Jak rozplanować warzywa w szklarni?

Zbiór warzyw uprawianych w szklarni możemy rozpocząć nawet 5-6 tygodni wcześniej niż warzyw gruntowych. Nasiona można wysiać już w połowie lutego, a ostatnie warzywa zbiera się jeszcze pod koniec października. Nowalijki z własnej uprawy (np. sałata, rzodkiewka, kalarepa, szczypiorek) są na pewno zdrowsze od tych kupowanych na targu, a ciepłolubne warzywa takie jak np. pomidory, bakłażany czy papryka nie tylko dojrzewają szybciej, ale są też smaczniejsze.

Szklarnia to też idealne miejsce na wysiew nasion i produkcję sadzonek. Nasiona szybciej kiełkują w optymalnych warunkach, jakie zapewnia szklarnia. W momencie gdy na siewkach widoczne już są pierwsze liście, sadzonki warzyw i roślin ozdobnych należy przepikować do oddzielnych pojemników i doniczek.

Kiedy sadzonki podrosną, trzeba je zahartować przed wysadzeniem do gruntu. W szklarni możemy też hodować kaktusy i ciepłolubne rośliny egzotyczne np. palmy, oleandry czy drzewka cytrusowe. Jeżeli mamy ogrzewaną szklarnię, może ona pełnić rolę oranżerii lub ogrodu zimowego.

Ogrzewana szklarnia to dość duży wydatek, w związku z czym jej budowa bardziej opłaca się producentom warzyw i kwiatów niż ogrodnikom-amatorom. Koszty ogrzania i doświetlenia takiej szklarni w miesiącach zimowych mogą być bardzo wysokie, szczególnie gdy zima jest długa, pochmurna i mroźna. Kosztowna jest także jej budowa.

Szklarnia taka daje za to możliwość całorocznej uprawy roślin. Szklarnia nieogrzewana generuje zdecydowanie mniejsze koszty i można w niej uprawiać warzywa od końca lutego nawet do listopada – czyli o wiele dłużej niż w gruncie. Na etapie planowania budowy nieogrzewanej szklarni warto pomyśleć o przedsionku lub zamykanym korytarzu, który ochroni rośliny przed zimnym powietrzem wpadającym z zewnątrz. Na przedwiośniu i jesienią może być naprawdę bardzo zimno, a mroźne powietrze może uszkodzić wrażliwe warzywa i rośliny ozdobne.

Wykonanie przydomowej szklarni najlepiej zlecić fachowcom, którzy zrobią to szybko (nawet w kilka godzin). Można też złożyć szklarnię samodzielnie z gotowych elementów, jakie zamawia się u producenta. Szklarnia składa się ze szkieletu oraz ze szklanych boków i dachu. Konstrukcja szkieletu może być drewniana lub metalowa (stalowa albo aluminiowa). Drewno bardzo ładnie wygląda w ogrodzie i się nie nagrzewa, jednak wymaga regularnej konserwacji (oczyszczania, malowania). Konstrukcje stalowe lub aluminiowe są bardziej trwałe, nie wymagają tak częstej konserwacji.

Przed budową szklarni warto dokładnie zaplanować jej lokalizację, kształt i wymiary. Szklarnia powinna być na tyle wysoka, żebyśmy mogli swobodnie się w niej poruszać. Musi mieć wystarczająco szerokie drzwi, żeby można było wjechać do środka np. taczką. W szklarni warto ustawić półki, na których będą stały pojemniki i doniczki z siewkami i sadzonkami.

Szklarnię najlepiej ustawić w zacisznym i dobrze nasłonecznionym miejscu. Jeśli szklarnia stoi na otwartej przestrzeni, trzeba wylać pod jej konstrukcję betonowe fundamenty sięgające poniżej strefy przemarzania gruntu – wtedy ziemią wewnątrz nie zamarznie. Fundament powinien sięgać około 50-60 cm w głąb gruntu – zapobiegnie to pojawianiu się w szklarni szkodników (np. kretów).

Szklarnia powinna mieć przedsionek lub dodatkowy pokój (zamykany korytarz), aby ochronić rośliny przed zimnym powietrzem wpadającym z zewnątrz. W czasie mroźnej, wietrznej pogody warto osłonić szklarnię folią polietylenową, która zapewni dodatkową izolację i ochronę roślin przed zimnem. Aby do wnętrza docierało jak najwięcej słońca w czasie wiosennych i jesiennych miesięcy, kąt nachylenia dachu powinien wynosić około 25-35 stopni.

Trzeba pomyśleć też o cieniowaniu szklarni – w czasie upalnych, słonecznych miesięcy temperatura w oszklonym pomieszczeniu może przekraczać 50 stopni C. Aby rośliny nie zostały poparzone, konieczne jest częste wietrzenie szklarni oraz jej cieniowane (np. specjalnymi matami podwieszonymi przy suficie).

W szklarni panują dość specyficzne warunki: wyższa niż na zewnątrz temperatura powietrza, wyższa wilgotność powietrza, brak wiatru. Sprzyja to rozwojowi roślin ciepłolubnych i wydłuża ich okres wegetacyjny. Jednak w takich warunkach bardzo szybko rozwijają się także groźne mikroorganizmy (bakterie, wirusy, pasożyty).

Podwyższona temperatura i duża wilgotność to także idealne środowisko dla rozwoju grzybów i pleśni. A choroby grzybowe mogą zniszczyć nam wszystkie uprawy. Ponadto gleba w szklarni bardzo szybko ubożeje, ponieważ uprawa warzyw jest tam z reguły bardzo intensywna i długotrwała (nawet od połowy lutego do połowy listopada). Szklarnia to konstrukcja stała, której nie można przestawiać.

