Warzywnik na balkonie – czy to dobry pomysł? Poznaj sprawdzone porady!

Warzywnik możesz założyć praktycznie na każdym balkonie, nawet małym, a przy tym mocno nasłonecznionym. Oczywiście w tym ostatnim przypadku uprawa jest ograniczona – sprowadza się do hodowli nowalijek wczesną wiosną i warzyw o krótkim okresie wegetacyjnym, sadzonych pod koniec lata (np. rzodkiewki, sałaty, kalarepy czy szczypiorku). Jeśli masz do dyspozycji duży balkon możesz pokusić się o uprawę wielu gatunków warzyw.

• Dla warzyw optymalne jest stanowisko słoneczne, ale nie bezpośrednie nasłonecznienie. Dlatego uprawa balkonowa sprawdza się przede wszystkim w miejscach usytuowanych na zachód lub wschód. Częściową, pożyteczną osłoną jest zadaszenie balkonu. Ponadto możesz stosować maty osłaniające lub kratownice z pnączami.
• Warzywa możesz uprawiać w oddzielnych pojemnikach lub łączyć je z roślinami ozdobnymi. Niektóre gatunki warzyw, np. jarmuż czy boćwiny o barwnych ogonkach liściowych, mają duże walory dekoracyjne.
• Zakładanie warzywnika na balkonie jest łatwe, ale wymaga czasu i systematyczności (tzn. codziennej pielęgnacji). Wystarczy dobrać odpowiednio głębokie pojemniki, wypełnić je żyzną ziemią, a potem posiać lub posadzić rośliny. Najgłębsze donice wybiera się dla warzyw korzeniowych (marchew, burak ćwikłowy, pietruszka, seler) i dyniowatych (np. melon). Rzodkiewce i sałacie wystarczą pojemniki o głębokości 12-15 cm.
• Warzywa na balkonie zazwyczaj (poza nowalijkami) uprawia się z rozsady, którą produkuje się w domu, szklarni lub w dowolnym jasnym i ciepłym pomieszczeniu (średnio 18-25ºC). Rozsada jest koniecznością w przypadku warzyw ciepłolubnych, takich jak pomidor i papryka. W naszej ofercie dostępne są specjalistyczne pojemniki do rozsady (np. wielodonice) i inne akcesoria, które ułatwią produkcję sadzonek.
• Na większym balkonie z powodzeniem możesz zainstalować miniszklarnię, która jest niezwykle przydatna podczas uprawy najbardziej wymagających gatunków i roślinnych eksperymentów (batat, klajtonia, tzimbalo, fasolnik, ogórek meksykański).
• Roślinom możesz dobrać pojemniki w taki sposób, aby pasowały do obranego stylu aranżacji, np. warzywnik drewniany nadaje rustykalnego charakteru etc.
• Dla osób starszych przyjazny jest warzywnik na wysokich nogach – pomaga uniknąć częstego schylania się.

Na balkonie zakłada się różne rodzaje warzywników. To, jaki wybierzesz, może zależeć m.in. od stylu, ale także wystawy czy ilości uprawianych roślin. Donice ogrodowe, warzywniki czy zielniki dają dużą swobodę aranżacji.

• Warzywnik drewniany – jest najbardziej uniwersalny, pasuje praktycznie wszędzie, chociaż najbardziej kojarzy się ze stylem rustykalnym. Drewno jest wytrzymałe, a przy tym ogranicza nagrzewanie się i wysychanie podłoża. Najczęściej taki warzywnik to skrzynie o prostokątnym kształcie, które imitują tradycyjne poletka warzywne w gruncie (rabaty podwyższone). Taka budowa ułatwia wykonywanie prac pielęgnacyjnych.
• Warzywnik betonowy – wygląda bardzo współcześnie i schludnie. Pasuje do nowoczesnych balkonów i tarasów. Pojemniki dobrze trzymają wilgoć. Ze względu na ciężar, nie powinno się jednak przedobrzyć z ich liczbą (dotyczy to zwykle balkonów, na tarasach nie ma już takich ograniczeń).
• Warzywnik metalowy – najczęściej służy do uprawy ziół, ale w praktyce nie ma przeciwwskazań, aby uprawiać w nim także inne grupy zieleni. To dobra propozycja na balkony zadaszone i częściowo zacienione (np. wystawa północna czy wschodnia). Metaliczne pojemniki wyglądają elegancko, rdzawe mogą nawiązywać do stylu industrialnego.

