Jak zakwasić ziemię? Poznaj najlepsze sposoby oraz środki!

Odczyn (pH) informuje o tym, czy dana gleba jest kwaśna, lekko kwaśna, lekko zasadowa (alkaliczna) lub neutralna (zbliżona do neutralnej). Ma to spore znaczenie dla rozwoju roślin. Poszczególne z nich mają różne preferencje względem pH. Gdy są w optymalnym stanie, pobierają wodę i składniki pokarmowe, gdy ich forma się pogorszy ‒ proces ten ustaje.

Kwaśne gleby zawierają ponadprzeciętne stężenie glinu i manganu. Dla wielu gatunków jest to niekorzystne (ściślej rzecz biorąc, dla ich korzeni). Rośliny kwasolubne tolerują takie warunki. Przy nieodpowiednim pH, dodatkowe, tradycyjne nawożenie skarlałych roślin, nie ma sensu. Składniki pokarmowe są zawarte w glebie (czasem się uwsteczniają), lecz roślina właściwie ich nie pobiera. Dodawanie kolejnych nawozów NPK powoduje zasolenie. Dlatego w takim wypadku podłoże wapnuje się (częściej) lub zakwasza.

Sprawdzanie odczynu gleby jest bardzo łatwe ‒ wystarczy wyposażyć się w odpowiedni miernik pH. Jak zbadać pH gleby? Niektóre, elektroniczne modele należy umieścić w ziemi (trzeba wcisnąć sondy na głębokość ok. 10-20 cm). Parametry po chwili pojawiają się na wyświetlaczu. Warto je zapisać. Im więcej pomiarów, tym wynik będzie bardziej miarodajny. W przypadku profesjonalnych upraw, na 100 m2 wykonuje się średnio 3-4 pomiary. W przydomowym ogrodzie warto je wykonywać z większą częstotliwością.

Skala pH

< 4,5 – bardzo kwaśny

4,6-5,5 – kwaśny

5,6-6,5 – lekko kwaśny

6,6-7,2 – obojętny

7,3 – zasadowy

Do najbardziej znanych roślin kwasolubnych należy słynna rodzina wrzosowatych, obejmująca:

• wrzosy,
• wrzośce, borówki (w tym żurawinę),
• różaneczniki, azalie,
• kalmie, pierisy,
• dabecje, enkianty,
• mącznice i modrzewnice.

Ponadto takie warunki sprzyjają hortensjom, hebe i skimmie. W kwaśnym podłożu dobrze rośnie wiele iglaków, np. żywotniki, cyprysiki i świerk biały. Większość z wymienionych gatunków wprowadza się przy zakładaniu kwaśnego, torfowego wrzosowiska. Późniejsza pielęgnacja obejmuje nie tylko regulację pH przed sadzeniem zieleni (jeśli jest konieczna), ale także utrzymanie właściwego odczynu (ściółkowanie, nawozy zakwaszające itp.).

##Jak zakwasić ziemię pod borówki?

Podłoże pod borówki najlepiej zakwaszać na 12 miesięcy przed planowanym założeniem plantacji. Krótszy termin (np. 4 miesiące) stosuje się po zaaplikowaniu małych dawek siarki (np. w sytuacji, gdy nie trzeba drastycznie obniżać pH).

W tym celu najlepiej jest wykorzystać podłoże do borówek o odpowiednim pH,albo zakwasić ziemię torfem. Wystarczy mieszanka kwaśnego torfu ogrodniczego i przekompostowanej kory drzew iglastych (proporcje 1:1). Najlepiej wypełnić nią dół, w którym znajdzie się roślina. Po jej posadzeniu natomiast należy dokładnie wyściółkować glebę wokół – sprawdzi się kwaśna kora, kompost lub trociny.

Jeśli chodzi o zakwaszanie ziemi pod borówki przy pomocy nawozów, trzeba pamiętać, że wrzosowate, zwłaszcza krzewinki, mają słabo rozwinięty system korzeniowy, a same korzenie tworzą mało włośników. Ich zdolność do pobierania wody i składników pokarmowych jest niższa niż u wielu innych grup. Jednocześnie korzenie są bardziej wrażliwe na przenawożenie (zwłaszcza azotem). W ich przypadku nie można więc stosować tradycyjnych, tj. uniwersalnych, nawozów. Wybiera się te specjalistyczne, dopasowane do roślin kwasolubnych lub konkretnego gatunku (np. nawóz do borówek). Należy go stosować profilaktycznie wiosną lub jesienią.

Najpopularniejszym i zarazem najefektywniejszym sposobem na obniżenie odczynu gleby jest zakup podłoża torfowego (nieodkwaszonego) i wymieszanie go z ziemią ogrodową (np. przy użyciu glebogryzarki). To podstawowy „starter”.

Z kolei aby utrzymać dobry, niski odczyn, stosuj nawozy zakwaszające. Jednocześnie jest to dobre rozwiązanie, gdy chcesz lekko obniżyć odczyn (np. z lekko kwaśnego na kwaśny). Ponadto uprawy możesz ściółkować fragmentami iglaków (np. korą), która ma właściwości lekko zakwaszające.

