Krokusy – zwiastuny wiosny

Krokusy w naturze występują w Europie Południowej, w Azji Mniejszej oraz na Kaukazie. Dziko rosnące krokusy występują także w Polsce i są objęte ochroną. Możemy podziwiać je w Tatrach i w Karpatach Wschodnich. Nie trzeba jednak jechać w góry, by cieszyć oko ich delikatnymi, kielichowatymi kwiatami. Wystarczy na jesieni wysadzić do ogrodu krokusowe cebulki, by na wiosnę trawnik pokrył się wielobarwnym dywanem kwiatów.

Rośliny te preferują stanowiska słoneczne, które szybko się nagrzewają. Wymagają gleby próchniczej i wilgotnej, o lekko kwaśnym pH. W czasie suchego, bezdeszczowego lata należy je podlewać, bo źle znoszą suszę. Aby zakwitły wczesną wiosną (w marcu), cebulki należy wysadzić do gruntu we wrześniu lub w październiku. Cebulki powinniśmy posadzić na głębokości trzykrotnie większej niż wysokość cebulki (ok. 4-7 cm). Krokusy najpiękniej prezentują się posadzone w nieregularnych grupach. Dobrze wyglądają na skalniakach, rabatach i na trawniku. W kilka lat po posadzeniu krokusy rozmnożą się i będą tworzyć coraz większy, kolorowy kobierzec. Warto pamiętać, że krokusy są odporne na niską temperaturę i potrafią zakwitnąć nawet wtedy, kiedy dookoła jeszcze leży śnieg. Są to rośliny mrozoodporne, ale powinniśmy je jednak okryć na zimę na przykład korą lub słomą. Ściółkowanie sprawi, że wiosną krokusy szybciej zakwitną, a także zabezpieczy rośliny przed nadmiernym rozrastaniem się chwastów.

Krokusy mogą kwitnąć na biało, żółto, fioletowo. Zdarzają się także rośliny o kwiatach różowych i czerwonych oraz w paski. Można je także uprawiać w doniczkach, podobnie jak narcyzy i hiacynty. Należy jednak umieścić pojemnik z kwitnącymi krokusami w dość chłodnym pomieszczeniu, ponieważ kwiaty te nie tolerują zbyt wysokich temperatur i szybko więdną.

Krokusy kwitną od marca do maja. Po przekwitnięciu cebulki zamierają, ale wcześniej roślina wytwarza kilka mniejszych cebulek przybyszowych. Cebulki te można podzielić, aby uzyskać większą ilość roślin. Bulwy należy wykopać w czerwcu, kiedy liście całkowicie uschną. Trzeba bardzo uważać, by nie uszkodzić liści krokusów w trakcie koszenia trawnika. To właśnie w liściach roślina kumuluje środki odżywcze, które służą do tworzenia cebulek przybyszowych. Jeśli zetniemy liście, krokusy nie zakwitną w kolejnym roku.

Krokusy nie wymagają corocznego wykopywania cebulek. Bulwy pozostawione w ziemi przyczyniają się do wytworzenia barwnych kępek roślin i wielokolorowych plam. Po kilku latach warto je jednak wykopać, podzielić i rozsadzić, aby poszczególnie rośliny nie musiały konkurować ze sobą o wodę i substancje pokarmowe. Jeśli nie wykopujemy cebulek na lato, należy zaprzestać podlewania i nawożenia roślin. Nie wolno zapominać o regularnym odchwaszczaniu i opryskach chemicznych przeciwko chorobom i szkodnikom. Krokusy narażone są głównie na choroby grzybowe. Ich cebulki są za to przysmakiem myszy i nornic, a także wiewiórek.

Cebulki przybyszowe należy dokładnie oczyścić i pozostawić do wyschnięcia, potem można je delikatnie rozdzielić. Przez całe lato należy przechowywać je w suchym i przewiewnym miejscu o temperaturze około 20 st.°C. Trzeba pamiętać, aby regularnie usuwać cebulki uszkodzone i chore. Cebule krokusów sadzimy na jesieni (wrzesień-październik). Wcześniej należy zaprawić je środkiem grzybobójczym. Jesienią powinniśmy zasilić krokusy nawozem bogatym w potas i fosfor. Na wiosnę trzeba zastosować nawóz z dużą ilością azotu. Rośliny nawozimy wczesną wiosną, jeszcze przed kwitnięciem.

Niektóre odmiany krokusów kwitną także jesienią. Aby cieszyć się ich urodą nie tylko wiosną, ale także we wrześniu i październiku, należy cebulki wysadzić do gruntu w sierpniu. Jesienne krokusy nie są tak okazałe, jak te kwitnące wiosną, ale i tak mogą stanowić ciekawą ozdobę ogrodu.

Z jesiennych krokusów uzyskuje się cenną przyprawę: szafran. Robi się go z suszonych słupków krokusów, które mają intensywnie żółty kolor i lekko słodkawy smak. Nadają także potrawie egzotyczny zapach. Jeśli jednak dodamy go zbyt dużo, potrawa stanie się gorzka. Szafran stosowany jest do przyprawiana zup, sosów, potraw w ryż, drobiu, ryb i owoców morza. Czasem dodaje się go do ciast, dzięki czemu wypieki mają apetyczny odcień. Szafran to jedna z najdroższych przypraw na świecie. Aby uzyskać jeden kilogram tej cennej substancji trzeba zebrać około 200 tysięcy kwiatów! Szafran jest używany także w kosmetyce oraz jako barwnik. Niektórzy uważają go za afrodyzjak.