Ile można zaoszczędzić na fotowoltaice?

Każda instalacja fotowoltaiczna składa się z kilku kluczowych elementów. Wśród nich możemy wymienić:

• moduły fotowoltaiczne - pochłaniają energię promieniowania słonecznego i zamieniają ją na energię elektryczną w postaci prądu stałego;
• falownik - urządzenie to często określa się także jako inwerter, a jego zadaniem jest zamiana prądu stałego w zmienny, czyli taki, który wykorzystywany jest do zasilania urządzeń elektrycznych;
• stelaż - jest to konstrukcja wykonana z solidnych materiałów umieszczana na gruncie lub dachu budynku, do której mocuje się panele słoneczne;
• dodatkowe akcesoria - wśród nich są między innymi przewody, rozdzielnica czy ograniczniki przepięć.

Jeśli chodzi o schemat działania instalacji fotowoltaicznej, to nie jest on skomplikowany. Moduły PV produkują prąd stały, który następnie trafia do falownika. Urządzenie to zmienia je w prąd zmienny, który na bieżąco wykorzystywany jest do zasilania urządzeń. W przypadku, gdy produkcja jest niewystarczająca, wówczas energia elektryczna pozyskiwana jest z zakładu energetycznego. Co dzieje się jednak w sytuacji, gdy jest ona zbyt duża? Tak zwane nadwyżki energii zasilają magazyn energii elektrycznej, jeśli został on zainstalowany. W przypadku jego napełnienia lub gdy inwestor nie zdecydował się na montaż akumulatora, trafia ona do sieci energetycznej i dochodzi do jej sprzedaży do zakładu energetycznego.

Warto pamiętać, że wydajność fotowoltaiki zależy od kilku czynników. Oczywiście im większa będzie moc elektrowni słonecznej, tym więcej energii będzie ona w stanie wytworzyć. Oprócz mocy istotne znaczenie ma również między innymi:

• nasłonecznienie - panele fotowoltaiczne nie powinny być zacienione. Najwydajniej pracują one wtedy, gdy są skierowane na południe;
• kąt nachylenia modułów - w naszej szerokości geograficznej za optymalny uznaje się kąt nachylenia od 30° do 40°;
• temperatura - moduły fotowoltaiczne są najwydajniejsze, gdy temperatura wynosi 25 stopni Celsjusza. Co ważne, w przypadku jej wzrostu, wydajność spada;
• poziom zanieczyszczenia powietrza - im czystsze powietrze, tym panele PV pracują wydajniej.

Koszt zakupu i montażu fotowoltaiki to wydatek rzędu przynajmniej kilkunastu tysięcy złotych. Ostateczna kwota, którą trzeba zapłacić, uzależniona jest od kilku czynników, w tym przede wszystkim od mocy instalacji PV, użytych komponentów, miejsca montażu, a w przypadku zakładania modułów na dachu, również od jego konstrukcji.

Jaki jest zatem średni koszt instalacji dla domu jednorodzinnego? Za niewielką elektrownię słoneczną o mocy 3 kW, którą można zamontować na przykład w domu o powierzchni nieprzekraczającej 70 metrów kwadratowych, trzeba zapłacić około 15 tysięcy złotych. Większa instalacja o mocy 5 kW to wydatek rzędu 25 tysięcy złotych. Instalacje o mocy 10 kW, które montowane są zwykle w firmach lub domach o naprawdę dużym zapotrzebowaniu na energię elektryczną, kosztują średnio około 40-45 tysięcy złotych.

Warto jednak pamiętać o tym, że koszt inwestycji można skutecznie obniżyć, dzięki licznym dotacjom. W Polsce dostępne są dopłaty do odnawialnych źródeł energii zarówno z programów rządowych, jak i samorządowych. Najpopularniejszą z nich jest Mój Prąd. Ponadto, w przypadku wymiany źródła ciepła, wsparcie można uzyskać także z programu Czyste Powietrze. Jeśli chodzi o okres zwrotu, to trudno udzielić precyzyjnej odpowiedzi na to pytanie. Uzależniony jest on między innymi od warunków technicznych na posesji, które bezpośrednio przekładają się na koszt fotowoltaiki, zapotrzebowania na energię czy cen prądu. Możemy jednak przyjąć, że instalacje fotowoltaiczne zwracają się zwykle po około 5-8 latach.

Jak już wcześniej wspomnieliśmy, koszt inwestycji w fotowoltaikę może zostać zmniejszony dzięki licznym programom dotacyjnym. O jakie kwoty można się ubiegać? Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać wsparcie? Oto najpopularniejsze programy, z których można uzyskać dopłatę na instalację fotowoltaiczną i najważniejsze informacje na ich temat.

