Sztukaterie – rodzaje i montaż

Wybierając sztukaterię, weź pod uwagę przede wszystkim materiał jej wykonania. Te mogą różnić się między sobą między innymi twardością, odpornością na uszkodzenia czy ceną. Z czego wykonać sztukaterię w domu?

• Z gipsu. We wnętrzach historycznych czy starych kamienicach stosowano sztukaterie wykonane z gipsu. Dziś także są one dostępne. Najczęściej wykonuje się je na zamówienie, co umożliwia wykonanie elementu według wymarzonego wzoru. Zaletą tego materiału jest jego naturalność. Cena sztukaterii gipsowej potrafi jednak być dosyć wysoka.
• Z polistyrenu ekspandowanego (styropianu). Ze względu na niską cenę, to najpopularniejszy i najbardziej dostępny rodzaj sztukaterii. Sztukaterie styropianowe są lekkie, ich właściwości przez cały okres użytkowania nie zmieniają się. Po przyklejeniu sztukateriom styropianowym można nadać dowolny kolor, malując je farbą emulsyjną. Wzory dekoracji styropianowych nie mają tak równych i ostrych krawędzi, jak te wykonane z gipsu. Najlepiej sprawdzają się jako dekoracje sufitów oraz na granicy ścian i sufitu.
• Z polistyrenu ekstrudowanego XPS. Z tego materiału uzyskuje się wyraziste motywy dekoracyjne o ostrych krawędziach. Sztukaterie z XPS-u są bardziej trwałe niż styropianowe.
• Z poliuretanu. Wykonane z niego elementy sztukateryjne są bardzo wyraziste, z dobrze odtworzonymi detalami. Poliuretanowe detale mogą być również gięte. Są lekkie i trwałe.

Gotowe wzory sztukateryjne dostępne są zarówno w bardzo prostych wersjach np. ćwierćwałka czy kaskady z kilkoma równoległymi wgłębieniami, jak i z bardziej wyszukanymi wzorami - palmety czy liści akantu. Długość gotowych listew wynosi zazwyczaj 200 cm, ich szerokość waha się od 2 do 7 cm. Można je bez problemu łączyć.

Poza standardowymi listwami, popularnością cieszą się także rozety. To dekoracyjne kompozycje, najczęściej roślinno-kwiatowe skomponowane zwykle na planie koła, niekiedy elipsy. Gotowe rozety sztukateryjne mogą mieć różną średnicę – od kilkunastu cm, do aż ponad 60 cm. Tradycyjnie stosuje się je do ozdoby sufitu, najczęściej występują w parze z lampami sufitowymi. Dzisiaj spotyka się je także na ścianach.

Sztukateria występuje też w wielu innych kształtach: stosuje się np. sztukateryjne konsole, pilastry, kolumny kominkowe, listwy przypodłogowe czy reliefy.

Proces kładzenia sztukaterii na ścianę można zawrzeć w pięciu prostych krokach. Jeśli odpowiednio się do niego przygotujesz - nic nie powinno Cię zaskoczyć. Przygotowując się do tego procesu, koniecznie skorzystaj z naszych rad.

Rozpoczynając pracę ze sztukaterią, dokładnie zaplanuj ułożenie sztukaterii na wybranej ścianie. Możesz zrobić to np. przy pomocy rysunku z wymiarami. Pomoże Ci to obliczyć potrzebną ilość sztukaterii. Do swoich wymiarów dolicz jednak zapas ok. 10%, by w razie potrzeby mieć nieco więcej materiału do dyspozycji.

Po dokonaniu odpowiednich pomiarów, możesz wziąć się za przygotowywanie podłoża. Najpierw sprawdź powierzchnię, na której będziesz montować elementy: musi być sucha, czysta i gładka. Usuń ze ściany ewentualne nierówności (w tym resztki farby, kleju czy tynku) i zadbaj o to, by nie znajdowały się na niej inne zabrudzenia.

Gdy ściana jest już gotowa, możesz zabezpieczyć pomieszczenie: podłogi, meble i inne rzeczy w pomieszczeniu pokryj folią budowlaną. Folię przyklej taśmą malarską do podłoża. Zabezpieczenie terenu sprawi, że pomieszczenie ani sztukateria nie zostaną zabrudzone

Udało Ci się zdobyć wymarzoną sztukaterię? Wspaniale! Teraz odmierz ołówkiem miejsce przeznaczone do cięcia listwy. Cięcie możesz zrobić za pomocą ręcznej skrzynki uciosowej i piły. Warto wykorzystać do tego również ukosową piłę mechaniczną - w ten sposób cięcia będą bardziej precyzyjne.

Jeżeli tniesz sztukaterię pierwszy raz, zanim przejdziesz do cięcia pełnych elementów listwy koniecznie poćwicz z kilkoma odpadkami. Gdy poczujesz się pewnie, możesz ciąć sztukaterię na właściwe części.

Kolejnym krokiem jest klejenie przygotowanej wcześniej sztukaterii. Klej nałóż za pomocą pistoletu na roboczą część elementu, rozprowadzając go w kształcie zygzaka, od krawędzi do krawędzi. Dzięki temu po przyklejeniu idealnie pokryje on całą powierzchnię. Następnie umieść element na docelowej powierzchni i mocno dociśnij. Odczekaj kilka minut, aby klej dobrze przykleił się do ściany. Po tym czasie usuń nadmiar kleju przy pomocy np. pędzelka z wodą.

Podczas montażu sztukaterii, nieuniknione jest powstawanie szczelin. W takim przypadku, na łączenie nanieś masę szpachlową lub akryl i wygładź np. pędzelkiem z wodą lub czystą, bawełnianą szmatką. Polecamy użycie akrylu do łączeń wewnętrznych, który doskonale sprawdzi się przy niwelowaniu szczelin. Przed położeniem farby, wyrównaj nierówności papierem ściernym o dużej gradacji (180-220).

W zależności od kształtu sztukaterii, do jej pomalowania użyj pędzelka uniwersalnego, pędzelka kątowego i małego wałka. Pamiętaj, że farba nie może zawierać w składzie żadnych rozpuszczalników. Dla uzyskania najlepszego efektu, malowanie warto wykonać kilkukrotnie - pamiętając o odstępie czasowym na wyschnięcie.

Kolory ścian do sztukaterii - jakie wybrać?

Sztukaterię możesz pomalować tym samym kolorem, co resztę ściany. Jeśli nie możesz zdecydować się na kolor, zastanów się, jaki efekt chcesz osiągnąć. Jasny kolor optycznie powiększy wnętrze, z kolei ziemny - pomniejszy. Ciekawym zabiegiem jest malowanie sufitu na ciemniejszy kolor (zieleń, granatowy, pomarańczowy), a ścian na biało, by obniżyć wizualnie wysokie sufity.