Zimowe bielenie drzew – zadbaj o drzewa w ogrodzie

Bielenie drzew owocowych to zabieg, który ma na celu ochronę drzew przed zbytnim nagrzewaniem się promieniami słonecznymi w okresie zimowym i wczesnowiosennym. Polega na pokrywaniu pni i grubszych konarów białą farbą (przede wszystkim wapnem) – biały kolor odbija promienie słoneczne i ogranicza nagrzewanie. Bielić można także krzewy owocowe (np. porzeczki, agrest). Zabieg ten wykonuje się, aby zapobiec mrozowym uszkodzeniom kory oraz żeby opóźnić wegetację roślin wczesną wiosną.

W ciągu zimowego, słonecznego dnia (styczeń–luty) kora drzew mocno się nagrzewa, natomiast nocą temperatura spada. W wyniku nagłych zmian temperatury może dochodzić do pękania kory i powstawania ran zgorzelinowych (czyli pionowych pęknięć na pniu).

Ocieplenie w ciągu dnia i mróz w czasie nocy mogą doprowadzić do uszkodzeń mrozowych. Wiosną (aż do maja) pobielone pnie wolniej się nagrzewają, co wpływa na opóźnienie wegetacji i zabezpiecza rośliny przed przymrozkami. Wiosenne przymrozki mogą uszkodzić kwiaty i zawiązki owoców, a pobielone drzewa później rozpoczynają wegetację.

WAŻNE

Bielenie drzew owocowych nie ma na celu ich ochrony przed szkodnikami i chorobami. Wapno (ani inne środki używane do bielenia drzew np. kreda czy farba emulsyjna) nie zabija zarazków, bakterii, wirusów ani szkodników drzew owocowych.

Zabieg bielenia drzew należy wykonać w drugiej połowie grudnia (po jesiennych deszczach), a najpóźniej na początku stycznia. Drzewa powinny mieć pobielone pnie aż do marca, więc w razie występowania obfitych opadów deszczu, które zmywają farbę, bielenie trzeba powtarzać. Bielenie drzew wykonuje się, kiedy dni stają się coraz dłuższe i bardziej słoneczne, a słońce zaczyna silniej operować i może nadmiernie nagrzewać korę.

Wykonywanie zabiegu bielenia drzew w celu ich ochrony przed uszkodzeniami mrozowymi dopiero na przedwiośniu jest bezcelowe i ma wartość jedynie estetyczną. Warto jednak pamiętać, że drzewa o pobielonych pniach w okresie wczesnowiosennym i wiosennym rozpoczynają wegetację nieco później, więc rośliny nie są aż tak bardzo narażone na przymrozki, które w naszym klimacie występują do połowy maja.

PORADA EKSPERTA

Zabieg bielenia drzew trzeba wykonać najpóźniej na początku stycznia, kiedy dni stają się coraz dłuższe i bardziej słoneczne, a słońce zaczyna silniej operować i może nadmiernie nagrzewać korę.

Bielenie drzew powinno być wykonane w czasie bezdeszczowego, pochmurnego dnia, kiedy temperatura powietrza wynosi powyżej 4 stopni. Pierwsze bielenie wykonujemy w okresie koniec grudnia-początek stycznia. Zabieg trzeba powtarzać do marca, jeśli deszcz zmyje farbę z drzew.

Drzewa najbardziej nagrzewają się od strony południowej i południowo-zachodniej, bo tam najsilniej operuje słońce. Białą farbą powinny być pokryte przede wszystkim podstawy pni, które są położone najniżej i najszybciej ruszają w nich procesy wegetacyjne. Najlepiej jednak pobielić całe pnie oraz nasady konarów, a także całe konary, jeśli drzewo rozwidla się od dołu. Nie ma potrzeby bielenia całej korony drzewa, ponieważ gałęzie wyżej położone są dość odporne na przemarzanie. Pobielić warto również krzewy – głównie porzeczki i agrest.

