujących gleby zasadowe (czyli wapienne) o pH 7,0-8,0. Do okrywania tych roślin można użyć słomy, kory drzew liściastych lub przekompostowanej kory sosnowej, która nie zakwasza podłoża w takim stopniu, jak kora świeża.

Ziemię wokół rośliny można okryć także obornikiem lub kompostem. Dzięki zastosowaniu naturalnych nawozów dodatkowo dostarczymy roślinie cennych składników odżywczych.

Obfite opady śniegu mogą uszkodzić drzewa i krzewy iglaste. Ciężaru mokrego śniegu nie wytrzymują szczególnie iglaki o pokroju kolumnowym.

Aby uchronić je przed połamaniem, w trakcie prac ogrodowych w grudniu należy obwiązać roślinę sznurkiem lub specjalną żyłką ogrodniczą.

Śnieg należy strząsać także z roślin okrytych na zimę agrowłókniną. Natomiast nie strząsajmy i nie usuwajmy śniegu z innych roślin, ponieważ stanowi on doskonałą ochronę przed mrozem i dodatkowo zabezpiecza rośliny przed przemarznięciem.

Donice z tarasu lub balkonu najlepiej na zimę przenieść w suche i chłodne miejsce, gdzie temperatura nie spada poniżej zera. Jednak kiedy pojemniki są zbyt duże lub przymocowane na stałe, trzeba je okryć np. słomą, styropianem lub iglastymi gałązkami.

Okrycie donic jest konieczne, ponieważ uchroni to korzenie roślin w nich posadzonych przed wysuszeniem i przemarznięciem.

Prawidłowe zabezpieczenie sprzętu ogrodniczego przed zimą da nam gwarancję, że na wiosnę będzie on w pełni sprawny i gotowy do pracy.

Jeśli chodzi o kosiarki elektryczne, przede wszystkim należy oczyścić je z trawy, błota i resztek roślinnych. Dokładnie oczyszczamy także noże, zabezpieczamy je środkiem konserwującym i ostrzymy.

Elektryczne nożyce i piły również dokładnie oczyszczamy i konserwujemy olejem prowadnice i łańcuchy. Trzeba pamiętać, aby sprzęt elektryczny przechowywać w suchym miejscu, ponieważ wilgoć może uszkodzić silnik.

Kosiarki spalinowe wymagają nieco więcej zachodu. Na zimę nie wolno zostawiać w kosiarce paliwa, najlepiej włączyć silnik i poczekać, aż paliwo samo się wypali. Nie można go wylewać, bo gwałtowne przechylanie kosiarki doprowadzi do zalania gaźnika albo filtra. Należy także odłączyć przewód wysokiego napięcia od świecy zapłonowej. Powinno się również wymienić filtr powietrza i olej.

Jeśli ktoś nie czuje się na siłach, aby samodzielne zabezpieczyć kosiarkę spalinową przed zimą, powinien oddać ją do serwisu. Kosiarki spalinowe to urządzenia na tyle skomplikowane i drogie, że nie warto ryzykować ich uszkodzenia przez nieprawidłową konserwację.

Warto pamiętać, że maszyny różnych producentów różnią się między sobą. W związku z tym trzeba zawsze postępować według instrukcji obsługi, która odnosi się do konkretnego modelu i typu. Na przykład w niektórych modelach olej powinno uzupełnić się na wiosnę, bezpośrednio przed przystąpieniem do pracy, a w innych modelach olej wymienia się jesienią. Niezastosowanie się do wskazówek producenta może doprowadzić do awarii urządzenia.

Jak dbać o narzędzia ogrodnicze? Oto podstawowe zasady.

• Narzędzia służące do przycinania roślin, takie jak sekatory czy nożyce, należy dokładnie oczyścić, umyć i wysuszyć.

• Ruchome mechanizmy (np. sprężyny, dźwignie) powinno się dodatkowo zabezpieczyć środkiem konserwującym do metalu.

