Susza w ogrodzie. Jakie rośliny nie wymagają dużo wody?

Susza zimowa (fizjologiczna) dotyka głównie zimozielonych roślin liściastych oraz iglaków, czyli grup roślin, które transpirują przez cały rok. W okresie zimowym tracą wodę, ale często nie mogą jej pobrać z zamarzniętej bądź zasolonej gleby. Dotyczy to zwłaszcza gatunków wytwarzających płytki system korzeniowy. W rezultacie dochodzi do usychania igieł, pędów i całych roślin. Negatywne zmiany, np. brązowienie iglaków, są widoczne dopiero wiosną. Rozwiązaniem jest sporadyczne podlewanie w bezmroźne dni oraz uprawa gatunków odpornych na suszę, np. jałowca pospolitego i sosny pospolitej.

Susza hydrologiczna jest następstwem suszy atmosferycznej. Polega na znacznym zmniejszaniu się zasobów wód powierzchniowych, a także obniżeniu poziomu zalegania wód podziemnych. Oba zjawiska są częste, dlatego w ogrodzie zabezpiecz się przed nimi przez uprawę roślin o małych potrzebach wodnych.

Rośliny znacznie różnią się pod względem wymagań wodnych. Niektóre więdną już przy krótkotrwałym niedoborze wody, a inne wytrzymują bez niej przez kilka tygodni. Te ostatnie mają różne mechanizmy obronne:

• liście gęsto pokryte włoskami lub kutnerem, które zbierają wodę bądź ograniczają jej wyparowywanie,
• liście magazynujące wodę,
• dobrze rozwinięty system korzeniowy.

W ogrodzie, w którym często występuje susza, takie gatunki są bezcenne. Żyją i rozwijają się dłużej, a przy okazji ograniczają zużycie wody. Do najpopularniejszych gatunków należą:

• rośliny okrywowe i obwódkowe: rozchodniki, rojniki, delosperma, eszeweria, żagwin ogrodowy, czyściec wełnisty, acena drobnolistna, szarotka alpejska;
• rośliny o średniej wielkości: wilczomlecz złocisty, mikołajek alpejski, krwawnik pospolity, trojeść bulwiasta, gipsówka wiechowata, wydmuchrzyca piaskowa, trzcinnik ostrokwiatowy, aster krzaczasty, firletka kwiecista, przetacznik kłosowy, posłonek ogrodowy, woskówka, agapant, adenium opasłe, żmijowiec, Prunus "Taoflora"®. ;
• rośliny wysokie: liliowiec, juka karolińska, mikołajek agawolistny, dziewanna ogrodowa.

Jednym ze sprawdzonych sposobów na suszę w ogrodzie i zapewnienie sobie (i roślinom) odrobiny cienia jest sadzenie drzew, które potrzebują mało wody oraz wysokich krzewów ozdobnych. To grupy, które nadają ogrodowi naturalny charakter, tworzą mikroklimat otoczenia, obniżają temperaturę i zmniejszają wyparowywanie wody z gleby.

Unikaj sadzenia drzew bezpośrednio przy domu, w pobliżu instalacji oraz nawierzchni. Do gatunków, które bardzo dobrze znoszą suszę, poza sosną i jałowcem, należą:

• glediczja trójcierniowa,
• robinia akacjowa,
• rokitnik zwyczajny,
• śliwa tarnina,
• jarząb pospolity, tamaryszki,
• klon jesionolistny,
• brzoza brodawkowata,
• bez czarny,
• miłorząb japoński,
• świerk kłujący,
• drzewa owocowe – wiśnia i morela.

Wiele gatunków nadaje się do tworzenia żywopłotów oraz szpalerów, są one również dobrymi soliterami.

Ogród z założenia ma być nie tylko piękny, ale także praktyczny. Dlatego wybieraj takie rośliny, które wymagają mniej pracy. Części ogrodu mocniej narażone na skutki suszy obsadź mniej wymagającą zielenią, odporną na okresowe niedobory wody.

Trawnik wbrew pozorom wymaga bardzo dużych ilości wody, a najlepiej zamontowania instalacji automatycznego systemu nawadniania. W przeciwnym wypadku przestaje być wizytówką ogrodu, a zaczyna straszyć swoim wyglądem. Dlatego w miejscach mocno nasłonecznionych i suchych, zamiast trawnika zasiej łąkę kwietną. To efektowna dekoracja, a przy okazji niewymagające częstej pielęgnacji wsparcie dla przyrody. Jeśli dodatkowo nie wytniesz bylin, stworzysz siedliska dla owadów, w których będą mogły zimować.

Zamiast tradycyjnej rabaty mieszanej, załóż w ogrodzie rabatę skalną. Wymienione powyżej rośliny dadzą sobie na niej radę bez stałego dostępu wody. Nie używaj jednak torfu, którego zbiory niszczą ważne dla wielu zwierząt ekosystemy.

Bardzo dużo wody potrzebuje żywopłot, który regularnie podcinany czerpie z niej siłę do regeneracji. Dlatego do jego założenia wybierz gatunki odporne na suszę. Żywopłot będzie mniej kłopotliwy w utrzymaniu i nie zacznie wysychać po wiosennym ruszeniu wegetacji.

Jeśli nie masz możliwości codziennego podlewania roślin w ogrodzie, lepiej unikaj sadzenia ich w pojemnikach. W tym wypadku nawet 1-2 dni zwłoki mogą doprowadzić do zaschnięcia ziemi.

Ogród może być piękny, pomimo problemów z suszą. Czasem trzeba jednak pójść na kompromis i w większym stopniu stawiać na gatunki, które dobrze znoszą niedobór wody.

Które warzywa potrzebują mało wody?

Warzywa to grupa roślin o największych potrzebach wodnych. Przy uprawie na suchej glebie, bez regularnego nawadniania, trudno mówić o uzyskaniu zadowalających plonów. Poszczególne gatunki znacznie różnią się pod względem potrzeb wodnych. Do tych o mniejszych wymaganiach należą jarmuż, chrzan i szparagi.

Jak zwiększyć odporność roślin na suszę?

Roślinom należy zapewnić optymalne warunki do wzrostu (stanowisko, glebę, przestrzeń) i właściwie wykonywać zabiegi pielęgnacyjne. Istotne jest zrównoważone nawożenie. Należy aplikować mniej azotu. W początkowym okresie wegetacji warto postawić na fosfor, który przyspiesza wzrost systemu korzeniowego. Najważniejsze jednak są nawozy potasowe. Potas bezpośrednio poprawia odporność roślin na czynniki stresogenne, w tym niedobór wody.

Jakie ogrody buduje się na suchych, piaszczystych glebach?

Podłoże przed założeniem ogrodu można użyźnić i zwiększyć jego zdolność do zatrzymywania wody, np. przez nawożenie obornikiem, kompostem i wysiew nawozów zielonych. Jednak takie miejsca wciąż pozostają problematyczne. Dobrym sposobem jest wtedy założenie ogrodu żwirowego, a także rabat skalnych. Do takiej działki dobrze pasuje śródziemnomorski styl urządzania ogrodu, ale w Polsce jest on mało popularny.