Uprawa warzyw na balkonie

Do uprawy na balkonie nie nadają się warzywa, które do prawidłowego wzrostu i rozwoju potrzebują dużo miejsca (np. kapusta czy dynia) ani te, które mają głęboki system korzeniowy (np. marchew, pietruszka, buraki).

Nie najlepszym wyborem do uprawy balkonowej są też rośliny, które wymagają dużej powierzchni uprawnej (np. szpinak, szparagi, ziemniaki).

W pojemnikach z powodzeniem możesz uprawiać:

• cebulę, czosnek,
• fasolę pnącą,
• koperek, ogórki,
• paprykę, pietruszkę,
• pomidory (szczególnie koktajlowe),
• rzodkiewkę, szczypiorek,
• sałatę (różne gatunki i odmiany),
• seler naciowy.

Do uprawy balkonowej nadają się także zioła i truskawki pnące. Warto więc zadbać o różnorodność gatunków i dobrać takie rośliny, które będą dojrzewały stopniowo.

Niektóre warzywa uprawiać można przez cały sezon wegetacyjny (np. sałatę, rzodkiewkę, szczypiorek czy koperek). Wystarczy co około 2-4 tygodnie wysiać do pojemników nowe nasiona. Inne (np. pomidory czy papryka) owocują stopniowo, ale dopiero późnym latem.

Większość warzyw, które nadają się do uprawy balkonowej, to gatunki światłolubne. Dzięki dużemu nasłonecznieniu rośliny kwitną obficie i mają dorodne owoce. Jednak kiedy słońce grzeje zbyt mocno, rośliny narażone są na poparzenia i usychanie. Dlatego w trakcie upalnego lata niekiedy trzeba zastosować cieniowanie. Warzywa powinny także być osłonięte od wiatru, aby silne podmuchy nie połamały ich kruchych łodyg.

Natomiast rośliny, zasadzone na tarasie od strony północnej, będą miały ograniczony dostęp do światła. Słońce pojawi się tam tylko wczesnym rankiem i późnym popołudniem. W ciągu dnia rośliny będą miały równomiernie rozproszone światło. Wystawa północna zapewnia wyrównaną temperaturę i ogranicza niebezpieczeństwo przegrzania i uszkodzenia korzeni. Kolejną zaletą jest to, że ziemia w skrzynkach wolniej traci wilgoć, w związku z tym rośliny należy podlewać rzadziej.

Do sadzenia roślin na balkonie czy tarasie najlepiej użyć specjalnego podłoża do roślin balkonowych lub ziemi do uprawy warzyw. Mieszanki takie są żyzne, zasobne w składniki pokarmowe i bogate w próchnicę. Ziemia do roślin balkonowych jest pulchna i lekka. Pakowana jest w wygodne worki o różnej pojemności: od 5 do 50 litrów.

Oprócz ziemi uniwersalnej można także kupić podłoże wzbogacone o hydrożel, który pozwala zatrzymać wilgoć w glebie w trakcie upalnych dni. Gotową rozsadę warzyw możemy kupić albo wyhodować samodzielnie.

Rozsady można przygotowywać już w marcu, a wyhodowane sadzonki wysadzić do pojemników dopiero w drugiej połowie maja, kiedy minie już groźba przymrozków. Przed wystawieniem donic na balkon, rośliny trzeba zahartować.

Aby zapewnić optymalne warunki wzrostu dla warzyw uprawianych na balkonie, należy je obficie i regularnie podlewać, najlepiej wczesnym rankiem i po południu. W czasie upalnych dni warzywa podlewa siędwa razy dziennie, natomiast kiedy jest chłodniej wystarczy podlać je co kilka dni, najlepiej rano (kiedy ziemia w pojemniku wyraźnie przeschnie). Wody musi być tyle, aby przelała się przez drenaż. Ma to szczególne znaczenie przy zastosowaniu podłoży torfowych, gdyż mają one dużą absorpcję wody, ale zbyt przesuszone przyjmują ją z trudem.