Czym zakwasić ziemię? Na kilka miesięcy przed założeniem uprawy lub wykonaniem nasadzeń, można zastosować nawóz siarkowy. Nawóz uwalnia się stopniowo, wzbogaca podłoże w siarkę i skutecznie obniża pH. W trakcie pielęgnacji stosuje się nawozy specjalistyczne:

• nawóz zakwaszający – jest przeznaczony dla różnych grup roślin kwasolubnych;
• nawóz do borówek – zaspokaja potrzeby pokarmowe borówki amerykańskiej, ale oczywiście można dokarmiać nim także inne gatunki, np. żurawinę wielkoowocową (w małych dawkach);
• nawóz do różaneczników i azalii – jest co prawda przeznaczony dla dwóch grup efektownych krzewów, ale w praktyce pobudza do kwitnienia wiele roślin kwasolubnych o ozdobnych kwiatach;
• nawóz do wrzosów – wpływa na bujne kwitnienie wrzosów i wrzośców;
• nawóz do hortensji – wpływa na obfitość kwitnienia, a także wybarwienie kwiatów hortensji. Warto pamiętać, że kolor kwiatów u tej grupy zależy od odczynu gleby.

Oprócz profesjonalnych metod obniżenia lub utrzymania prawidłowego odczynu gleby, można stosować domowe sposoby. W wielu przypadkach takie działania są zgodne z filozofią Zero Waste. Nie są niestety aż tak skuteczne, jak nawożenie mineralne czy dodawanie torfu do podłoża.

• Zakwaszanie podłoża octem – ocet należy wymieszać z wodą w proporcji ok. 1:10. Podlewa się nim glebę przynajmniej na 3 tygodnie przed planowanym sadzeniem roślin. Nie wykorzystuje się go na posadzonych roślinach (może poparzyć korzenie).
• Fusy z kawy – mają lekko kwaśny odczyn, można je dodawać do ziemi lub stosować jako ściółkę. W dodatku rozkładające się fusy uwalniają składniki pokarmowe. Najczęściej wykorzystuje się je w uprawie roślin doniczkowych i balkonowych. Zapewniają wiele korzyści, a przy okazji nie stają się odpadkami.
• Zakwaszanie gleby chlebem – czerstwy chleb, po namoczeniu, można dodawać do podłoża. Lekko obniża pH, a przy okazji jest dobrą pożywką dla mikroorganizmów.

Dobrym sposobem na zakwaszenie ziemi w doniczce, na etapie sadzenia bądź przesadzania roślin, jest wspomniane dodawanie chleba, a także kawy. Fusy można wykładać na wierzchnią warstwę podłoża. Poza tym podłoże można zakwaszać w trakcie nawożenia oraz podlewania. Czym zakwasić ziemię roślin doniczkowych?

Wodę do podlewania można zakwasić, dodając kilka kropel soku z cytryny na każdy litr. Korzystne jest podlewanie przefiltrowaną wodą deszczową. Co prawda nie wpływa to na zakwaszenie podłoża, ale ogranicza odkwaszanie.

Jakie rośliny nie lubią kwaśnej ziemi?

Większość roślin nie lubi kwaśnej gleby, ale najbardziej te, które preferują skrajnie odmienne środowisko, czyli podłoża alkaliczne. Z roślin ozdobnych to m.in. złotokap, surmia, migdałek, laurowiśnia, glediczja i aukuba. Odczyn gleby ma dużo większe znaczenie u roślin jadalnych, gdyż bezpośrednio wpływa na jakość i ilość plonów. Większość drzew i krzewów owocowych preferuje gleby o odczynie lekko kwaśnym lub zbliżonym do obojętnego. Z warzyw, kwaśnych gleb nie tolerują m.in. bób, dynia, groch, fasola, ogórek i sałata. Warzywa ogólnie potrzebują wyższego pH.

Co zrobić, gdy ziemia jest zbyt kwaśna?

Zbyt kwaśną glebę można odkwasić przez wykonanie wapnowania. Zabieg najlepiej przeprowadzać jesienią, w roku poprzedzającym siew, czy sadzenie roślin. Najbezpieczniejsze jest w tym wypadku wapno magnezowe. Uprawianym roślinom można aplikować nawozy wapniowe o spowolnionym działaniu, mniej intensywne, np. dolomity.

Czy wapno obniża pH?

Nie, wapno podwyższa pH, dzięki niemu kwaśne gleby (niskie pH) zmieniają odczyn na obojętny lub lekko zasadowy (w zależności od dawek i rodzaju nawozu).

Czy obornik zakwasza glebę?

Wręcz przeciwnie. Obornik ma wysokie pH (u krowiego wynosi ono ok. 7,5) i w pewnym stopniu przyczynia się do odkwaszania gleby. Dlatego nie powinno się go stosować w pielęgnacji roślin kwasolubnych. Obornika nie stosuje się także razem z wapnowaniem (odkwaszaniem). Trzeba odczekać przynajmniej kilka tygodni.

Czym może skutkować złe pH gleby?

Zakwaszanie gleby jest działaniem mniej powszechnym niż odkwaszanie, ale czasami koniecznym. Zwłaszcza w przypadku wrzosowisk, upraw borówek czy innych gatunków kwasolubnych. Posadzenie roślin w niewłaściwym podłożu skutkuje słabym wzrostem, chorobami fizjologicznymi, a w konsekwencji ‒ gorszym wyglądem i plonowaniem. W skrajnych przypadkach prowadzi do zamierania roślin.