Białe farby do ścian, czyli biel bieli nierówna

Każdy kolor występuje w wielu odcieniach. Dlatego właśnie jeśli zestawimy czerwień farby jednego producenta z czerwienią innego, może okazać się, że są pomiędzy nimi spore różnice. Jak natomiast wygląda sytuacja w przypadku bieli? Wydawałoby się przecież, że tutaj trudno o różnice odcieni. A jednak nie jest to tak oczywiste. Wówczas pojawia się pytanie „jaka biała farba do ścian jest najlepsza?”

Pomiędzy odcieniami koloru białego występują duże różnice. W przypadku farb białych poszczególne odcienie powstają poprzez dodanie odpowiednich pigmentów.

Wprawdzie wszyscy producenci farb mają w swojej ofercie podstawową farbę białą określaną jako „czysta biel", „farba śnieżnobiała", „perfekcyjna biel", „neutralna biel" „naturalna biel" „absolutnie biała", ale nawet ta grupa farb jest zróżnicowana pod względem odcienia bieli. Sięgając po, wydawałoby się „zwykłą" białą farbę, możemy uzyskać różne efekty. Jak więc dokonać właściwego wyboru?

Nawet najlepsza biała farba kryjąca może nie gwarantować odpowiedniej bieli. Dlaczego? Jeśli zależy nam na uzyskaniu efektu czystej bieli , pamiętajmy, że zależy ona od tzw. indeksu bieli (WI) – najbardziej neutralna biel ma ten parametr WI o wartości 100/100 (White Index = 100) . Taką informację znajdziemy na opakowaniach niektórych farb. Farby z tak wysokiem indeksem bieli polecane są do malowania sufitów oraz zwykle wtedy, gdy tą samą farbą chcemy pomalować i ściany i sufity. Wysoki indeks bieli osiągany jest zazwyczaj za pomocą pigmentu bieli tytanowej.

Wysoki indeks bieli osiąga się również stosując optyczne rozjaśniacze – na nich oparta jest np. często stosowana w produkcji farb technologia Lumitec, która nadaje farbom właściowości rozjaśniające i rozświetlające.

Wiadomo, że białe ściany szybciej się brudzą i szarzeją, niektóre żółkną. Na szybszą utratę koloru narażone są szczególnie ściany i sufity w kuchniach i łazienkach, gdzie w powietrzu panuje większa wilgotność, a na ścianach osadza się tłuszcz i różnorodne zabrudzenia. Jeśli zależy nam, aby ściany w tych pomieszczeniach jak najdłużej pozostały białe, wybierzmy farby o właściwościach hydrofobowych – pomalowana taką farbą powłoka „odpycha" wodę i wszelkie płynne zanieczyszczenia, a w efekcie nie absorbuje plam i zabrudzeń, co pozwala dłużej zachować jej kolor. Ważne jest również to, aby przeznaczona do takich miejsc farba była odporna na wielokrotne szorowanie. Zwróćmy uwagę na ten parametr, powinien być również podany na opakowaniu.

Odporność farby na ścieranie oznacza się według normy PN-EN 13300 – najlepsza jest 1 klasa odporności, ale dla ułatwienia klientom wyboru, wielu producentów eksponuje na opakowaniu informację, że farba jest odporna na szorowanie. Warto wiedzieć, że w tej chwili dostępne są farby, których producenci deklarują aż 10-krotnie większą odporność na szorowanie niż innych farb. W praktyce oznacza to, że farba długo zachowa swój kolor, nawet jeśli ściana będzie bardzo często szorowana.

Oba te warunki spełniają farby przeznaczone do malowania pomieszczeń o podwyższonej wilgotności, czyli kuchni i łazienek. Taki rodzaj farby znajdziemy w ofercie niemal każdego producenta farb – zwykle określane są one nazwą „Kuchnia i łazienka". W pokojach i miejscach mniej narażonych na zabrudzenia wystarczy, jeśli farba będzie zmywalna – taka informacja również powinna być podana na opakowaniu. Parametr ten może być podany w liczbie cykli – te o odporności powyżej 800 cykli są uznawane za zmywalne.

