Jak urządzić mieszkanie - styl skandynawski

Dlaczego świat pokochał skandynawski design i wnętrza? Być może chodzi o prostotę i naturalność. Skandynawskie wnętrza są też bardzo uniwersalne i demokratyczne. Skandynawowie chwalą się tym, że dobre wzornictwo jest u nich dostępne dla każdego. Nie ma różnicy, czy będzie to droga czy tania rzecz: musi być funkcjonalna i piękna!

Styl skandynawski ukształtował surowy klimat. Długie zimy i brak słońca za oknem wymusiły zmiany we wnętrzach. W Szwecji do połowy XIX wieku panowała moda na ciemne i mroczne aranżacje oraz ciężkie gustawiańskie meble. Z czasem zaczęto wprowadzać do domów coraz więcej światła: nie zasłaniano okien, ściany malowano na biało.

Styl skandynawski stał się popularny dzięki malarzowi i architektowi Carlowi Larssonowi. To on w cyklu akwarel „Ett hem” wydanych w 1899 roku pokazał wnętrza swojego wiejskiego domu w Sundborn nieopodal Falun, które urządził razem z żoną Karin. Książka nie tylko miała cieszyć oko, ale i poprawić gust Szwedów. Z czasem ta stylistyka stała się też popularna w sąsiednich krajach. Dziś farma w Sundborn uważana jest za modelowy przykład stylu skandynawskiego.

Skandynawowie nie mogą obejść się bez drewna, w końcu półwysep porastają gęste lasy. To podstawowy budulec ich domów. W Szwecji czy Norwegii podmiejski krajobraz usiany jest domkami, których elewacje zdobią kolorowe deski: czerwone, żółte, niebieskie albo szare. Także współcześni architekci odwołują się do tego materiału – malowane na czarno drewno to równie częsty widok.

Drewno to też główny materiał wykończeniowy – od podłogi aż po sufit. Na ścianach we wnętrzach w stylu skandynawskim króluje malowana boazeria albo surowe deski, przy suficie z kolei odsłonięte belki stropowe. Podłoga w stylu skandynawskim najczęściej jest malowana błyszczącą farbą. Drewno może też pozostać w surowym kolorze – im bardziej zniszczone, im więcej śladów używania, tym lepiej.

Na podłodze w skandynawskim wnętrzu zazwyczaj goszczą grube dechy albo parkiet układany w jodełkę czy wzór chevron. W latach 30. XX wieku skandynawscy projektanci zaczęli szukać tańszych rozwiązań. To wtedy rozpoczęły się eksperymenty ze sklejką. Jest tańsza od drewna, a przy tym wytrzymała, łatwo można poddawać ją obróbce i formować. Oprócz niej w skandynawskich wnętrzach gości skóra, kamień, wiklina, bawełna, len, juta, surowa lub malowana cegła.

Króluje biel, bo w końcu za oknem szaro i ponuro. Dlatego skandynawskie wnętrza to często radykalny total look – biała podłoga, białe ściany i meble. Biel nie musi być jednak doskonała, na przykład deski podłogowe często są ługowane albo olejowane tak, że naturalny rysunek drewna i jego ciepła barwa lekko przebijają spod warstwy farby. Szary i delikatny niebieski to równie często stosowane kolory, zwłaszcza na ścianach.

Do takiej bazy dobrze dodać mocniejsze dodatki – czerwone albo czarne lampy, krzesła, pledy czy ceramikę. Często aranżacja wystroju jest budowana na wyrazistych kontrastach, np. bieli zestawionej z czernią. W skandynawskim wnętrzu nie może też zabraknąć odcieni surowego drewna, wikliny albo bambusa. W nowoczesnej wersji stylu spotyka się też pastelowe odcienie błękitu, khaki i różu.

Skandynawskie mieszkania umeblowane są mieszanką staroci i nowoczesnych mebli spod znaku rodzimego designu. Skąd to zamiłowanie do łączenia starego z nowym? Być może z purytańskiej, protestanckiej natury. Meble miały być praktyczne, solidne i na lata. Wykonane z drewna były inwestycją na wiele pokoleń. W poszukiwaniu mebli z przeszłością Skandynawowie często odwiedzają pchle targi i bazarki ze starociami. Wynika to też z ekologicznego podejścia do życia i wrodzonego wyczucia stylu.

