Papierówka

Jabłoń domowa (Malus domestica) to gatunek, który powstał ze skrzyżowania ze sobą dwóch innych gatunków rosnących na Kaukazie: jabłoni dzikiej z jabłonią rajską (niską). Papierówka inaczej zwana Oliwka Inflancka, Oliwka Żółta albo Biały Nalew, to stara odmiana jabłoni domowej, która wywodzi się z rejonów nadbałtyckich (została wyhodowana najprawdopodobniej na Łotwie). W Polsce uprawiana była już od XIX wieku, dziś spotyka się ją głównie w uprawie amatorskiej w przydomowych ogródkach i na działkach oraz w sadach, ponieważ jej owoce nie nadają się do transportu i przechowywania (szybko się wgniatają, a skórka ulega uszkodzeniom). Ponadto papierówki mają tendencję do owocowania naprzemiennego (co drugi rok), więc nie sprawdzają się w uprawie towarowej. Oliwka Żółta to odmiana deserowa, jej owoce nadają się spożycia zarówno na surowo, jak i na przetwory – są bardzo smaczne, lekko kwaskowate. To jedna z najwcześniejszych odmian – jabłka papierówki dojrzewają już od połowy lipca. Jabłoń ta owocuje obficie, jest odporna na mróz i choroby, można ją z powodzeniem uprawiać na terenie całej Polski.

Jabłonie to niezbyt wysokie drzewa, które dorastają do około 5-12 m wysokości i mają szeroko rozłożyste, gęste korony. Papierówki początkowo rosną dosyć silnie, a kiedy wchodzą w okres owocowania – umiarkowanie silnie. Ich korony są szeroko stożkowate, luźne, wzniesione. Każdego roku drzewa te wytwarzają bardzo wiele sztywnych pędów, które są widlasto rozgałęzione. Liście jabłoni są jasnozielone, pojedyncze, mają owalny kształt i osiągają około 5-12 cm długości oraz 3-6 cm szerokości. Mają piłkowane brzegi i zaostrzone końcówki blaszki liściowej. Jabłonie kwitną na przełomie kwietnia i maja, wraz z rozwojem liści. Kwiaty mają barwę biało-różową i osiągają średnicę około 2,5-3,5 cm. Wydzielają ładny, delikatny zapach i są miododajne, więc przyciągają owady zapylające. Jabłonie to rośliny owadopylne, mogą być zapylane własnym pyłkiem, jednak bardziej obfite owocowanie zapewnia zapylenie krzyżowe (pyłkiem innej odmiany). Do najlepszych zapylaczy papierówki należą odmiany takie jak np.: Antonówka, Boiken, Charłamowska, Delikates, Gloster, James Grieve, Jonathan, Koksa Pomarańczowa, Kronselska, Królowa Renet, Landsberska, Spartan, Szampion.Papierówki w okres owocowania wchodzą bardzo wcześnie – już w 2-3 roku od posadzenia. Owocują bardzo obficie i przeważnie naprzemiennie (co drugi rok). Jabłka dojrzewają bardzo wcześnie, bo już od połowy lipca. Owoce papierówki są małe lub średniej wielkości, o zmiennym kształcie – przeważnie są kuliste lub lekko stożkowate i żebrowane z jednym żebrem wyraźniej wykształconym. Początkowo mają barwę jasnozieloną, w miarę dojrzewania skórka staje się żółta lub prawie biała, pokryta białawym nalotem. Skórka jest cienka, gładka i sucha, nie posiada rumieńca. Miąższ papierówek jest zielonobiały, bardzo aromatyczny, kruchy i delikatny, w smaku soczysty, kwaskowaty, drobnoziarnisty. Niestety owoce papierówek nie nadają się do transportu i przechowywania – delikatny miąższ bardzo łatwo się odgniata, na skórce powstają plamy, a owoce zaczynają gnić. Dlatego właśnie papierówki nie występują w uprawie towarowej – za to z powodzeniem można je uprawiać w przydomowym ogrodzie czy sadzie.

Żółta Oliwka powinna rosnąć na stanowisku słonecznym. Drzewo należy prowadzić w taki sposób, aby do wszystkich konarów i pędów dochodziło światło słoneczne.