Na opakowaniach farb możemy się jeszcze spotkać z określeniem produktu jako „plamoodpornego" - to zazwyczaj farby ceramiczne bazujące na ceramicznych komponentach oraz najwyższej jakości żywicach o właściwościach hydrofobowych. Taki skład farby sprawia, że plamy nie wnikają w jej głąb, dzięki czemu łatwo je z niej usunąć bez pozostawienia zabrudzeń. Farby nie absorbuje plam pochodzących z takich substancji jak: pisaki wodne, kawa, herbata czy wino. Warto taką farbę zastosować nie tylko w kuchni, ale np. w pokoju dziecięcym.

Nie zawsze jednak chcemy malować ściany farbą o czystym odcieniu bieli, obawiając się, że pomieszczenie będzie zbyt „szpitalne". Częściej więc sięgamy po odcienie bieli „złamane", których paleta jest niemal nieograniczona. Złamane odcienie bieli uzyskuje się poprzez dodanie do farby kolorowych pigmentów. I tak czysta biel o cieplejszym odcieniu niż biel tytanowa, nazywana również „offwhite" lub „cotton" powstaje poprzez dodatek odrobiny pigmentu umbry, który nieco ją ociepla.

Ciemniejszy odcień bieli zbliżony do koloru skorupki jajka, zwany też bielą „porcelanową" powstaje dzięki dodatkowi pigmentów oksydowanej żółci, czystej żółci i umbry. Biel występuje także w palecie kolorów, która ma w sobie odcienie wpadające w zieleń, popiel, róż czy błękit. Różne odcienie bieli kupimy jako gotowe farby.

Można też kupić białą farbę z mieszalnika w odcieniach z palety RAL - warto skorzystać z takiej opcji, gdy musimy precyzyjnie dobrać odcień farby. Np. popularny odcień Biel RAL 9010 zawiera równe części pigmentów umbra i żółć oksydowaną – jest to odcień często stosowany przez producentów stolarki drzwiowej czy listew przypodłogowych. Warto o tym wiedzieć, jeśli chcemy idelanie dopasować odcień bieli ścian do tych elementów.

Wielu producentów oferuje kolekcje białych farb w bogatej palecie odcieni – to doskonała oferta, szczególnie wtedy, gdy malując ściany na biało, chcemy jednocześnie np. ocieplić wnętrze lub je „schłodzić" albo osiągnąć jakiś nietypowy efekt estetyczny. Wybór jest ułatwiony, bo zamiast informacji o zawartości poszczególnych pigmentów, producenci posługują się przemawiającymi do wyobraźni, często skojarzonymi z naturą lub wręcz poetyckimi nazwami odcieni bieli.

Wybierając białą farbą, warto przed zakupem dobrze przyjrzeć się pomieszczeniu, które będziemy malować. Odbiór odcienia barwy białej zależy bowiem również od siły światła oddziałującego na płaszczyznę. W przypadku słabego oświetlenia jako barwę neutralnie białą odbieramy odcienie cieplejsze, a w miarę wzrostu oświetlenia wrażenie neutralnej bieli powstaje w przypadku odcieni chłodniejszych. Ważne jest więc, jakiej wielkości i ile jest okien w pomieszczeniu, a także z jakie strony świata są one umieszczone. Światło od strony północnej i wschodniej jest zawsze w tonacji chłodniejszej, natomiast z zachodu lub południa przybiera ciepłą barwę.

Niebieskawe chłodne światło możemy zrównoważyć bielą złamaną odcieniami żółtego i beżowego. Jeżeli jednak chcemy pomieszczenie „schłodzić", wówczas wybieramy również chłodniejsze odcienie bieli. W tej chwili są też dostępne farby mające funkcje rozjaśniające pomieszczenia. Dzięki dodatkowi rozjaśniacza optycznego farba ta daje powierzchnię odbijającą światło, a w efekcie rozświetlają wnętrze.