• Mój Prąd: to jeden z pierwszych wprowadzonych w Polsce programów pozwalających uzyskać dotację na zakup i montaż elektrowni słonecznej. Mogą z niego skorzystać właściciele domów jednorodzinnych, którzy zdecydują się na montaż instalacji fotowoltaicznej o mocy 2-10 kWp. Warto podkreślić, że decydując się na montaż dodatkowych urządzeń, takich jak na przykład magazyn energii i ciepła, systemów HEMS/EMS czy pompy ciepła, kwota wsparcia może być wyższa. Maksymalnie można się jednak ubiegać o bezzwrotną dotację nieprzekraczającą 50% kosztu inwestycji w wysokości 58 tysięcy złotych;
• Czyste Powietrze: to program, którego głównym celem jest termomodernizacja budynków oraz wymiana starych i nieefektywnych źródeł ciepła. Dodatkowo można jednak pozyskać z niego środki również na instalację fotowoltaiczną. Maksymalna kwota wsparcia to ponad 135 tysięcy złotych, jednak aby ją uzyskać, konieczna jest realizacja dodatkowych zadań. Jeśli chodzi o beneficjentów, to o środki mogą starać się osoby fizyczne będące właścicielami lub współwłaścicielami budynku mieszkalnego jednorodzinnego bądź wydzielonego w budynku jednorodzinnym lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą.
• Agroenergia: program przygotowany z myślą o rolnikach rozważających montaż paneli fotowoltaicznych. Można z niego uzyskać dotację na poziomie 20% kosztów kwalifikowanych w wysokości nawet 25 tysięcy złotych. Kto jest beneficjentem programu? Osoba fizyczna lub prawna, będąca właścicielem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych. Warto dodać, że kwota ta może zostać przeznaczona nie tylko na elektrownię słoneczną, ale też inne ekologiczne rozwiązania, takie jak pompy ciepła czy magazyny energii.
• Energia Plus: rosnące ceny prądu są odczuwalne nie tylko dla klientów indywidualnych, ale też przedsiębiorców. To właśnie z myślą o nich powstał program Energia Plus. Przedsiębiorstwa mogą uzyskać z niego pożyczkę w wysokości od 0,5 mln do 500 mln złotych. Środki te muszą zostać przeznaczone na instalację fotowoltaiczną, termomodernizację, pompę ciepła czy rekuperację.

Montaż instalacji fotowoltaicznej to kosztowna inwestycja. Na jakie oszczędności możemy zatem liczyć w związku z jej realizacją? Uzależnione jest to od kilku czynników, dlatego trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. W przypadku odpowiednio zwymiarowanej instalacji na pewno będą to jednak przynajmniej kilkudziesięcioprocentowe spadki kosztów zużycia prądu.

Znaczenie ma także między innymi sposób rozliczania nadprodukcji energii. W jeszcze niedawno obowiązującym systemie opustów wyprodukowane nadwyżki były przesyłane do zakładu energetycznego, a prosument miał na ich odbiór rok. W zamian za to, w zależności od mocy instalacji, operator przejmował 20% lub 30% otrzymanej energii elektrycznej. W nowym systemie net billing dochodzi do sprzedaży energii, która nie jest wykorzystywana na własne potrzeby. W przypadku, gdy konsumpcja będzie większa od bieżącej produkcji, prąd jest odkupowany od operatora. Przy obecnym systemie rozliczeń inwestycja w fotowoltaikę bez wątpienia wciąż jest opłacalna, natomiast wysokość oszczędności uzależniona jest między innymi od ceny energii.

Dodatkowo warto pamiętać o tym, że nawet w przypadku, gdy elektrownia słoneczna dostarcza 100% energii w gospodarstwie domowym, rachunki za prąd nie spadają do zera. To efekt kosztów stałych, wynikających z umów zawieranych z zakładami energetycznymi. Możemy jednak stwierdzić, że pomimo zmian w systemie rozliczeń, fotowoltaika nadal jest opłacalna, a wiele gospodarstw domowych, w których zamontowana została instalacja PV, płaci za energię nawet kilkadziesiąt procent mniej.

