Inspekt i tunel foliowy w ogrodzie

Inspekt lub inaczej przyspiesznik to konstrukcja ogrodowa, która zapewnia lepsze warunki dla uprawy roślin, które nie poradzą sobie lub będą gorzej rosły w strefach klimatu umiarkowanego. Umożliwia on wysiew lub rozsadę roślin nawet w sezonie jesienno-zimowym. Jak wygląda inspekt? Przypomina skrzynię i może być zbudowany z betonu lub drewna i przezroczystej pokrywy, poliwęglanu, szkła (okien inspektowych) na konstrukcji nośnej. Ważne, aby wierzchnia warstwa była przezroczysta, aby do roślin dochodziły promienie słoneczne.

Ponieważ inspekty wymagają dużego nakładu pracy i są kosztowne, często zastępuje się je tunelami foliowymi.

Można wyróżnić:

• Inspekt zimnyProsty do założenia, ponieważ wymaga jedynie przekopania gleby, usunięcia chwastów oraz śmieci z miejsca pod konstrukcję i zastosowania warstwy żyznego podłoża. Tak przygotowany inspekt zimny jest gotowy do wysiewu nasion.

• Inspekt ciepłyRóżni się od inspektu zimnego tym, że po niezbędnych pracach porządkowych na dno należy wyłożyć grubą warstwę (ok. 50 cm) końskiego obornika, który pod wpływem procesów biologicznych, będzie wydzielał ciepło. Obornik należy pozostawić na kilka dni nieprzykryty. Po tym czasie wysypać na niego warstwę żyznej gleby i wysiać rośliny.

Inspekt warto skierować na stronę południową, co dodatkowo poprawi jego warunki świetlne i cieplne, a więc przyczyni się do szybszego kiełkowania nasion i lepszego wzrostu roślin. Najlepiej umiejscowić go w zacisznej i osłoniętej od wiatru części ogrodu, np. przy nasłonecznionej południowej ścianie budynku.

Inspekt jest łatwy w budowie i nie zajmuje dużo miejsca, dlatego można umieścić go nawet w małym ogrodzie. Wystarczy drewniana rama bez dna, do której na zawiasach przymocowana jest przeszklona pokrywa. Dzięki przykrywce inspekt można otwierać i wietrzyć, kiedy zrobi się wyjątkowo ciepło, można go też zamykać, by chronić rośliny przed przymrozkami i zbyt obfitymi opadami deszczu. Do budowy inspektu można użyć np. starych okien. Inspekt należy zbudować tak, aby jego tylna rama była nieco wyższa niż przednia – dzięki temu przez przeszkloną przykrywkę wpadnie do wnętrza dużo więcej światła słonecznego.

Inspekt zimny najlepiej wypełnić 20-25-centymetrową warstwą żyznego podkładu ogrodniczego (ziemia uniwersalna) lub glebą dopasowaną do wybranych roślin. W inspekcie ciepłym pod spodem powinno znaleźć się około 50 cm końskiego obornika.

W marcu (lub nawet pod koniec lutego, gdy zima jest łagodna, bez śniegu) w inspektach można wysiewać nowalijki lub nasiona na późniejszą rozsadę. Plony można zbierać aż do listopada, ale nie później – mogą już pojawić się przygruntowe przymrozki.

Inspekty umożliwiają wydłużenie okresu wegetacji roślin, dlatego będą dobrym rozwiązaniem w przypadku hodowli pomidorów. Przyspieszają też pojawienie się plonów ogórków lub kalafiorów. Pozwalają na sadzenie roślin, które nie przetrwałyby warunków atmosferycznych klimatu umiarkowanego, np. melonów, papryk.

W inspekcie można przyspieszyć kiełkowanie i wzrost warzyw uprawianych z rozsady, jak i roślin ozdobnych. Do inspektu można także wysiać nowalijki: sałatę (na głębokość 1,5 cm), rzodkiewkę (w rzędach w rozstawie 15–20 cm, na głębokość 1 cm), cebulę (w rzędach w rozstawie, co 10 cm, na głębokość ok. 1 cm). Inspekt wykorzystuje się także do hartowania sadzonek pędzonych w domu.

Tunel foliowy, inaczej cieplarnia foliowa lub foliówka, przez niektórych mylnie nazywany szklarnią. Jest to konstrukcja w formie tunelu lub niewielkiego domku (szklarni) o podstawie z drewna lub aluminium, która pokryta jest pojedynczą lub podwójną folią.

Tunel foliowy najlepiej ustawić w słonecznym miejscu, osłoniętym przed silnym wiatrem. Do podłoża mocuje się go szpilkami. Tunele foliowe są dosyć lekkie, więc bez problemu można je przestawiać i umieszczać w innych częściach ogrodu lub działki.

