Jak skutecznie walczyć z suszą w ogrodzie?

Dotychczas polskie rośliny odczuwały suszę głównie latem – zwykle w lipcu i sierpniu. Jednak z roku na rok, problem pojawia się dużo wcześniej. Susza zimowa u roślin zimozielonych zaczyna się już po ruszeniu wegetacji, powodując m.in. brązowienie igieł roślin iglastych i pędów.

Następstwem deficytu opadów jest również susza hydrologiczna, która polega na obniżeniu się poziomu wód gruntowych. Widać to najlepiej w studniach, które uległy spłyceniu lub całkowicie wyschły.

To wystarczające powody, by w ogrodzie efektywniej gospodarować zasobami wodnymi. Efektywniej – to znaczy jak?

Roślinom ogrodowym wodę dostarcza się w różny sposób – zarówno ręcznie (konewkami, wężem ogrodowym), jak i automatycznie (dzięki systemowi nawadniania). Poza wyborem właściwego sposobu pracy ważny jest rozsądek. Wbrew pozorom, nawet przy tak prostej czynności, jak podlewanie należy trzymać się pewnych zasad:

• rośliny podlewaj wieczorem lub rano, ograniczy to szybkie wyparowywanie wody, wysychanie podłoża i tym samym straty wody;
• zieleń podlewaj rzadziej, ale obficie - optymalna jest aplikacja małym strumieniem, tak aby woda powoli wsiąkała w podłoże. Częste, ale oszczędne podlewanie roślin sprawia, że wytwarzają słabo rozwinięty, płytki system korzeniowy i gorzej radzą sobie z suszą;
• w uprawach pod osłonami (np. warzyw) używaj odstanej letniej wody. Przechowuj ją np. w beczce lub konewkach, wewnątrz tunelu foliowego albo szklarni. Zimna woda prosto z kranu może zaszkodzić młodym i drobnym korzeniom roślin. Dlatego poczekaj kilka godzin aż nabierze temperatury otoczenia;
• oszczędzaj wodę na podlewaniu roślin odpornych na suszę. Do tej grupy należą m.in. jukki, rozchodniki, rojniki i delospermy. W ich przypadku nadmiar wody jest bardziej szkodliwy od czasowego niedoboru;
• nie koś trawnika zbyt nisko, ponieważ taki zabieg powoduje zasychanie źdźbeł. Susza wpływa na koszenie trawy – pamiętaj, że mniejsza strata masy zielonej trawnika jednocześnie minimalizuje jego potrzeby wodne;
• w uprawie doniczkowej używaj hydrożeli – ograniczy to ryzyko wyschnięcia roślin i zmniejszy częstotliwość ich podlewania;
• w poszczególnych częściach ogrodu stosuj nawożenie organiczne. Wiele nawozów (np. obornik) nie tylko dostarcza glebie składników pokarmowych, ale także poprawia jej strukturę i zwiększa jej zdolność do zatrzymywania wody;
• nawoź rośliny potasem, który poprawia ich odporność na działanie niekorzystnych czynników, w tym na suszę.

Średnio w ciągu roku Polacy zużywają aż 1200 litrów wody na 1 m2 ogrodu. W wielu przypadkach to wynik niewłaściwych praktyk oraz braku odpowiedniej technologii do podlewania. Tymczasem w sprzedaży dostępne są różnorodne systemy nawadniania, które służą jednocześnie efektywnemu nawadnianiu roślin, jak i oszczędzaniu wody. Automatycznie dostarczają wodę roślinom uprawianym w gruncie lub w pojemnikach (np. w ogrodzie wertykalnym).

Najwięcej wody w ogrodzie potrzebuje jego najbardziej reprezentatywna część, czyli trawnik. Do jego podlewania ogrodnicy najczęściej stosują zraszacze, ale takich urządzeń używa się także do podlewania rabat. Częstego i obfitego podlewania wymaga także żywopłot formowany, szczególnie do regeneracji po podcięciu. Regularnego dostarczania wody wymaga też warzywniak, ponieważ tylko wtedy rośliny będą w stanie wydać zadowalające plony. W przypadku żywopłotu oraz warzywniaka stosuj nawadnianie kropelkowe, które jest bardziej precyzyjne i nie powoduje moczenia zieleni (ogranicza ryzyko wystąpienia chorób grzybowych).

Jednym ze sposobów na zmniejszenie rachunków za wodę i dostarczenie jej z innego źródła niż sieć wodociągowa jest budowa studni głębinowej. Taka konstrukcja dociera do wód wgłębnych (w przeciwieństwie do studni kopanych), które nadają się do podlewania roślin i do picia. Głębokość studni głębinowej często przekracza 15 m, jednak o tym parametrze decydują badania geologiczne.

Ile kosztuje studnia głębinowa? Koszty takich odwiertów wynoszą ok. 150-300 zł od metra. Do tego należy doliczyć zakup pompy głębinowej i zbiornika hydroforowego. Łącznie koszt powinien się zamknąć w granicach 6000 zł, ale cała inwestycja zwróci się po kilku sezonach.

Ponadto, w domu warto zainstalować licznik do wody używanej w ogrodzie. To dodatkowy wodomierz, który podlicza wyłącznie wodę bezpowrotnie straconą (nieobarczoną dodatkowymi opłatami).

Popularnością w ogrodach cieszą się także pojemniki na deszczówkę, najczęściej połączone z systemem rynien. Mogą być nadziemne lub podziemne (np. modułowe).

Czy podlewać drzewa w czasie suszy?

Drzewa lepiej od innych grup roślin znoszą niedobór wody. Dlatego w czasie suszy można je podlewać rzadziej. Wyjątkiem są młode drzewa, np. posadzone wiosną oraz drzewa owocowe. W tym ostatnim wypadku niedobór wody może znacznie wpłynąć na jakość i rozmiar plonów.

Kiedy i jak często podlewać warzywa?

Warzywa to jedna z najbardziej wymagających grup roślin, także jeśli chodzi o pobór wody. Poszczególne gatunki mają różne potrzeby wodne, ale każdy wymaga regularnego podlewania. Szczególnie w fazie produkcji, rozsady i wytwarzania plonu (np. owoców u pomidora, róży u kalafiora lub zawiązywania się główek u sałaty). Sadzonki podlewaj rano lub wieczorem dużą ilością wody – jednak pamiętaj, by dozować ją stopniowo, tak by wsiąkała w głąb ziemi i nie naruszała struktury korzeni i części naziemnych roślin.

Czy straty wody można zmniejszyć przez ściółkowanie upraw?

Tak, gruba warstwa ściółki nie tylko zwalcza zachwaszczenie, ale również ogranicza wyparowywanie wody z gleby. W szczególności warto ją stosować u roślin, które szybko i negatywnie reagują na suszę.

Kiedy podlewać trawnik?

Trawnik co do zasady należy podlewać co 2-3 dni dużą ilością wody. Jednak młode trawniki wymagają codziennego podlewania nawet 2 razy dziennie. Trawę należy nawadniać wczesnym rankiem lub późnym wieczorem, gdy słońce jest mniej intensywne.