Duże możliwości uprawy i aranżacji daje warzywnik kaskadowy. Składa się z kilku pojemników usytuowanych na różnej wysokości, dzięki czemu warzywa są dobrze wyeksponowane. Jednocześnie pojemnik można ustawić względem słońca w taki sposób, że do każdej rośliny dociera optymalna ilość światła. Jest to jednak rozwiązanie, które sprawdza się przede wszystkim na średnich i dużych balkonach.

Warzywnik na balkonie bez problemu możesz zbudować samodzielnie. Jednym z popularniejszych rozwiązań jest wykorzystanie palet. Najpraktyczniejszy jest warzywnik pionowy, który przytwierdza się do barierek lub elementów elewacji. Zajmuje mało miejsca i może służyć jako niska ścianka osłonowa. Przydaje się do uprawy warzyw niewielkich i o względnie płytkim systemie korzeniowym.

Jak zrobić warzywnik z palet?

1. Wyczyść dokładnie powierzchnię drewnianej palety, np. używając papieru ściernego. Zaszpachluj gładzią ubytki (jeśli są). Po wyschnięciu nałóż dwie warstwy impregnatu lub innego środka konserwującego drewno.

2. Ustaw paletę pionowo – tak, by dłuższym bokiem przylegała do ziemi. Na wewnętrznej stronie palety znajdują się otwory. Przyszyj w nich (np. pistoletem do tapicerki) kieszenie z agrowłókniny. Aby były trwalsze, możesz dać podwójną warstwę. Opcjonalnie boki „donic” w palecie można zabezpieczyć folią, co ograniczy psucie drewna na skutek wilgoci.

3. Na dnie pojemników usyp cienki (1-1,5 cm) drenaż z keramzytu, a następnie żyzne podłoże. Paletę przytwierdź, np. do barierek, aby stała stabilnie. Posadź w niej rozsadę warzyw lub ziół (szybszy efekt od siewu). Podlewaj umiarkowanie.

Materiał wykonania donic i skrzyń dobiera się głównie pod względem estetyki i stylu urządzania balkonu. Warto jednak wiedzieć, że ma to duże znaczenie dla roślin. Najbardziej korzystne są pojemniki, które nie nagrzewają się i tym samym dobrze trzymają wilgoć. Pod tym względem najlepiej sprawdzają się donice z drewna, betonu, gliny i ceramiki. Najmniej odpowiednie (choć najtańsze) są pojemniki z tworzywa sztucznego.

W przypadku produkcji rozsady warzyw wrażliwych na uszkodzenie korzeni (np. melona), warto używać donic torfowych, które później wysadza się do pojemnika wraz z sadzonką.

Czym osłonić warzywnik?

W sprzedaży dostępne są różnorodne osłony – od polietylenowych po technorattanowe, które pozwalają zaciemnić balkon i tym samym ochronić rośliny przed poparzeniem lub nadmiernym wysychaniem bryły korzeniowej. Z pomocą przychodzą również kratownice (na pnącza) i płoty osłonowe.

Czym pomalować warzywnik – czy farby nie szkodzą roślinom?

Warzywnik można malować różnymi preparatami, dobiera się je pod materiał wykonania, np. impregnat do drewna czy farba do metalu. Nie ma to znaczenia dla zieleni.

Gdzie najlepiej zrobić warzywnik – w słońcu czy może w cieniu?

Najlepsze jest miejsce widne, względnie słoneczne, ale bez bezpośredniego nasłonecznienia. Dobra jest wystawa wschodnia i zachodnia, ale nawet tu warto stosować osłony. Chodzi o to, by w największe letnie upały chronić rośliny przed prażącym słońcem. Z dużym nasłonecznieniem poradzą sobie jarmuż, kalarepa, klajtonia i roszponka.