Jabłonie preferują podłoże cięższe, gliniasto-piaszczyste. Gleba powinna być żyzna, próchnicza, zasobna w składniki odżywcze. Strukturę zbyt słabego, jałowego i piaszczystego podłoża można poprawić przez dodanie dobrze rozłożonego kompostu i torfu. Ziemię wokół papierówki warto wyściółkować – można do tego celu użyć obornika, ziemi kompostowej, rozdrobnionej kory. Ściółkowanie zapobiegnie parowaniu wody z gleby i ograniczy nadmierne rozrastanie się chwastów.

Jabłonie najlepiej sadzić jest wczesną wiosną albo na jesieni. Przed sadzeniem należy odpowiednio przygotować podłoże. W wykopanym dołku mieszamy ziemię z dobrze rozłożonym obornikiem, można także dodać torfu i popiołu drzewnego. Przed posadzeniem drzewka warto wbić w ziemię palik, do którego potem przywiążemy jabłoń, aby zapewnić jej większą stabilność. Palik wbijamy wcześniej, aby później nie uszkodzić bryły korzeniowej rośliny. Świeżo posadzoną papierówkę obficie podlewamy. Jabłonie wymagają dość wilgotnego podłoża, ale nie można dopuścić do zalegania wody w glebie, bo może to doprowadzić do zgnicia korzeni. Jeśli odpowiednio przygotowaliśmy podłoże, to w pierwszym roku od posadzenia jabłoń nie będzie wymagała dodatkowego nawożenia. W kolejnych latach nawozimy papierówki regularnie – na wiosnę nawozami zasobnymi w azot, natomiast późnym latem i jesienią należy zastosować nawozy jesienne bogate w potas i fosfor.

Żółta Oliwka wymaga corocznego przycinania – zapewnia to bardziej obite owocowanie. Młode drzewa przycinamy w taki sposób, aby uformować im koronę na pożądanej wysokości. Wycinamy też pędy rosnące pionowo do góry i krzyżujące się. Starsze jabłonie przycinamy każdego roku zimą, przed ruszeniem wegetacji (styczeń). Wycinamy wtedy pędy wiotkie, słabe, uschnięte i połamane. Usuwamy też konary krzyżujące się i nadmiernie zagęszczające koronę – w taki sposób, aby zapewnić równomierny dostęp światła do wnętrza korony. Nowe pędy długości 15-25 cm warto przyginać, aby rosły bardziej poziomo – zapobiegnie to wyłamywaniu się gałęzi w czasie obfitego owocowania.

Papierówka to drzewo całkowicie odporne na mróz, więc nie wymaga zabezpieczenia na zimę i może być sadzona nawet w najzimniejszych rejonach naszego kraju. Jest także odporna na choroby i szkodniki (np. mączniaka jabłoni i zarazę ogniową, bardziej wrażliwa na parcha jabłoni).

Oliwka Żółta ma tendencję do naprzemiennego owocowania (co drugi rok). Owoce papierówki są małe i średnie, można jednak nieco wpłynąć na ich wielkość poprzez przerzedzanie kwiatów i przerywanie zawiązków.

Owoce jabłoni – jabłka – idealnie nadają się do spożycia zarówno na surowo, jak i na przetwory. Można z nich robić soki, kompoty, dżemy, powidła, musy. Nadają się także jako nadzienie do ciast – popularne szarlotki i jabłeczniki. Jabłka mają wiele wartości odżywczych: zawierają pektyny, cukier (fruktoza), sole mineralne (fosfor, magnez, potas, sód, wapń, żelazo) i witaminy (z grupy B, C, E), a także beta karoten i białko, są również źródłem błonnika.

Papierówki to jedne z najwcześniej dojrzewających jabłek – dojrzewają już od połowy lipca. Nie nadają się do uprawy towarowej, ponieważ źle znoszą transport i przechowywanie. Ich miąższ jest delikatny, a skórka łatwo się odgniata. Za to świetnie się sprawdzą w przydomowym ogródku czy sadzie. Można ich też szukać na targowiskach u lokalnych sprzedawców.

Żółta Oliwka to odmiana w pełni mrozoodporna, z powodzeniem można ją uprawiać w zimniejszych rejonach naszego kraju. Ze względu na wysoką mrozoodporność papierówka często wykorzystywana jest jako przewodnik dla innych, bardziej wrażliwych na mróz odmian szczepionych na pniu.