Na powyższym przykładzie można przekonać się, że opłacalność fotowoltaiki jest bezapelacyjna. Czy jest to jednak korzystne rozwiązanie dla każdego? W większości przypadków tak, choć trzeba spełnić kilka podstawowych warunków, aby móc cieszyć się własną instalacją fotowoltaiczną, która będzie przynosiła zyski. Zaliczamy do nich:

• wystarczająca ilość miejsca: wymiary jednego modułu fotowoltaicznego mają około 100 x 165 cm. W związku z tym, szczególnie przy większych instalacjach, może być potrzebna naprawdę duża ilość miejsca na gruncie lub dachu;
• odpowiednie ułożenie dachu: panele fotowoltaiczne nie mogą być skierowane na północ. W związku z tym, jeśli decydujesz się na ich montaż na dachu, połacie wschodnia, południowa lub zachodnia, nie mogą być zacienione. W przeciwnym razie realizacja zadania nie będzie możliwa;
• stan techniczny dachu: jeśli nie możesz zainstalować modułów PV na gruncie, a jakość dachu pozostawia wiele do życzenia, niestety montaż elektrowni nie będzie możliwy. Wynika to z tego, że kilkanaście paneli fotowoltaicznych stanowi spore obciążenie, dlatego dach musi być solidny i pozbawiony jakichkolwiek wad.

Jak widać warunków, które trzeba spełnić, aby inwestycja w elektrownię PV była możliwa, nie ma zbyt wielu. W Polsce instalacja fotowoltaiczna może zatem zasilać większość nieruchomości. Jeśli jej moc zostanie odpowiednio dobrana do zapotrzebowania, wówczas montaż zawsze będzie opłacalnym rozwiązaniem. Pozwoli on na obniżenie rachunków za energię, a potencjalny wzrost cen prądu stanie się niemal nieodczuwalny.

Ekologiczne, a jednocześnie ekonomiczne domy wyposażone są nie tylko w instalację fotowoltaiczną. Oprócz elektrowni słonecznej często montuje się w nich również między innymi:

• pompę ciepła: pozwala ona dostarczyć ciepło oraz ciepłą wodę użytkową,
• rekuperację: system wykorzystywany głównie do odzyskiwania ciepła,
• zbiornik na deszczówkę: zgromadzona w nim woda deszczowa wykorzystywana jest na przykład do podlewania roślin w ogrodzie.

Decydując się na montaż powyższych systemów, można nie tylko zredukować wysokość rachunków za media. To również realny wpływ na ochronę środowiska. Co ważne, każde z wymienionych rozwiązań objęte jest różnego rodzaju dotacjami, co pozwala obniżyć koszty inwestycji.

Czy fotowoltaika się opłaca? Jeśli inwestor posiada na dachu lub gruncie odpowiednią ilość nasłonecznionego miejsca do montażu modułów PV, zdecydowanie tak. Własna elektrownia słoneczna pozwala przede wszystkim skutecznie obniżyć wysokość rachunków za prąd. Dodatkowo doskonale współpracuje ona z magazynem energii, pompą ciepła czy rekuperacją. Oprócz tego istnieje wiele dotacji, dzięki którym można obniżyć koszt inwestycji. W związku ze stałym wzrostem cen energii możemy spodziewać się, że zainteresowanie fotowoltaiką będzie stale rosło. Dzięki temu być może wdrożone zostaną kolejne programy, które sprawią, że inwestycja w tego rodzaju odnawialne źródło energii stanie się jeszcze korzystniejsza.

Czy opłaca się montować fotowoltaikę na nowych zasadach?

Pomimo zmian w systemie rozliczeń i stosunkowo wysokiego kosztu instalacji, zakup fotowoltaiki wciąż jest opłacalny. Własna elektrownia słoneczna pozwala wyraźnie zredukować wysokość rachunków za energię elektryczną, a ewentualne podwyżki cen prądu nie są tak odczuwalne. Warto pamiętać również o licznych dofinansowaniach, które skutecznie obniżają koszt inwestycji i sprawiają, że opłacalność fotowoltaiki wzrasta.

Jakie są dofinansowania do fotowoltaiki?

Istnieje wiele programów, dzięki którym można obniżyć koszt zakupu i montażu instalacji fotowoltaicznej. Najpopularniejszy z nich to bez wątpienia Mój Prąd, który skierowany jest do klientów indywidualnych. Rolnicy mogą z kolei skorzystać z programu Agroenergia. Jeśli inwestycja obejmuje również termomodernizację i wymianę starego, nieefektywnego źródła ciepła, wówczas środki można uzyskać także z programu Czyste Powietrze. Należy pamiętać o tym, że są to jedynie rządowe formy wsparcia. Wiele samorządów przygotowało również własne programy dotacyjne, dlatego w przypadku zakupu elektrowni słonecznej, warto odwiedzić odpowiedni dla miejsca realizacji zadania urząd gminy i dowiedzieć się, czy nie oferuje on dopłat.