Chcąc stworzyć klimat skandynawskiego domu, warto więc połączyć kilka epok. Stara może być na przykład olejowana witrynka na ekspozycję ceramiki, komoda sideboard w duchu duńskiego designu lat 50. czy krzesło Ant z giętej sklejki projektu Arne Jacobsena. Szara sofa to dziś jeden ze znaków rozpoznawczych wnętrz w stylu skandynawskim. Ale równie dobrze może być to mebel skórzany albo sofa vintage na drewnianych nóżkach.

Ważne miejsce w skandynawskim wnętrzu zajmuje stół – obowiązkowo drewniany, najlepiej z grubych, podniszczonych dech. Przy nim można nonszalancko ustawić zbieraninę różnych krzeseł: giętych thonetowskich, z siedziskiem z wiklinowej plecionki albo z kolorowego drutu. Jedną z ikon skandynawskiego designu są też ażurowe regały String, czyli modułowe półki oparte na drucianym stelażu. Można je dowolnie komponować – począwszy od małej półeczki nad blatem w kuchni po ścianę zabudowaną aż po sufit. Meble w stylu skandynawskim to też stołki z pieńków, półki w formie drabiny czy ławki, które stawia się przy kuchennym stole.

W skandynawskich wnętrzach światło odgrywa dużą rolę. Srogie, długie zimy, brak słońca i surowy klimat swoje przeciwieństwo znajdują w aranżacjach mieszkań i domów. Światła dostarcza biel, która rozjaśnia wnętrza.

Nie przesłania się okien, by w ciągu dnia jak najwięcej promieni słonecznych wpadało do środka. W aranżacji oświetlenia również obowiązuje zasada łączenia starego z nowym. Obok wysłużonej blaszanej lampy warsztatowej może wisieć designerski klosz albo klasyk wzornictwa sprzed kilku dekad.

Jasne skandynawskie wnętrza ocieplają plecione lampy z rattanu czy bambusa. Światło dobrze rozpraszają lampy ze szklanymi kloszami albo modne ostatnio lampy z giętych drutów. W skandynawską aranżację dobrze wpiszą się też żarówki na kablach, kinkiety na długich wysięgnikach albo stalowe lampy malowane proszkowo na wyraziste kolory. Skandynawowie lubią też rozświetlać dom światłem świec oraz rozstawiają ozdobne lampiony i świeczniki, zwłaszcza na Boże Narodzenie.

Białe ściany i podłogi potrzebują kilku wyrazistych akcentów. Najczęściej to czerwone lub czarne dodatki albo wykonane z naturalnych materiałów sprzęty. W niemal każdym szwedzkim domu znajdziemy figurkę konika z Dalarny. Według legendy odstrasza demony i zgodnie z tradycją powinno się go wieszać tuż nad wejściem.

Również z dawnych czasów wywodzi się zamiłowanie do haftu – najbardziej znane są norweskie wzory przedstawiające renifery, śnieżynki, serca czy proste postaci. Wprost ze sztuki ludowej desenie zawędrowały do współczesnego wzornictwa.

Motywy zdobią dziś pościele, ozdobne poduszki, porcelanę. Z dawnych czasów pochodzi też zwyczaj pokrywania ścian tapetami w kwieciste wzory. W nowoczesnych skandynawskich wnętrzach zastąpiono je wzorami geometrycznymi: pasami, trójkątami, jodełką czy rombami.

Skandynawskie wnętrze powinno być też otulone tkaninami: na łóżkach goszczą grube wełniane lub dzianinowe pledy, pod nimi lniana pościel. Dekoracje w stylu skandynawskim to także bawełniane chodniczki, dywany z juty albo naturalne owcze skóry. Na sofie nie może zabraknąć dekoracyjnych poduszek: wykonanych z modnego ostatnio weluru, z nadrukowanymi podobiznami saren, lisów lub wilków albo w geometryczne wzory. Obowiązkowym elementem wystroju skandynawskiego wnętrza jest też piec kaflowy albo koza, które ogrzeją dom w chłodne dni.