Klimatyzator split. Jak działa i czym się charakteryzuje?

Skuteczne ochładzanie pomieszczeń staje się coraz istotniejsze podczas letnich fal upałów. Dziś jest to szczególnie ważne, bo praktycznie każde elektryczne urządzenie w domu – komputer, telewizor, chłodziarka i pozostałe sprzęt RTV/AGD – podczas pracy generuje ciepło, które dodatkowo nagrzewa pomieszczenia.

Optymalną temperaturę powietrza należy zachować przede wszystkim w sypialni i salonie – to tam domownicy spędzają najwięcej czasu. W tych pomieszczeniach klimatyzacja nie koliduje z wywiewami wentylacyjnymi, które są najczęściej montowane w kuchniach i łazienkach. Przy takim ustawieniu klimatyzacja nie konkuruje z wentylacją, a chłodne powietrze nie jest od razu wywiewane poza budynek. To zapewnia efektywną współpracę obu systemów.

Układ chłodniczy klimatyzatora typu split składa się z dwóch części: wewnętrznej i zewnętrznej połączonych ze sobą rurami z miedzi. Jednostka wewnętrzna ma układ chłodzący i wentylatory, które wzbudzają obieg powietrza. Zazwyczaj montowane są w niej też moduły grzewcze, które w razie potrzeby mogą podnosić temperaturę w pomieszczeniu.

Jednostka wewnętrzna do działania potrzebuje stałego dostępu czynnika chłodniczego. Najczęściej oznaczany jest symbolem R410A. Krąży on w zamkniętym obiegu i zapewnia pracę całego systemu:

1. początkowo czynnik chłodzący trafia w postaci płynnej do jednostki wewnętrznej;

2. w kontakcie z modułem chłodzącym czynnik paruje i obniża jego temperaturę;

3. parujący czynnik jest odprowadzany osobnymi rurkami do skraplacza, gdzie ponownie zamienia się w płyn, który może znowu trafić do jednostki wewnętrznej.

Skraplaczem w tym układzie jest właśnie jednostka zewnętrzna. Ma ona najczęściej postać metalowej skrzyni z radiatorami i dużym wentylatorem. Taka skrzynia jest montowana na zewnątrz budynków, ponieważ podczas pracy generuje jednolity, dość nieprzyjemny dla ucha dźwięk. Integralnym elementem wszystkich skraplaczy jest osobny wężyk lub przewód PCV, odprowadzający wilgoć powstałą podczas pracy. Ta skroplona wilgoć nie ma nic wspólnego z czynnikiem chłodniczym, jest jedynie efektem kondensacji powstałej na skutek różnic temperatur, tak jak krople wody na ściankach szklanki z lodowatym napojem.

Jednostki wewnętrzne powinny być montowane pod sufitem, dzięki temu można je wykorzystywać do mieszania powietrza w całym pomieszczeniu. Każda jednostka realnie schłodzi tylko pomieszczenie, w którym jest ustawiona – gdy zostanie zamontowana na korytarzu, chłodzenie będzie prawie nieodczuwalne wewnątrz sąsiadujących pokoi. Istnieje też kilka przeciwwskazań co do montażu jednostek wewnętrznych:

• jednostka powinna być oddalona co najmniej o metr od telewizora lub radia, aby uniknąć zakłóceń,
• jednostka wewnętrzna nie powinna być bezpośrednio oświetlana przez promienie słoneczne,
• wloty i wyloty powietrza powinny być stale odkryte,
• świetlówki ze startem elektronicznym mogą zakłócać działanie pilotów do klimatyzacji.

Jednostka zewnętrzna powinna być zamontowana z dala od okien i maksymalnie oddalona od miejsc, w których przebywają domownicy. Nie powinna być ustawiona zbyt daleko od jednostek zewnętrznych – długość przewodów chłodniczych najczęściej nie może przekraczać 10 metrów. Należy również mieć na uwadze kilka aspektów bezpieczeństwa:

• ściana lub podłoże montażowe dla jednostki zewnętrznej musi utrzymać ciężar urządzenia i być odporne na drgania podczas pracy,
• jednostka zewnętrzna nie może być montowana bezpośrednio pod stropem, należy zachować minimum 30 centymetrów przestrzeni,
• nie można montować jednostki nad innymi urządzeniami elektrycznymi, ponieważ mogłyby zostać uszkodzone przez spadające skropliny,
• jednostka powinna być ustawiona w miejscu, w którym nie będzie narażona na przysypanie śniegiem,
• jednostka nie powinna podczas pracy zakłócać komfortu sąsiadów.

Wilgotne warunki wewnątrz klimatyzatorów mogą powodować rozwój bakterii legionelli, gronkowca, paciorkowców i innych. Rodniki tych bakterii w pobliżu systemów wentylacyjnych mogą być bardzo niebezpieczne dla zdrowia, dlatego warto pamiętać o okresowych przeglądach systemów klimatyzacji.