Aby zapobiec wyjaławianiu gleby, warto co kilka lat wymienić wierzchnią warstwę podłoża. Jest to czasochłonne i pracochłonne, jednak na pewno się opłaci – użyźnimy glebę i zapobiegniemy rozprzestrzenianiu się groźnych mikroorganizmów. Dobrym rozwiązaniem jest też uprawa warzyw w pojemnikach i doniczkach, które stoją na półkach lub stołach umieszczonych w szklarni.

Na jesieni, kiedy zbierzemy już wszystkie warzywa i oczyścimy ziemię z roślinnych resztek, warto podłoże odkazić. Powinno się odkazić także całą konstrukcję (stelaż, szyby) oraz wyposażenie szklarni. Pod koniec sezonu wegetacyjnego warto szklarnię dokładnie umyć od wewnątrz. Jesień to także dobry moment na nawożenie nawozami organicznymi – obornikiem lub kompostem.

W szklarni można uprawiać wiele warzyw, ale najpopularniejszymi wyborami nadal pozostają bakłażany, ogórki, papryka i pomidory. Jak je rozplanować? Należy zwrócić uwagę na to, jakie potrzeby świetlne mają dane gatunki i w miarę możliwości umieścić je w najbardziej słonecznym miejscu w szklarni. Dodatkowo wyższe rośliny dla wygody najlepiej jest umieścić z tyłu szklarni. Niższe natomiast – z przodu. Warto również znaleźć miejsce na aksamitki – kwiaty, które odstraszają szkodniki.

Bakłażan ze szklarni

Bakłażany nazywane są inaczej oberżyną lub gruszką miłości. Pochodzą z Indii, a uprawia się je w ciepłych rejonach południowej Europy (Francja, Włochy, Grecja, Bułgaria). Bakłażany mają gruszkowaty kształt, ciemnofioletową błyszczącą skórkę i biały miąższ. Do prawidłowego wzrostu i rozwoju potrzebują dużo słońca i ciepła. Kiełkowanie nasion następuję w temperaturze 28 stopni C, a do zbiorów można przystąpić około 30 dni po kwitnieniu. Warto wiedzieć, że oberżyna zamiera, kiedy temperatura spada do zera stopni.

Ogórki szklarniowe

Ogórki to warzywa ciepłolubne, nie służy im temperatura poniżej 10 stopni C. Nasiona wysiewamy w temperaturze około 20 stopni C. Siewki wymagają temperatury około 15 stopni C. Kiedy sadzonki podrosną należy przesadzić je na grządki. Warzywa te preferują żyzną, próchniczą glebę i stale wilgotne podłoże. Warto pamiętać, że pędy ogórka mogą wspinać się po tyczkach podwieszonych przy suficie, mogą też płożyć się po ziemi. Ogórki uprawiane w szklarni wydadzą owoce już w połowie lata.

Papryka ze szklarni

Papryka to warzywo pochodzące z Ameryki, do Europy sprowadził ją Krzysztof Kolumb. Do prawidłowego wzrostu i rozwoju papryka potrzebuje bardzo słonecznego i ciepłego stanowiska. Optymalna temperatura do wzrostu to 22-23 stopni C w dzień oraz 17-18 stopni C w nocy. Gleba pod uprawę papryki powinna być żyzna i próchniczna oraz bogata w składniki pokarmowe. Paprykę uprawia się z rozsady, aby nasiona wykiełkowały powinniśmy im zapewnić temperaturę około 25 stopni C. Po około 8 tygodniach od wysiania rozsady sadzonki nadają się do sadzenia. Owoce papryki zbiera się w sierpniu i we wrześniu. Odmiany o dużych owocach wydają około 4-5 sztuk owoców, drobnoowocowe odmiany mają około 10-15 owoców, a średnie – około 10 owoców.

Pomidory szklarniowe

Pomidory trafiły do Europy w XVI wieku z Ameryki Północnej. Początkowo były uprawiane jako rośliny ozdobne, jednak od XIX wieku hodowane są przede wszystkim ze względu na smaczne i zdrowe owoce. Na świecie znanych jest prawie tysiąc odmian tych pożywnych warzyw. Pomidory to rośliny, które preferują ciepłą wiosnę oraz słoneczne lato. Optymalna temperatura do ich uprawy to 18-25 stopni C. Warto pamiętać, że spadki temperatury poniżej zera mogą zniszczyć rośliny pomidora i jego owoce. Kiedy jest mokro i chłodno pomidory źle owocują, dojrzewają nierównomiernie i są częściej atakowane przez choroby. Owoce zbiera się od późnego lata do wczesnej jesieni.

Czy szklarnia może być w cieniu?

Ustawienie szklarni w cieniu ma sens, jeśli będą w niej uprawiane rośliny cieniolubne takie jak sałaty, botwinka, pietruszka naciowa, cebula na szczypiorek. Chcąc uprawiać w zacienionej szklarni czy tunelu gatunki o innych wymaganiach, należy zaopatrzyć ją w odpowiednie oświetlenie np. LED.

Dlaczego ogórki szklarniowe żółkną?

Jeśli liście ogórków zaczynają żółknąć, może to oznaczać nadmierne podlewanie rośliny i rozwinięcie się u niej w związku z tym bakteryjnych chorób. Warzywa mogą żółknąć również w wyniku złego nawożenia – przede wszystkim z nadmiaru azotu. Żółknięcie ogórków może występować także w związku ze zbyt niskimi lub zbyt wysokimi temperaturami. Dlatego warto dowiedzieć się, jakiej pielęgnacji potrzebują te warzywa.

Czy pomidory szklarniowe można sadzić w gruncie

Tak, pomidory szklarniowe można sadzić w gruncie, natomiast należy pamiętać, że wtedy termin wysadzania jest inny. Zazwyczaj przypada on na drugą połowę maja.