Kupując farbę w kolorze białym, zwróćmy uwagę na stopień połysku, jaki uzyskamy, malując nią ścianę i sufit. Farba może być matowa lub satynowa – taką informację znajdziemy na opakowaniu. Matowa powłoka (współczynnik odbicia światła <5) sprawia, że farba tłumi refleksy świetlne, a jeśli je odbija, to w sposób rozproszony. W efekcie farba o powierzchni matowej kryje nierówności i wszelkie niedoskonałości ścian. Niektórzy producenci szczególnie właśnie tę właściwość podkreślają na opakowaniu, określając farbę jako „antyrefleksyjną" i rekomendując ją do malowania sufitów. Natomiast satynowa powłoka farby zapewnia lekki połysk będący efektem większej siły odbijania światła od powłoki – powiększa optycznie pomieszczenie, ale uwypukla nierówności ścian.

Parametr ten również powinien być podany na opakowaniu. Mówi on nam o tym, ile m2 powierzchni pomalujemy, zużywając 1 litr farby. Za wydajne uważa się farby powyżej 10 m2/L (taką wydajność mają tzw. farby inwestycyjne, przeznaczone do malowania dużych powierzchni, również metodą natryskową), przy czym warto wiedzieć, że są dostępne farby o wydajności nawet 18 m2/L,

O wydajności farby decyduje siła krycia – to parametr mówiący, ile warstw farby trzeba nałożyć na białe, a ile na kolorowe ściany. Wydajność farby to parametr bezpośrednio przekładający się na koszty malowania. Wydajna farba, choć droższa w zakupie, w efekcie może się okazać tańszym rozwiązaniem – będziemy jej potrzebowali mniej.

Siła krycia białej farby w dużym stopniu zależy od rodzaju, koloru i sposobu przygotowania podłoża. Na ciemnych podłożach farbę nakłada się grubszą warstwą. Więcej farby zużyjemy, gdy podłoże jest zbyt chłonne i mocno zabrudzone. Mniej – gdy ściana przed malowaniem będzie umyta, dobrze wysuszona, zagruntowana lub pomalowana farba podkładową.

Gruntowanie to niedoceniany etap malowania ścian, tymczasem doskonale wyrównuje on chłonność podłoża. Poprawiając tym samym przyczepność farby. Pąmiętajmy też, że farba będzie odporna na szorowanie i zmywalna dopiero po jej wysuszeniu.

Nie wolno też zapominać o narzędziach malarskich, z jakich korzystamy podczas malowania ścian – wałek o zbyt krótkim włosiu utrudnia naniesienie warstwy farby o odpowiedniej grubości zapewniającej właściwe krycie.

Białe farby do ścian występują w różnych rodzajach. Zanim wybierzesz się na zakupy, warto poznać ich podstawowe typy.

Farby akrylowe to farby wodororozcieńczalne (emulsyjne). Ich spoiwem są żywice poliakrylowe, dzięki którym charakteryzują się wysoką przyczepnością do podłoża, co zapewnia farbom wysoką siłę krycia, a po wyschnięciu możliwość zmywania pomalowanej powierzchni.

Farby akrylowe są przeznaczone do malowania sufitów oraz ścian w miejscach suchych i mniej narażonych na zabrudzenia. Dzięki matowej powłoce, jaką tworzą na pomalowanej powierzchni, optycznie redukują niedoskonałości ścian. Farby akrylowe możemy stosować zarówno na zagruntowanych tynkach, gipsie, drewnie, powierzchniach betonowych, jak i na zagruntowanych ścianach z płyt kartonowo gipsowych.

To również farby wodororozcieńczalne (emulsyjne), podobnie jak farby akrylowe zawierające w swoim składzie żywice. Różnica polega jednak na znacznie większej ich zawartości, dzięki czemu powłoka powstała na pomalowanej powierzchni jest bardziej elastyczna i wytrzymała, co sprawia, że farby te są znacznie bardziej odporne na zmywanie i szorowanie. Farby lateksowe mają wysoką siłę krycia, maskują też niedoskonałości powierzchni ścian. Dostępne są w matowym i satynowym wykończeniu. Atutem farb lateksowych jest „oddychanie ścian" - powłoka malarska uzyskana po pomalowaniu ściany farbą lateksową pozwala odprowadzać parę wodną z pomieszczenia. Właściwość ta sprawia, że poleca się je do kuchni i łazienek.

