Co na żywopłot, czyli szybko rosnące drzewa i krzewy iglaste oraz liściaste

Rośliny iglaste stanowią oczywisty wybór, ponieważ niemal wszystkie drzewa i krzewy iglaste (poza modrzewiem w umiarkowanej strefie klimatycznej) są zimozielone. Jeżeli planujesz nasadzenia roślin iglastych, pomyśl, na czym zależy ci najbardziej – na różnorodnym wyglądzie czy na jak najszybszym wzroście roślin? A może ze względu na małą ilość miejsca rośliny muszą mieć wąski pokrój? Od odpowiedzi na te pytania zależy wybór konkretnych rodzajów sadzonek.

Żywotniki – popularne tuje, często wybierane ze względu na dość zwarty pokrój i szybki wzrost. Ich zaletą jest też niska cena w stosunku do innych roślin porównywalnej wielkości, więc często wykorzystuje się je do obsadzania długich ogrodzeń. Żywotniki doskonale znoszą cięcie, tworząc zwartą, zieloną ścianę. Można z nich tworzyć dowolne żywopłoty formowane.

Najczęściej wykorzystywane gatunki tui na żywopłot to brabant, smaragd, kórnik i spiralis.

Świerki – posadzone dość gęsto (należy je sadzić pojedynczą linią) stworzą zwarty żywopłot, który można lekko formować. Ze względu na bardziej rozłożysty pokrój będą wymagały więcej miejsca, choć wśród tej grupy można znaleźć także odmiany strzeliste, np. świerk serbski – szybko rosnący, o dość wąskim pokroju. Ten rodzaj żywopłotu możesz również urozmaicić kolorystycznie, wykorzystując gatunki świerków o szarym lub niebieskawym zabarwieniu igieł (np. odmiana Hoopsi o najbardziej błękitnym wybarwieniu). Świerki jako grupa roślin nie mają praktycznie żadnych wymagań glebowych. Ich wzrost można przyspieszyć żyzną ziemią oraz regularnym podlewaniem i nawożeniem, ale pamiętaj, że są to rośliny o palowym systemie korzeniowym, więc podlewanie ma sens jedynie w początkach ich wzrostu. Po pewnym czasie roślina sięga korzeniami na tyle głęboko, że jest w stanie pobierać wodę sama z głębszych warstw ziemi.

Najczęściej wykorzystywane w ogrodzeniach świerki to pospolity, kłujący (srebrny) i serbski.

Cisy – atrakcyjne i dość szybko rosnące, pod warunkiem zapewnienia im żyznego i wilgotnego podłoża. Tworzą atrakcyjny żywopłot o igłach wybarwionych na ciemnozielony kolor. Bardzo dobrze prezentują się wiosną z jasnozielonym przyrostem.

Powyżej opisaliśmy jedynie niewielką część najpopularniejszych rodzajów roślin spotykanych w żywopłotach iglastych. Dostępnych gatunków są setki, więc jeżeli marzy ci się oryginalny, iglasty żywopłot, wypróbuj mniej popularne rośliny o nietypowym zabarwieniu igieł i szyszek:

• jałowiec Blue Arrow, który osiąga wysokość do nawet 3 metrów i charakteryzuje się niebieskimi igłami,

• jałowiec Hibernica o niebiesko-zielonym zabarwieniu igieł,

• odmiana świerku Argentea o piramidalnym pokroju i srebrzysto-złotej barwie igieł

Teoretycznie żywopłot można stworzyć z większości krzewów liściastych, ale który żywopłot rośnie najszybciej? Do najczęściej wykorzystywanych krzewów liściastych w żywopłotach należą:

• żywopłot zimozielony (całoroczny): bukszpan wiecznie zielony, berberysy, mahonia, ostrokrzew, laurowiśnia. Szybko rosnący żywopłot zimozielony sprawia, że naturalne ogrodzenie przez cały rok będzie zachwycać zielonym kolorem i gęstym poszyciem,
• wśród pozostałych roślin często spotykane są: grab, buk, głóg jednoszyjkowy, ligustr, tawuła, ałycza, antypka.

