Uprawa pomidorów krok po kroku – jak wyhodować własne warzywa?

Pomidory to rośliny światłolubne i ciepłolubne. Do prawidłowego wzrostu i rozwoju wymagają ciepłych, słonecznych stanowisk – duża ilość słońca pozytywnie wpływa na kolor i smak owoców. Jeśli chcemy uprawiać pomidory w gruncie, najlepiej sadzić je w miejscach zacisznych, osłoniętych od wiatru – np. przy południowej ścianie budynku albo przy żywopłocie. Silne podmuchy wiatru mogą połamać kruche, delikatne pędy. Warto o tym pamiętać również podczas uprawy pomidorów w donicach. Balkon, na którym stoją, powinien być osłonięty i najlepiej, aby był skierowany na południe.

Pomidory najlepiej rosną i owocują, kiedy temperatura powietrza waha się między 22 a 27 stopni. Poniżej 12 stopni rośliny zaczynają zamierać. Jeśli lato jest chłodne i deszczowe, pomidory owocują zdecydowanie słabiej i częściej chorują. Dlatego też najlepszym możliwym wyborem jest uprawa pomidorów w szklarni, tunelu lub po prostu pod folią. W ten sposób można zapewnić im optymalne warunki.

Pomidory najlepiej rosną w glebie żyznej, ciepłej, zasobnej w próchnicę i przepuszczalnej. Odpowiednie będzie podłoże piaszczysto-gliniaste o odczynie pH od 5,5 do 6,5. Pomidory źle rosną w glebie suchej i piaszczystej oraz ciężkiej, gliniastej i podmokłej. Przed wysadzeniem sadzonek do gruntu stanowisko należy porządnie odchwaścić, a ziemię dokładnie przekopać na głębokość około 20-30 cm. Można wymieszać ją z kompostem lub specjalnym podłożem do uprawy warzyw. Taka mieszanka sprawdzi się zarówno podczas uprawy w gruncie, jak i doniczkach czy szklarni. Jeśli gleba nawożona była obornikiem, trzeba poczekać rok przed wysadzeniem tam pomidorów – warzywa te uprawia się w drugim roku po oborniku.

Produkcję rozsady należy rozpocząć w terminie od lutego do marca. Warto kupić dobre i jakościowe nasiona pomidorów ze sprawdzonego źródła. Wysiewamy je do skrzynek wypełnionych odpowiednim podłożem – może być to specjalne podłoże do siewu albo samodzielnie sporządzona mieszanka ziemi kompostowej i torfu. Nasiona przykrywamy około 1 cm warstwą ziemi i zraszamy. Trzeba zapewnić im dość wysoką temperaturę kiełkowania: około 22-25 stopni.

Skrzynkę z wysianymi nasionami należy umieścić na parapecie okna z wystawą południową, gdzie jest najwięcej słońca. Skrzynki można dodatkowo przykryć folią, trzeba jednak pamiętać, aby codziennie wietrzyć rozsadę. Około cztery tygodnie po wysianiu nasion powinny pojawić się siewki. Nie przykrywamy ich już folią, a temperaturę obniżamy do około 15-20 stopni. Kiedy rośliny wypuszczą pierwsze liście, należy je przepikować (czyli przesadzić) do osobnych doniczek. Warto pamiętać, że można zakupić również gotową rozsadę pomidorów.

Sprawdź także: Rozsady warzyw – jak je samodzielnie przygotować?

Pomidory wysadzamy do gruntu dopiero po 15 maja, kiedy minie już groźba przygruntowych przymrozków. Te warzywa są bardzo wrażliwe na niską temperaturę – to gatunki ciepłolubne. Przed sadzeniem rozsadę należy zahartować. W tym celu przez około 7-10 dni stopniowo obniżamy roślinom temperaturę, coraz częściej wietrzymy i ograniczamy podlewanie. Młode rośliny powinny mieć około 20-30 cm wysokości i po 5-7 liści.

Krzaczków nie należy sadzić zbyt blisko siebie – warto zachować odstęp około 40-50 cm, aby zapewnić owocom dostęp do światła. Poza tym posadzone zbyt gęsto pomidory częściej są atakowane przez choroby i szkodniki. Sadzonki sadzimy nieco głębiej niż rosły w doniczce. Rośliny przysypujemy żyznym podłożem i udeptujemy, tworząc wokół pędu zagłębienie, tzw. misę. Następnie rośliny obficie podlewamy uważając, by nie zmoczyć liści.

Wysokie odmiany pomidorów mogą dorastać do nawet 150-170 cm wysokości (niektóre odmiany mogą mieć powyżej 2 m), dlatego trzeba zapewnić im stabilne podpory. Najlepiej każdy krzak przywiązać żyłką ogrodniczą do palika. Pędy systematycznie podwiązujemy w miarę wzrastania rośliny. Palikowanie zabezpiecza kruche pędy pomidorów przed złamaniem w czasie silnych wiatrów.

Jeśli chodzi o uprawę pomidorów w szklarni lub tunelu, to w tym przypadku sadzonki można wysadzać wcześniej, bo już w kwietniu. Warunki wtedy są o wiele bardziej sprzyjające, mamy nad nimi również lepszą kontrolę. Uprawa pomidorów w szklarni lub tunelu zapewni im wysoką temperaturę 20-25°C oraz ochronę przed wiatrem. Dzięki temu owoce pojawią się szybciej, a plonowanie będzie obfitsze i dłuższe.

