Jak urządzić mieszkanie – styl rustykalny

Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że styl rustykalny to proste nawiązanie do wyglądu wiejskich chat. Jednak aby zrozumieć jego korzenie, trzeba się cofnąć niemal 200 lat wstecz, i to za ocean.

To tam, na amerykańskich stepach i peryferiach oddalonych o setki kilometrów od miast powstawały domy i posiadłości ranczerów. Wystrój komponowano z tego, co akurat było pod ręką. Dlatego był oszczędny i surowy, bez zbędnych ozdobników. Styl rustykalny czerpał garściami z angielskiego ruchu Arts&Crafts, łączącego pracę projektantów i rzemieślników.

Ze stylem ludowym, z którym jest często mylony, nie ma więc aż tak wiele wspólnego. Różnice można bardzo łatwo zauważyć. Ludowość to bezpośrednie nawiązanie do kultury wsi. Dużo w niej folkloru, krzykliwych kolorów i regionalnych motywów. Styl rustykalny czerpie z kultury wsi, ale jej nie naśladuje.

Najlepiej odnajduje się we wnętrzach mających bezpośredni kontakt z naturą, na przykład w podmiejskim siedlisku, gdzie wraz z przyrodą za oknem tworzy świetną kompozycję. Rustykalne wnętrze będzie również dobrze wyglądać w apartamentowcu czy mieszkaniu w bloku. Ten styl może mieć przecież wiele odmian – od minimalistycznej i oszczędnej po romantyczną. Rustykalne elementy odnajdziemy też we wnętrzach w stylu angielskim, skandynawskim, prowansalskim czy toskańskim.

W rustykalnych wnętrzach nie ma miejsca na plastik, syntetyki czy stal. Materiały są naturalne, proste i surowe, niepoddane zbytniej obróbce. Główną rolę odgrywa drewno, najlepiej lokalne i stare, jego zapach czuć już od progu. Znajdziemy je od dachu, po podłogę. Służy też do wykonywania dekoracji.

Drewno powinno być jak najbardziej naturalne, z widocznymi sękami, drobnymi niedoskonałościami i różnorodnymi wybarwieniami. Na podłodze grube deski – najlepiej szczotkowane, z widocznym rysunkiem słojów, lekko chropowate. Obecnie można kupić deski, a nawet panele z gotowym efektem postarzania. Drewno w stylu rustykalnym często jest również bielone.

Surowym deskom można dodać też kilka lat, na przykład przez ługowanie. Drewno szoruje się emulsją mydlaną, która stabilizuje kolor i sprawia, że nie ciemnieje. Dzięki temu deski wyglądają jak wyszorowane do białości. Drewno może też zdobić ściany w postaci okładziny z desek albo wyeksponowane konstrukcyjne bale drewna.

Mile widziane są odsłonięte belki stropowe, widoczna więźba dachowa albo drewniane słupy. Na ścianach może wystąpić też kamień albo cegła w naturalnym kolorze, jedynie impregnowana. Jeśli pojawia się tynk, jest niedoskonały, nierówny, chropowaty. Do wnętrz rustykalnych doskonale pasuje tynk strukturalny albo zacierki wykonane ręcznie przy pomocy pacy. Na podłodze oprócz drewna, kamienie – otoczaki, piaskowiec, granit, sprawdzi się też terakota.

Ponieważ bazą dla stylu rustykalnego są surowe materiały, kolorystyka we wnętrzach jest ich odzwierciedleniem. Beże, écru, wanilia, terakotowy pomarańcz, brązy i brudna biel tworzą harmonijną mieszankę.

Materiałem przewodnim jest drewno, dlatego jego ciepłe odcienie dominują w rustykalnych wnętrzach. Jako akcent pojawia się czerń kutego metalu i szarość kamienia. O wiele mniej jest wyrazistych i nasyconych barw. Stosowane są rzadko i zwykle w konkretnym celu.

Czerwień w jadalni ma pobudzać apetyt, błękit w sypialni wyciszać, a zieleń w gabinecie pomagać w skupieniu i pracy. Aby rozbić nieco monotonię rustykalnej stylistyki, można pokusić się o kilka kolorowych akcentów – na przykład fotel w kolorze butelkowej zieleni, rude albo bordowe poduszki na kanapie, wielobarwne zasłony w kwiaty.

Styl rustykalny nie znosi tworzyw sztucznych. Unika imitacji, błyszczącego lakieru i płyty MDF. Choć w ofercie wielu producentów znajdziemy sprzęty w takiej stylistyce, najlepsze będą meble od rzemieślnika, wykonane własnoręcznie lub po prostu drewniane. Powinny być masywne, zrobione z litego drewna, które zamiast ukrywać, eksponują niedoskonałości, słoje i sęki.

Świetnie sprawdza się dąb, klon lub czereśnia, zwłaszcza z uwydatnionymi słojami i w naturalnej barwie. W meblach w stylu rustykalnym widoczne są kołki, okucia, wykonanie bazuje na prostych technikach, które eksponują urodę drewna. Próżno więc szukać fornirów czy ekstrawaganckich kształtów. Stół na przykład można wykonać z nierównego kawałka deski wspartego na grubo ciosanych nogach.