Najważniejszym elementem konserwacyjnym jest filtr powietrza w środku jednostek wewnętrznych. To w nim występują najlepsze warunki do rozwoju drobnoustrojów. W zależności od typu filtra konieczna może być jego regularna wymiana lub w przypadku filtrów antystatycznych dezynfekcja za pomocą aktywnego środka do klimatyzacji. Służy on do oczyszczania całej komory parownika, którą należy przed sezonem przepłukać od góry do dołu.

Nie można pominąć też tacy skroplin, w której przez dłuższy czas może utrzymywać się stojąca woda. Taca powinna być czyszczona za pomocą środków grzybobójczych lub środków dezynfekujących na bazie alkoholu.

Podobną uwagę należy poświęcić jednostce zewnętrznej (skraplaczowi). Tutaj największym wyzwaniem są pyły, kurz, piach i inne zanieczyszczenia mechaniczne na radiatorach. Środki do jednostek zewnętrznych są tworzone na bazie zasad lub kwasów, które najlepiej eliminują fizyczne zanieczyszczenia.

Porównując klimatyzator przenośny z klimatyzacją split, można stwierdzić, że ta druga opcja jest zdecydowanie bardziej oszczędna i efektywna w chłodzeniu pomieszczeń. Dzieje się tak, ponieważ w klimatyzatorze przenośnym parownik i skraplacz są skupione w jednym przenośnym urządzeniu. Rozgrzane powietrze ze skraplacza jest odprowadzane rurami poza pomieszczenie, ale taka rura nie jest całkowicie wyizolowana i powoduje ogrzanie powietrza za klimatyzatorem.

Niewątpliwą zaletą klimatyzacji split jest dostęp do świeżego powietrza o wysokiej jakości. Pracując w trybie wtłaczania świeżego powietrza z zewnątrz, klimatyzacja może wprowadzić do pomieszczeń nawet kilkaset metrów sześciennych chłodnego powietrza na minutę. Klimatyzatory zazwyczaj dbają też o odpowiednią wilgotność powietrza, co jest szczególnie istotne dla astmatyków.

Główną wadą klimatyzacji split jest konieczność inwazyjnej instalacji. Przewody chłodzące powinny zostać wpuszczone w ściany budynku, co zazwyczaj wiąże się z koniecznością wykonywania bruzd i otworów. Inną wadą jest duże zużycie energii elektrycznej, które jednak można zniwelować za pomocą instalacji fotowoltaicznej.

Jak napełnić klimatyzację split?

W tym celu należy skontaktować się z autoryzowanym serwisem, który dysponuje odpowiednimi narzędziami. Jest to konieczne, ponieważ jedynie odpowiednia ilość czynnika chłodniczego zapewni optymalną pracę systemu. Dodatkowo serwisanci mogą zidentyfikować konkretny czynnik chłodniczy wykorzystywany w danym urządzeniu – mieszanie różnych czynników może być katastrofalne w skutkach.

Jakie narzędzia są potrzebne do montażu klimatyzacji split?

Największym wyzwaniem dla zwykłych użytkowników jest montaż instalacji i obsługa ciężkich narzędzi do wykonywania bruzd i przelotowych otworów w ścianach. Są one konieczne do przeprowadzenia przewodów chłodniczych. Do instalacji konieczna jest też wiertarka udarowa, aby bezpiecznie przymocować jednostki do ścian.

Ile kosztuje klimatyzator split?

Klimatyzatory split można nabyć w cenie konkurencyjnej do urządzeń przenośnych. Komplet urządzeń (bez instalacji) może kosztować poniżej 1500 zł. Jeśli jednak istnieje potrzeba schłodzenia kilku pomieszczeń jednocześnie, lepszym rozwiązaniem będzie zintegrowany system z jedną jednostką zewnętrzną typu multi-split, którego cena zaczyna się od ok. 2000 zł.

Jakiej wielkości pomieszczenie ochłodzi klimatyzator split?

Moc klimatyzatorów podawana jest zazwyczaj w brytyjskich jednostkach BTU. Najmniejsze klimatyzatory o mocy 9000 BTU schłodzą pomieszczenie o powierzchni do 40 metrów kwadratowych. Klimatyzator o mocy 15 000 BTU obsłuży pomieszczenia do 70 metrów.

Czy klimatyzacja split jest dobra do bloku?

O ile tylko jej praca nie zakłóci komfortu sąsiadów, taka klimatyzacja może z powodzeniem schłodzić mieszkania w blokach. Grubość ścian i sąsiedztwo z innymi mieszkaniami może wręcz poprawić efektywność klimatyzacji i sprawić, że wnętrza dłużej pozostaną chłodne.