Nie można jednak dopuścić do zalania podłoża, ponieważ może to doprowadzić do zgnicia korzeni. Warzywa uprawiane w pojemnikach można nawozić nawozami organicznymi. Nadaje się do tego głównie przekompostowana ziemia oraz biohumus. Biohumus to nawóz naturalny, który powstaje dzięki dżdżownicom kalifornijskim. Dżdżownice te uprawiane są na specjalnych farmach, gdzie trawią odpadki roślinne i produkują bogaty w składniki mineralne nawóz. Nawóz ten dostępny jest w sprzedaży w formie płynnej i należy używać go po rozcieńczeniu. Co ciekawe można nim podlewać zarówno rośliny w ogrodzie, na balkonie, jak i w domu, ponieważ nie wydziela nieprzyjemnego zapachu (w przeciwieństwie do obornika i gnojówki).

Rośliny balkonowe należy sadzić w odpowiednio dużych donicach i korytkach. Pojemniki powinny być głębokie na co najmniej 40 cm, ponieważ w płytszych i mniejszych ziemia zbyt szybko będzie się nagrzewać i wysychać. Najlepiej, aby pojemniki były białe lub jasne, ponieważ ciemne barwy dodatkowo absorbują promienie słoneczne, co może spowodować przegrzanie i wysuszenie korzeni.

Wielkość i kształt pojemników należy też dostosować do konkretnych gatunków: np. dla pomidorów czy papryki najbardziej odpowiednie będą stabilne, duże donice lub pojemniki, czosnek, cebula, szczypiorek czy pietruszkę najlepiej posadzić w ciężkich, okrągłych donicach, sałata powinna rosnąć w okrągłych pojemnikach o dużej średnicy, natomiast truskawki pnące najpiękniej będą wyglądać w podwieszanych donicach.

Fasoli pnącej czy ogórkom należy zapewnić także odpowiednie podpory – najlepsze będą bambusowe lub drewniane kratki albo specjalne linki ogrodnicze. W dnie donicy należy zrobić kilka dziurek, co pozwoli na swobodny odpływ nadmiaru wody. Na dno donicy trzeba wysypać także warstwę drenażową – może być to keramzyt lub drobno potłuczone fragmenty glinianej donicy.

Sadzonki papryki można kupić lub wyhodować samodzielnie – nasiona należy wysiać pod koniec marca lub na początku kwietnia, a po około miesiącu sadzonki przepikować do doniczek. Przed wystawieniem na balkon rośliny trzeba zahartować.

Papryce trzeba zapewnić odpowiednią podpórkę, żeby łodyga się nie złamała. Rośliny podlewa się często, ale niezbyt obficie. Papryka to roślina ciepłolubna, więc kiedy temperatura spada poniżej 15 stopni C, należy ją okryć np. kartonem lub agrowłókniną. Do uprawy balkonowej najbardziej polecana jest odmiana 'Hajduczek'.

Nasiona pomidorów należy wysiać pod koniec marca, siewki należy przepikować. Pomidory wymagają podpór. Pomidory zaczynają owocować pod koniec lipca. Do uprawy na balkonie polecane są szczególnie odmiany pomidorków koktajlowych np. 'Balcony Red' (liczne, czerwone owoce), 'Cherola' (bardzo plenna, wczesna odmiana, czerwone owoce), 'Koralik' (ma drobne, bardzo liczne owoce), 'Mirabel' (ma słodkie, żółte owoce), 'Pendulina Red' (odmiana o zwisających pędach, czerwone owoce), 'Perun' (żółte owoce w kształcie gruszki), 'Pokusa' (odmiana wymagająca podpór, czerwone owoce), 'Venus' (pomarańczowe, drobne owoce)

Aby przez cały sezon wegetacyjny mieć na balkonie świeżą sałatę, należy co około 2-3 tygodnie wysiewać nasiona do okrągłych donic o dość dużej średnicy. Do uprawy na balkonie najlepiej nadaje się sałata rozetowa, która tworzy bardzo dużą rozetę liściową i nie zawiązuje ciasnych główek. Do bezpośredniego spożycia nadają się tylko jej zewnętrzne liście (liście wewnętrzne służą do wzrostu i rozwoju). Sałaty nie należy nawozić, ale trzeba ją dość często i obficie podlewać.