Budowa tunelu foliowego w ogrodzie nie powinna nastręczać trudności, bez problemu można kupić gotowe stelaże i samodzielnie je złożyć. Przypomina to nieco rozkładanie namiotu, ponadto do każdego egzemplarza dołączona jest instrukcja. Zaletą gotowych tuneli jest też to, że dostępne są w wielu rozmiarach – od bardzo dużych do zupełnie małych (o wysokości poniżej 150 cm), które zmieszczą się w niemal każdym ogrodzie. Stelaż tunelu składa się z lekkich metalowych lub plastikowych rurek. W zestawie są też inne niezbędne elementy: zawiasy, kolanka, trójniki itp. Na gotową konstrukcję tunelu zakłada się folię ogrodniczą, którą następnie należy przypiąć do stelażu spinkami lub specjalnymi zszywkami.

Gleba w tunelu foliowym bardzo szybko ubożeje, ponieważ uprawa warzyw jest z reguły bardzo intensywna i długotrwała (nawet od połowy lutego do połowy listopada). Jeśli tunel jest duży, to wymiana całego podłoża jest bardzo pracochłonna i czasochłonna. Dlatego warto przestawiać nasz tunel co jakiś czas w inne miejsce. Niektórzy ogrodnicy zmieniają lokalizację tunelu każdego roku, jednak przy odpowiednim nawożeniu nawozami organicznymi wystarczy przestawić go w inne miejsce raz na 3-4 lata.

Tunel przyspiesza wegetację roślin wczesną wiosną i przedłuża ją jesienią. Uprawę roślin w tunelu foliowym można zacząć już w połowie lutego. Dzięki specyficznym, korzystnym warunkom, jakie w nim panują, pierwsze zbiory pojawią się ok. miesiąc wcześniej (w porównaniu ze zbiorami warzyw z ogrodu).

W tunelu foliowym można uprawiać wszystkie rośliny, które dobrze czują się również w inspektach (pomidory, ogórki, paprykę, melony, rośliny kapustne, sałaty, arbuzy) oraz takie, które potrzebują więcej przestrzeni, np. owoce cytrusowe.

• przedłużenie wegetacji roślin aż do późnej jesieni,

• ochrona przed chorobami grzybowymi spowodowanymi przez nadmierną ilość opadów,

• łatwiejsza i skuteczniejsza hodowla roślin ciepłolubnych,

• ochrona przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi: silnym wiatrem, przymrozkami, spadkiem temperatury, niedostateczną wilgotnością powietrza,

• wcześniejsze zbiory niż w przypadku upraw bez zastosowanych osłon,

• możliwość uprawy roślin z rozsady oraz nowalijek,

• przyspieszenie kwitnienia roślin ozdobnych lub możliwość uprawy gatunków, które nie poradziłyby sobie w obecnych warunkach klimatycznych,

• inspekt można łatwo przenosić w inne miejsce.

Jak przygotować inspekt na zimę?

Przed nastaniem zimy inspekt należy dokładnie oczyścić – usunąć wszystkie chwasty oraz resztki roślin uprawnych. Aby przygotować podłoże na wiosnę, warto przemieszać je z kompostem lub obornikiem, ponieważ nawozy naturalne bardzo dobrze wpływają na wzrost i rozwój roślin. Aby ziemia w inspekcie nie zamarzła, należy dobrze zabezpieczyć go przed mrozem – ramy inspektu okrywamy stroiszem iglastych gałązek, korą lub słomianymi matami. Dzięki temu będziemy mogli przystąpić do wysiewania nasion już wczesną wiosną.

Kiedy wietrzyć inspekt i chronić posadzone rośliny przed przymrozkami?

Jeśli zapowiadane są wiosenne przymrozki, okno inspektu trzeba przykryć matą, tekturą czy folią izolacyjną. Kiedy jest zbyt ciepło, inspekt należy często wietrzyć i cieniować, aby rośliny w nim uprawiane się nie zaparzyły.

Na jakie choroby należy uważać podczas hodowania roślin w tunelu foliowym?

Specyficzne warunki, jakie panują w tunelu foliowym (czyli wysoka temperatura, wyższa niż na zewnątrz wilgotność powietrza, brak wiatru), generalne sprzyjają rozwojowi roślin. Jednak ma to też swoje wady – w takich warunkach bardzo szybko rozwijają się groźne mikroorganizmy (bakterie, wirusy, pasożyty). Podwyższona temperatura i duża wilgotność to także idealne środowisko dla rozwoju grzybów i pleśni. A choroby grzybowe mogą zniszczyć wszystkie uprawy.

Aby zapobiec rozwojowi groźnych szkodników i chorób, tunel trzeba często wietrzyć. Należy też usuwać i palić wszystkie porażone chorobami rośliny. Co kilka lat warto przenieść go w inne miejsce, aby zapobiec namnażaniu się niekorzystnych mikroorganizmów. Jesienią, po ostatnich zbiorach, warto dokładnie umyć od wewnątrz foliowe ściany tunelu. Trzeba także usunąć wszystkie resztki roślin oraz chwasty i przekopać podłoże. To także dobry moment na nawożenie – warto zasilić podłoże w tunelu obornikiem lub kompostem.