Żywopłot można hodować również przy istniejącym ogrodzeniu, które warto przykryć linią drzew, krzewów lub pnączy, wykorzystując je jako podporę. Do tego celu można wybrać m.in.:

• różne odmiany dzikich róż,
• dzikie wino,
• chmiel,
• wiciokrzewy,
• akebię.

Jeżeli nie zamierzasz skupiać się na jednym rodzaju roślin w linii ogrodzenia, warto stworzyć kompozycję mieszaną. Jest korzystna co najmniej z trzech powodów:

• uatrakcyjnia wygląd ogrodzenia, zmieniając barwę lub pokrój zależnie od pory roku,
• stwarza lepsze (bardziej urozmaicone) siedlisko dla owadów,
• wygląda znacznie bardziej naturalnie niż rząd posadzonych jednakowych drzew.

Wszystko zależy od efektu, jaki chcesz uzyskać i od osobistych preferencji estetycznych. Dobierając drzewa liściaste i iglaste na wspólny żywopłot, zwróć uwagę na podobne wymagania glebowe wszystkich roślin. Nie muszą być identyczne, ale np. buki i graby wymagające żyznych, wilgotnych gleb, nie będą dobrze rosły obok sosen lub jodły, lubiących piaszczyste, suche gleby.

Krzewy na żywopłot szybko rosnące to rośliny, które przypadną do gustu osobom, chcącym w krótkim czasie odmienić swój ogródek lub działkę o niezwykle atrakcyjne naturalne ogrodzenie. Stworzenie zielonego płotu wymaga odpowiedniego dobrania roślin oraz zasadzeniu krzewów w równych odległościach od siebie. Krzewy na żywopłot, które szybko rosną to grupa roślin chętnie wykorzystywana również przy modernizacji miejskich parków i skwerów. Ich właściwości i tendencja do wzrostu pozwala uzyskać spektakularne efekty wizualne w dość krótkim czasie.

Do stworzenia naturalnych zasłon można użyć m.in. krzewy iglaste i liściaste. Żywotnik zachodni, wcześniej wspomniane berberysy lub buk zwyczajny i dereń biały oferują szybkie tempo wzrostu bez konieczności częstej i specjalistycznej pielęgnacji. Oznacza to, że takie krzewy są dość łatwe w uprawie. To o czym warto pamiętać, to konieczność ich regularnego przycinania wiosną i latem. Dzięki temu rośliny będą mogły się szybciej regenerować i równo rosnąć.

Popularnością cieszy się m.in. laurowiśnia. Pojawia się jednak pytanie, która laurowiśnia na żywopłot będzie najlepsza? Okazuje się, że będzie to laurowiśnia wschodnia charakteryzująca się gęstym pokrojem, szybkim wzrostem i dużą odpornością na nawet częste przycinanie. Ten gatunek sprawdzi się doskonale jako żywa i naturalna osłona w ogrodzie, na działce lub tarasie.

Podłoże powinno być przygotowane indywidualnie pod wybrany rodzaj nasadzeń. Po dokładnym przeanalizowaniu gleby (lekka, ciężka, piaszczysta, gliniasta, zasadowa, obojętna, kwaśna), warto wybrać drzewa i krzewy, które nie wymagają skrajnie odmiennych warunków od tych, które możesz im zaoferować. Jeżeli mając piaszczyste gleby klasy V i VI, marzysz o żywopłocie z buka albo grabu, musisz liczyć się z wymianą całego pasa ziemi wzdłuż ogrodzenia i zastąpieniem go żyznym podłożem. Dlatego warto dopasować rodzaj sadzonych roślin do zastanego podłoża.

Sadzenie najwygodniej wykonać wczesną wiosną (w przypadku większości drzew i krzewów z tzw. gołym korzeniem, czyli kopanych z gruntu). Drzewa i krzewy iglaste natomiast lepiej jest posadzić jesienią – po zakończeniu sezonu wegetacyjnego. Rośliny kupowane w doniczkach można sadzić przez cały rok.