• Łopaty, grabie, widły i motyki także bardzo dokładnie czyścimy, myjemy i suszymy.Aby pozbyć się z narzędzi bakterii i grzybów, możemy polać je wrzątkiem lub denaturatem. Do oczyszczenia zabrudzonych zaschniętą glebą narzędzi użyć można myjki ciśnieniowej, natomiast aby usunąć rdzę, warto użyć papieru ściernego lub drucianej szczotki.

• Fragmenty metalowe powinny zostać posmarowane olejem lub specjalnym środkiem konserwującym, co zapobiegnie pojawieniu się rdzy.

• Narzędzia należy przechowywać w suchym pomieszczeniu.

• Nie zapominajmy o przygotowaniu łopat do odśnieżania.

• Przed nadejściem pierwszej śnieżycy warto sprawdzić, czy nasze łopaty nie są uszkodzone lub połamane.

W grudniu w ogrodzie warto zadbać o system automatycznego nawadniania. Jeśli instalacja nie posiada odwadniaczy, czyli małych membran umożliwiających swobodny odpływ wody z rur, należy przedmuchać system powietrzem za pomocą kompresora.

Pod wpływem silnego strumienia powietrza woda zgromadzona w rurach wypłynie przez zraszacze. Trzeba pamiętać, by każdą sekcję automatycznego nawadniania przedmuchać osobno. Jeśli tego nie zrobimy, to w trakcie silnych mrozów woda może zamarznąć i rozsadzić rury.

Rury doprowadzające wodę do ogrodowych kranów także należy opróżnić z wody. Ogrodowe węże powinniśmy zwinąć w taki sposób, by nie powodować załamań i zgięć. Aby gumowy wąż nie popękał, trzeba go przechowywać w suchym pomieszczeniu, gdzie temperatura nie spada poniżej 0°C. Przed nadejściem silnych mrozów opróżniamy także zbiorniki przeznaczone do zbierania wody deszczowej.

Meble ogrodowe (np. ławki, stoliki) należy oczyścić i przenieść do suchego pomieszczenia. Warto przed nastaniem zimy zadbać o budynki gospodarcze (np. drewutnie), drewniane płoty i ogrodzenia, a także altany i elementy placu zabaw (np. huśtawki, obrzeża piaskownicy, drabinki).

Drewniane elementy dokładnie oczyszczamy, a jeśli to konieczne – usuwamy resztki starej farby. Następnie należy je pomalować specjalnym lakierem lub impregnatem do drewna. Zabezpieczy je to przed niekorzystnym działaniem czynników atmosferycznych: silnym mrozem, porywistym wiatrem, mokrym śniegiem i słońcem.

Warto pamiętać, aby w przypadku obfitych opadów śniegu usuwać zalegający śniegu z dachów altan i budynków gospodarczych.

W grudniu teren wokół oczka wodnego powinien być już prawidłowo przygotowany do zimy:

• resztki roślin ze strefy przybrzeżnej należy usunąć,

• trzeba wyłowić opadłe liście z wody,

• rośliny oraz ryby, które nie zimują w stawie, musimy przenieść do pomieszczenia o odpowiednich warunkach,

• z małych stawów spuszczamy na zimę wodę.

Na powierzchni większych oczek wodnych umieszczamy styropianowy pływak lub specjalną pływającą grzałkę. Dzięki temu woda w stawie nie zamarznie całkowicie, a ryby i rośliny, które mogą zimować w oczku wodnym, będą miały stały dostęp świeżego powietrza. Ponadto zamarzająca woda może uszkodzić folię (lub inny materiał), którym wyłożone jest oczko, więc nawet jeśli w stawie nie ma ryb i roślin, nie dopuszczajmy do całkowitego jego zamarznięcia. Należy albo robić na powierzchni lodu przeręble, albo na okres zimowy spuścić wodę ze zbiornika.