Do uprawy szczypiorku najlepiej użyć dość płaskich doniczek lub skrzynek. W dnie pojemników powinny być zrobione dziurki, które umożliwią swobodny odpływ nadmiaru wody. Doniczki należy wypełnić ziemią ogrodniczą przeznaczoną do wysiewu warzyw, a następnie umieścić w niej cebule (do 3/4 wysokości). Najlepiej wybrać cebulki, z których zaczyna już wyrastać szczypior. Posadzone cebulki trzeba podlać odstaną wodą o temperaturze pokojowej. Następnie podlewać tak, aby podłoże było lekko wilgotne (raczej umiarkowanie). Pojemnik z cebulami powinien stać w słonecznym i ciepłym miejscu na balkonie. Po około tygodniu będzie już można ścinać szczypiorek.

Do uprawy na balkonie można wykorzystać truskawki uprawiane w polu (trzeba im tylko zapewnić dość duży pojemnik). Można także posadzić truskawki pnące (zwisające). Z ciekawszych odmian polecić można 'Fragoo' (o ozdobnych, różowych kwiatach) albo 'Karan' (o kwiatach białych). Odmiany balkonowe kwitną i zawiązują owoce od wczesnej wiosny aż do przymrozków. Truskawki wymagają słonecznego i osłoniętego stanowiska oraz obfitego podlewania.

Allelopatia to szkodliwy lub korzystny wpływ, jaki wywierają na siebie rośliny. Rośliny wydzielają substancje chemiczne, które wpływają na kiełkowanie i wzrost innych roślin (stymulują je lub hamują). Wydzielają też substancje lotne, które mają właściwości bakteriobójcze i grzybobójcze, a także związki przyciągające owady pożyteczne i odstraszające szkodniki.

Allelopatię można wykorzystać w ogródku warzywnym – sadząc odpowiednie rośliny w swoim sąsiedztwie, można zapobiegać występowaniu chorób i szkodników, a także stymulować wzrost i rozwój roślin.

Niekorzystne oddziaływanie:

• Na fasolę niekorzystny wpływ mają cebula i czosnek

• Zioła mają niekorzystny wpływ na uprawy ogórka

• Pietruszka źle rośnie w pobliżu sałaty

• Bazylia niekorzystnie wpływa na majeranek

• Ogórki i pomidory źle czują się w swoim towarzystwie

Korzystne oddziaływanie:

• Seler ma korzystny wpływ na pomidory

• Ogórki bardzo dobrze czują się w towarzystwie fasoli, grochu, rzodkiewki, słonecznika i kopru

• Sałata dobrze czuje się w sąsiedztwie ogórków, rzodkiewki i truskawek

• Na fasolę dobrze wpływają ogórki

• Cebula i czosnek lubią towarzystwo cząbru

• Groch dobrze rośnie w sąsiedztwie kminku

• Mięta korzystnie wpływa na uprawy grochu i fasoli

• W pobliżu sałaty warto posadzić maciejki i nasturcje

W czym sadzić warzywa na balkonie?

Istotne znaczenie ma odpowiednio dobrane podłoże. Najlepiej sadzić warzywa w specjalnej ziemi przeznaczonej do ich uprawy. Docelowe pojemniki i donice powinny być głębokie, tak aby ziemia za szybko w nich nie wysychała. Na dnie pojemników konieczna jest także warstwa drenażowa - z keramzytu lub potłuczonych glinianych donic.

Jakie owoce uprawiać na balkonie?

W pojemnikowej uprawie na balkonie sprawdzą się truskawki, borówki, maliny i poziomki. Wybierając stanowisko dla tych gatunków, należy pamiętać, że najlepszym miejscem do ich uprawy będzie dobrze nasłoneczniony balkon.