Prace usprawnisz, jeśli wykopiesz odpowiedniej szerokości i głębokości rów, w którym osadzisz i przysypiesz ziemią rośliny. Wykopane dołki trzeba podlać wodą, a następnie starannie ugnieść ziemię wokół sadzonki.

Żywopłoty formowane wymagają starannej pielęgnacji i regularnego cięcia. Wykonuje się je kilka razy w sezonie przy pomocy nożyc ręcznych lub elektrycznych (akumulatorowych). Jakie nożyce wybrać?

• Ręczne – mają proste lub pofałdowane ostrze. Pierwsze wykorzystaj do cięcia korekcyjnego młodych i miękkich pędów. Pofałdowane ostrze poradzi sobie z twardszymi odrostami, np. świerków lub żywotników.

• Elektryczne – skutecznie przycinają wysokie żywopłoty. Można je wykorzystywać do wszelkich formowań roślin, pamiętając przy tym, aby były dobrze naostrzone (wówczas nie szarpią liści i gałązek). Nie należy także nimi ścinać mokrych roślin.

UWAGA!

Niektóre rośliny (np. laurowiśnia) nie tolerują przycinania nożycami elektrycznymi, ze względu na to, że źle znoszą uszkodzenia swoich liści, a tych nie da się uniknąć w trakcie takiego cięcia. Dla takiego żywopłotu pozostaje sekator ręczny. Takie prace należy uwzględnić na etapie planowania roślin w żywopłocie.

Jak wspomnieliśmy powyżej, dobrym narzędziem do tego celu są nożyce ręczne lub elektryczne z uwzględnieniem indywidualnych preferencji roślin. Większość roślin (bukszpan, berberys, ligustr) można przycinać 3-4 razy w roku.

Prezentują się dobrze właściwie wszędzie i – co ważniejsze – nie mają specjalnych wymagań glebowych. Jedynie cis zdecydowanie lepiej czuje się w żyznym i wilgotnym podłożu.

• serbski - różne jego odmiany są bardzo odporne na zanieczyszczenia i nie mają specjalnych wymagań,

• pospolity - lubi pełne słońce, w cieniu traci dolne gałęzie,

• kłujący (srebrny) - w zależności od odmiany ma igły wybarwione z różną intensywnością (najbardziej srebrny świerk hoopsi ma niemal błękitny kolor).

• żywotnik zachodni – najpopularniejszy w roli ogrodzenia,

• smaragd – zielono-szmaragdowa barwa (jedna z bardzo lubianych i niedrogich odmian),

• brabant – nadaje się do częstego przycinania,

• aurescens – o złotym wybarwieniu igieł,

• sunkist – w kolorze żółto-brązowym,

• fastigiata – wąski, wysoki pokrój, idealny na ogrodzenie, gdzie jest niewiele miejsca dla nasadzeń,

• holmstrup – odmiana gęsta i bardzo odporna na mróz,

• olbrzymia – wymagająca więcej wilgoci, dobrze tolerująca zacienienie,

• kórnik – mający charakterystyczne, żółte, młode przyrosty.

• pośredni hicksii – dobrze znosi strzyżenie, nawet nożycami elektrycznymi,

• hilli – dorasta jedynie do 2 m, ale za to rośnie bardzo szybko,

• pospolity – najlepszy z cisów na żywopłot, nie toleruje kwaśnych gleb, więc nie będzie rósł np. obok sosen.

Grab i buk są dość często wykorzystywane w żywopłotach ze względu na łatwość ich uprawy i szybki wzrost. Możesz na nie postawić, o ile jesteś posiadaczem żyznej i wilgotnej gleby.

Wierzba cechuje się bardzo szybkim wzrostem, więc jako osłona sprawdza się znakomicie. W Polsce dostępnych jest ok. 30 jej odmian. Żywopłot z wierzby nie wymaga szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych.