Farby nowej generacji o wysokich walorach użytkowych i dekoracyjnych. Dzięki połączeniu komponentów ceramicznych, żywic oraz pigmentów, powłoka malarska nie przyciąga kurzu i zanieczyszczeń, co zapobiega powstawaniu plam i gromadzeniu się zabrudzeń na powierzchni ściany. Są dostępne farby ceramiczne, które mają zdolności redukowania poziomu szkodliwego dla zdrowia formaldehydu, którego źródłem są m.in. materiały budowlane, meble, panele podłogowe, dywany, wykładziny.

Farby ceramiczne mają najwyższą odporność na zmywanie i szorowanie oraz bardzo dużą trwałość powłoki i kolorów. Niektórzy producenci wykorzystują też przy produkcji farb cząsteczki srebra, które chronią powstałą powłokę przed rozwojem bakterii. Odznaczają się też mocno matową powierzchnią, dzięki której pochłaniają światło. Działanie antyrefleksyjne farb ceramicznych sprawia, że farba niweluje refleksy świetlne wywołujące wrażenie nierówności podłoża.

Wybierajmy farby białe, dostosowując ich właściwości, odcienie bieli oraz rodzaj uzyskanej powierzchni do naszych potrzeb. Pomieszczenia narażone na działanie wilgoci i intensywną eksploatację pomalujmy farbami lateksowymi lub ceramicznymi. Do pomieszczeń małych, wąskich lub niskich zastosujmy farby z rozjaśniaczami optycznymi – powiększą one optycznie pomieszczenia. Jeśli chcemy, aby farba odbijała światło wybierzmy te o powierzchni satynowej. Farby matowe sprawdzą się tam, gdzie zależy nam na zniwelowaniu efektu połyskującej powierzchni ściany i zniwelowaniu nierówności.

Pamiętajmy też, że białe ściany są narażone na zżółknięcie pod wpływem nadmiernej wilgotności podłoża, promieni słonecznych, oparów kuchennych czy zanieczyszczeń występujących w powietrzu, dlatego warto wybrać takie, które są odporne na działanie tych czynników. A jaką farbę wybrać, jeśli na biało będziemy chcieli pomalować pomieszczenia użytkowane przez alergików? Najlepiej sięgnąć wówczas po farby określane jako hipoalergiczne , czyli takie, które nie zawierają w swoim składzie substancji uczulających i nie wydzielają ich podczas malowania ani użytkowania. Muszą tez być odporne na wilgoć i wynikające z niej niebezpieczeństwo tworzenia się pleśni i grzybów. Czytajmy uważnie opakowanie – na farbie dla alergików powinno się znaleźć logo Polskiego Towarzystwa Alergologicznego oraz informacje o posidanych atestach i certyfiktach np. Nordic Ecolabel czy EU Ecolabel.

Jakie powierzchnie najlepiej nadają się do malowania białą farbą?

Biała farba może być stosowana na wielu różnych powierzchniach. Kolor ten najlepiej sprawdza się na gładkich ścianach i sufitach, tynkowanych ścianach, płytach g-k, drewnianych powierzchniach oraz na metalowych elementach. W malowaniu bardzo ważne jest wcześniejsze przygotowanie powierzchni (oczyszczenie, odtłuszczenie, zagruntowanie).

Jak utrzymać białą ścianę w czystości?

Nawet najlepsza biała farba kryjąca będzie wymagać odświeżenia. Kolor ten jest bardziej podatny na zabrudzenia. By utrzymać białą ścianę w odpowiednim stanie, należy ją regularnie odkurzać i przecierać, do mycia używać miękkiej gąbki i łagodnych detergentów, odmalowywać ścianę tzw. farbami zmywalnymi, stosować na plamy mikstury z wody oczyszczonej i wody oraz unikać nadmiernego kontaktu z brudnymi rękami.

Czy istnieją antygrzybicze farby białe?

Tak, istnieją białe farby, których receptura opiera się na składnikach antygrzybiczych i tych, które zapobiegają powstawaniu pleśni. Specjalne dodatki biobójcze mają za zadanie wyeliminować mikroorganizmy, które powodują powstanie pleśni i grzybów. Taki rodzaj farb warto wykorzystać w malowaniu ścian w łazienkach, piwnicach, pralniach i pomieszczeniach o słabej wentylacji.