Niektóre formy nawiązują też do sprzętów wiejskich, ale brak na nich malowanych ludowych wzorów czy snycerki w kształcie zakopiańskich parzenic. Dobrze odkurzyć takie konstrukcje jak ślufanek, czyli ławka ze skrzynią – idealne towarzystwo dla kuchennego stołu. Szafka chlebowa z charakterystycznymi dziurkowanymi otworami wentylacyjnymi sprawdzi się nie tylko w kuchni. Nie zapomnijmy o zydlach, bieliźniarkach czy kredensach z nadstawkami.

Jej serce to piec – najlepiej kaflowy albo kuchnia gazowa w dawnym stylu. Nad nią solidny, tynkowany na biało okap z drążkiem do zawieszenia przyborów i naczyń oraz warkoczy czosnku. Meble kuchenne w tym stylu często wykonane są z litego drewna – fronty proste, nawet pozbijane ze sfatygowanych dech albo z niewielkimi płycinami.

Można też wybudować postument z cegły, obsadzić na nim blat, a zamiast frontów wykorzystać tekstylne zasłonki. Stół z grubej dechy albo prosta ława, przy nim ławka, zydelki, krzesła patyczaki albo modele windsorskie. Obowiązkowo kredens lub witrynka do ekspozycji fajansu.

Współcześnie wiele kuchni nie spełnia wszystkich założeń stylu rustykalnego, ale widać wyraźną inspirację tym stylem, zwłaszcza w kolorystyce i użytych materiałach.

Masywne łóżko z litego drewna – proste lub z rzeźbioną ramą. Utrzymana w takim samym stylu wolnostojąca szafa, dodatkowo drewniana skrzynia na przechowywanie drobiazgów. Stolik nocny można wykonać na przykład ze starej podstawy maszyny do szycia – wystarczy na żeliwnych nóżkach obsadzić drewniany blat. Nad wezgłowiem warto powiesić lustro w grubej, drewnianej ramie – doda wnętrzu głębi i nieco je rozjaśni.

Skórzana sofa i fotele albo meble tapicerowane jasnym lnem, wełną czy grubym bawełnianym płótnem. Do tego bujany lub wiklinowy fotel. W rustykalnym salonie nie może też zabraknąć kominka z żywym ogniem. Najlepszy będzie tradycyjny, obłożony kamieniem.

Sprawdzi się też żeliwna koza – zajmuje mniej miejsca i jest tańsza. Ma zamkniętą komorę spalania, potrzebne jest tylko podłączenie do komina. Dziś salony inspirowane stylem rustykalnym często są w odcieniach bieli, pojawiają się w nich także motywy kwiatowe.

Na ścianach nierówny tynk, cegła albo kamień, na podłodze dobrze zaimpregnowane deski, kamienne kafelki albo otoczaki. Blat pod umywalkę można wykonać z grubego, nierównego kawałka deski, dobrze zabezpieczonego przed wilgocią olejem lub lakierem. Ozdobą rustykalnej łazienki będzie umywalka z kamienia, szkła czy miedzi oraz wanna imitująca staroświecką balię.

W nieco uwspółcześnionym wydaniu rustykalna łazienka to jasne kolory, motywy kwiatowe oraz drewno. Często pojawiaja się też płytki imitujące cegłę, a w niego bardziej romantycznym wydaniu świeże kwiaty.

Styl rustykalny jest dość oszczędny. Dekoracje pojawiają się sporadycznie, ale zazwyczaj nie są przypadkowe i mają związek z przeszłością. Tradycyjne sprzęty, jak lampy naftowe, kołowrotki, żelazka z duszą, ręczne młynki do kawy, kanki na mleko czy wagi można znaleźć na targach staroci albo internetowych aukcjach. W kuchni na półeczkach albo na ścianach warto porozwieszać kolekcję dekoracyjnych talerzy.

Dużą rolę w rustykalnych wnętrzach odgrywa też kute żelazo – samo w sobie może być dekoracją. Ozdobi balustrady schodów, ciężkie żyrandole albo okucia i uchwyty mebli. Warto też udekorować dom wiklinowymi koszami albo lampami oraz naczyniami i donicami z gliny. Podłogę ocieplą sznurkowe chodniczki albo dywany z juty czy kawałek naturalnej skóry. W oknach w tym stylu niegdyś często pojawiały się zazdrostki lub lambrekiny, dziś częściej sa to zasłony z jasnego płótna albo lnu.

Jak połączyć styl nowoczesny z rustykalnym?

Połączenie tych dwóch styli to dziś bardzo popularne rozwiązanie. Biorąc pod uwagę, że nie każdego interesuje bardzo surowa stylistyka, łączenie stylu rustykalnego z nowoczesnym, np. w postaci wprowadzenia do niego złotych dodatków czy nowych kształtów często przynosi zaskakujące rezultaty.

Jak pomalować meble na styl rustykalny?

Meble w stylu rustykalnym posiadają zwykle określone wzory i kolory. Jezeli więc dysponujesz starą drewnianą szafką, możesz spróbować oszlifować ją szlifierką lub papierem ściernym i pomalować na biało lub niebiesko.