Bukszpan – od dawna wykorzystywany w żywopłotach oraz do tworzenia form architektury ogrodowej. Wygląda pięknie, ale niestety żywopłot z bukszpanu wolno rośnie, więc polecany jest raczej do tworzenia niskich barier. Bardzo lubi cięcie, wymaga wapiennej gleby. Należy go sadzić dość gęsto, jeżeli żywopłot ma być zwarty.

Niewiele roślin dobrze czuje się w pełnym cieniu, ale na szczęście takie warunki zdarzają się rzadko. To, co popularnie nazywa się cieniem, w rzeczywistości dla roślin jest „półcieniem”.

• Grab i buk – to popularne drzewa liściaste świetnie zachowujące się w cieniu jako żywopłot, pod warunkiem dostarczenia im odpowiedniej dawki składników odżywczych. Wymagają żyznej gleby. Z tej pary to grab lepiej toleruje niedobór światła, więc jeżeli miejsce jest naprawdę wyjątkowo zacienione, wybierz żywopłot grabowy.

• Bluszcz i winobluszcz – naturalnym stanowiskiem jest w tym przypadku cień (rośliny tego typu wspinają się po pniach wysokich drzew). Jeżeli znajdą podporę w postaci istniejącego ogrodzenia (siatka, przęsła) poradzą sobie nawet z dużym zacienieniem. Winobluszcz w cieniu będzie się słabiej przebarwiał jesienią (w warunkach dobrego oświetlenia liście mają piękną barwę czerwonego wina).

• Cisy – w środowisku naturalnym lubią stanowiska zacienione. Początkowo rosną dość wolno, przyspieszają dopiero po kilku latach od nasadzeń.

Ogólna zasada głosi, że rośliny iglaste są mniej wymagające niż liściaste – zarówno jeżeli chodzi o zasobność gleby, jak i o wilgoć.

• Gleby suche, piaszczyste – zazwyczaj mają odczyn obojętny lub kwaśny. Takie stanowisko odpowiada większości roślin iglastych (sosny, świerki, jodły) i mało wymagającym liściastym (głóg, berberysy, tawuły, pęcherznice).

• Gleby wilgotne, gliniaste – są bogate w składniki odżywcze, ale jednocześnie okresowo zatrzymują i magazynują wodę. To trudne warunki dla roślin. Można spróbować posadzić w żywopłocie ligustr, żywotniki (tuje), cyprysik groszkowy, tawuły lub kalinę (wytrzymuje nawet czasowo stojącą wodę).

Te dwa skrajne gatunki gleb dzieli od siebie wiele pośrednich rodzajów mieszanych – zarówno w zakresie odczynu pH, zasobności w wodę, jak i składniki odżywcze. W zależności od tego należy kierować się wyborem roślin.

Jak gęsto sadzić żywopłot liściasty?

Wszystko zależy od wykorzystanych w żywopłocie roślin. Te o szerszym pokroju należy sadzić w jednej linii, mniejsze rośliny – w dwóch, a nawet trzech liniach, umieszczając je naprzemiennie („w szachownicę”).

Z czego zrobić żywopłot całoroczny?

Zdecydowana większość drzew i krzewów iglastych pozostaje zielona zimą. Niektóre krzewy liściaste również mogą zachowywać liście o tej porze roku.

Z czego robić żywopłot szybko rosnący?

Najszybciej rosną niektóre pnącza, np. winobluszcz oraz wybrane drzewa iglaste, jak tuje lub sosna zwyczajna.

Jak naostrzyć nożyce do żywopłotu?

Nożyce do żywopłotu można naostrzyć ręcznie za pomocą specjalnego pilnika lub kamienia do ostrzenia. Popularne jest także ostrzenie za pomocą elektronarzędzi. Wystarczy szlifierka kątowa lub wiertarko-wkrętarka wyposażona w przystawkę do ostrzenia nożyc, by w kilka chwil przywrócić ostrzom pełną funkcjonalność. Podczas pracy należy pamiętać o swoim bezpieczeństwie i korzystaniu m.in. z rękawic ochronnych.