Przeważnie korę drzew owocowych maluje się najczęściej przy pomocy grubego pędzla. W przypadku rozrośniętych drzew, które mają pnie o dużej średnicy, można zabieg bielenia wykonać przy pomocy szczotki. Jeżeli mamy w sadzie wiele drzew to zdecydowanie szybszą metodą (a także bardziej dokładną) będzie bielenie przy użyciu opryskiwacza. Można użyć opryskiwacza, którym wykonuje się opryski preparatami do ochrony chemicznej roślin.

Drzewa owocowe bieli się tzw. mlekiem wapiennym. Jest to roztwór wody i wapna (najlepsze jest wapno palone, może być także gaszone), które miesza się w proporcji 5:1. Jeśli planujemy malować drzewa pędzlem, mieszanka powinna być nieco gęstsza, jeżeli chcemy wykonać oprysk – mleko wapienne musi być bardziej płynne.

Zawiesinę warto wzbogacić składnikiem poprawiającym przyczepność, aby spowolnić zmywanie wapna przez deszcz. W tym celu do mleka wapiennego dodaje się 10% farby emulsyjnej. Sprawdzi się także mąka ziemniaczana (krochmal), krowieniec oraz glina.

Preparat do bielenia drzew można wykonać samemu albo kupić w sklepie ogrodniczym. Gotowe wapno do bielenia drzew często ma już w swoim składzie środki zwiększające przyczepność. Drzewa owocowe można także bielić kredą.

Aby zabezpieczyć korę drzew owocowych przed uszkodzeniami mrozowymi, można zastosować inne metody. Pnie drzew można owinąć jasnym materiałem, który przepuszcza powietrze np. papierem, tekturą, białą agrowłókniną czy słomą. Trzeba jednak pamiętać, że papier i tektura to materiały niezbyt trwałe, szybko zamakają i mogą zostać poszarpane i rozwiane przez silny wiatr.

Jeśli chcemy zastosować białą agrowłókninę, musimy owinąć pnie drzew dość grubą warstwą. Cienka warstwa włókniny ogrodniczej nie odbije światła słonecznego, wręcz przeciwnie – spowoduje nagrzanie się pnia, a do tego zatrzyma ciepło.

Owijanie pni zbyt cienką warstwą agrowłókniny może więc przynieść drzewom więcej szkód niż pożytku. Uwaga! Drzew nie wolno owijać folią, ponieważ plastik to materiał, który nie przepuszcza powietrza. Poza tym może prowadzić na nagrzewania się pni i powodować jeszcze mocniejsze uszkodzenia mrozowe.

Maty słomiane

Do zabezpieczania drzew owocowych przed uszkodzeniami mrozowymi stosuje się także słomiane maty. Gruba warstwa słomy to dobry materiał izolacyjny, który nie dopuści do pnia drzewa ciepłych promieni słonecznych. Okrywy ze słomy nie można jednak zakładać na drzewa zbyt wcześnie. Najlepiej zrobić to dopiero po przyjściu mrozów. Jeśli okryjemy drzewa za wcześnie, mogą one nie przejść w stan spoczynku i kontynuować wegetację pod osłonami, a kiedy przyjdzie prawdziwa zima – ich kora zostanie poważnie uszkodzona. Poza tym w słomie lubią gnieździć się gryzonie, które na jesieni szukają schronienia przed chłodem.

Słomiane maty trzeba dokładnie przywiązać żyłką ogrodniczą lub drutem. Chochoły można dodatkowo zabezpieczyć deskami – ochroni to słomę i korę drzew przed wygryzaniem przez zwierzęta. Zające i sarny potrafią poważnie uszkodzić drzewa w sadzie, a dotyczy to szczególnie młodych drzewek. Owijanie pni drzew słomiany matami wymaga większych nakładów pracy niż bielenie ich mlekiem wapiennym. Jednak maty zakłada się tylko raz w okresie jesienno-zimowym, a bielenie przeważnie trzeba powtarzać, ponieważ farbę zmywa deszcz.