Sadzenie pomidorów pod osłonami odbywa się z zachowaniem takich samych odstępów jak podczas wysadzania do gruntu. Jeśli metraż na to pozwala, można wysadzać je po 2 rzędy w odległości 40-60 cm. Odległość roślin od siebie w jednym rzędzie może natomiast sięgać 35-50 cm. Pomidory rosnące w tunelu lub szklarni są lepiej chronione przed szkodnikami. Ponadto często również lepiej smakują! Są słodsze, bardziej soczyste i aromatyczne.

Pomidory w czasie suszy wymagają częstego podlewania, nawet codziennie. Najlepiej robić to rano, uważając, aby nie zmoczyć liści i owoców. Najwięcej wody krzewy potrzebują w czasie kwitnienia i zawiązywania owoców. Jednak kiedy owoce już dojrzewają, nadmiar wilgoci może powodować ich pękanie.

Pomidory trzeba też regularnie nawozić, ponieważ do wytworzenia owoców potrzebują wielu składników pokarmowych. Pierwsze nawożenie należy przeprowadzić około 2-3 tygodnie po posadzeniu krzewów do gruntu. Pomidory zasilamy mineralnymi nawozami wieloskładnikowymi o zbilansowanym składzie (mogą być płynne lub w granulkach). Trzeba jednak pamiętać, że przenawożenie może zepsuć smak owoców.

Bezpiecznie jest stosować nawozy naturalne: kompost, biohumus, gnojówkę z pokrzyw. Rok przed planowaną uprawą pomidorów glebę można także wzbogacić obornikiem.

Uszczykiwanie to usuwanie zbędnych pędów. W przypadku pomidorów przeważnie zostawia się jeden pęd główny, a wszystkie pędy boczne, które wyrastają w kątach liści, należy usunąć. Jeśli zostawimy na krzaku kilka pędów (2-3), owoce będą zdecydowanie mniejsze. Kiedy owoce położone najniżej zaczynają dojrzewać, trzeba usunąć wszystkie dolne liście, które znajdują poniżej dojrzewającego grona.

W drugiej połowie sierpnia należy wykonać zabieg ogławiania, który polega na usunięciu wierzchołka pędu głównego. Nad najwyżej owocującym gronem trzeba pozostawić 2-3 liście. Ogławianie przyspieszy dojrzewanie owoców i pozwoli im dojrzeć przed nadejściem jesiennych chłodów.

Pomidory uprawiane w gruncie przeważnie zaczynają dojrzewać na przełomie lipca oraz sierpnia i można je zbierać aż do pierwszych mrozów. Jednak trzeba pamiętać, że im chłodniej, tym owoce słabiej się wybarwiają i są mniej smaczne.

Pomidory zbieramy systematycznie co 3-5 dni. Powinny być suche, więc nie należy robić tego po opadach deszczu. Mokre owoce są podatne na choroby. Zrywamy tylko owoce w pełni wybarwione (na czerwono lub żółto, w zależności od odmiany) i dojrzałe – takie są najlepsze i mają najwięcej wartości odżywczych.

Ze zbiorami trzeba zdążyć przed wystąpieniem przymrozków, ponieważ kiedy temperatura spada poniżej zera, rośliny zamierają. Jeśli zapowiadane są przymrozki, a na krzaczkach wiszą niedojrzałe pomidory, można je zebrać i umieścić na słonecznym parapecie – jest szansa, że dojrzeją i będą nadawały się do jedzenia.

• Pomidor drobnoowocowy 'Koralik' – owoce drobne, kuliste, twarde, czerwone. Dojrzewa od sierpnia do września.

• Pomidor drobnoowocowy 'Ola' – owoce drobne, kuliste, twarde, żółte, bardzo dobrze się przechowują.

• Pomidor gruntowy 'Bawole serce' – krzewy dorastają do 2 m, owoce bardzo duże (200-600 g) o sercowatym kształcie, mięsiste, słodkie, smaczne. Zbiór sierpień-październik.

• Pomidor gruntowy 'Jawor' – owoce duże (do 100 g), kuliste, mięsiste, smaczne. Nadają się na przetwory i do bezpośrednio spożycia.

• Pomidor gruntowy 'Krakus' – owoce duże, mięsiste, czerwone i smaczne, idealne do sałatek i przetworów. Zbiór sierpień-wrzesień.

• Pomidor malinowy 'Olbrzym' – owoce duże (ponad 200 g), spłaszczone, o żebrowanej powierzchni, bardzo smaczne.

• Pomidor malinowy 'Retro' – owoce średnie i duże, o kulisto-sercowatym kształcie, soczyste i smaczne. Krzewy bardzo plenne, jedna roślina rodzi nawet 8 kg owoców.

• Pomidor 'Rumba Ożarowska' – najlepsza odmiana na przetwory, bardzo plenna, odporna na choroby. Owoce średnie (ok 90 g), czerwone i twarde.

Czy uprawa pomidorów w szklarni nieogrzewanej może mieć negatywny wpływ na plony?

Jeśli wysadzisz pomidory do szklarni w odpowiednim terminie, to nie powinno być problemów z plonami. Warto natomiast pamiętać, że szklarnia ogrzewana faktycznie pozwala uprawiać pomidory nawet 2 razy w roku.

Czy uprawa pomidorów koktajlowych różni się od uprawy innych odmian?

Uprawa nie różni się zbytnio, natomiast pomidory koktajlowe dojrzewają na ogół szybciej, a ich pokrój jest mniejszy. Dzięki temu można zaoszczędzić więcej miejsca w domu czy szklarni. Sama pielęgnacja nie różni się jednak od tej, której wymagają inne odmiany.