Jak wybrać płytki ceramiczne – poradnik

Najpopularniejsze płytki ceramiczne, jakie są dostępne na rynku, to glazura, terakota i gres. Poszczególne rodzaje różnią się pomiędzy sobą właściwościami i zastosowaniem.

Glazura to materiał, który wytwarza się z mieszanki gliny, kwarcu i skalenia – fajansu. Wierzchnią warstwę takich płytek pokrywa szkliwo, które zabezpiecza fajansowy czerep płytki przed wilgocią oraz tworzy wykończenie płytek – kolorystykę, wzory i teksturę. Powierzchnia glazury może być gładka, jednolita, może mieć także nacięcia. Płytki tego typu przeznaczone są do układania na ścianach w pomieszczeniach zamkniętych – nie są mrozoodporne i nie mają wysokiej odporności na ścieranie.

Terakota to płytki, które układa się na podłogach, zarówno w pomieszczeniach zewnętrznych, jak i na tarasach czy balkonach. Po włosku terra cotta oznacza spieczoną, wypaloną ziemię, co wiąże się z technologią produkcji tych płytek, czyli z wypalaniem wybranych gatunków gliny. Wysokiej jakości terakotę wytwarza się z dobrze oczyszczonej oraz drobnoziarnistej gliny – gładkiej lub fakturowanej. Najlepszymi właściwościami charakteryzuje się terakota będąca płytką kamionkową – ma ona dobre parametry techniczne i estetyczny wygląd. Dodatki, które są stosowane w terakocie, to m.in. piasek kwarcowy lub szamot.

Terakota ma następujące właściwości:

• odpowiednio niski poziom nasiąkliwości,

• wysoka estetyka – bogata kolorystyka i wzornictwo,

• przewodnictwo cieplne,

• dobra wytrzymałość.

Gres jest płytką, którą wykonuje się ze szlachetnej kamionki. Uformowane płytki poddawane są suchemu sprasowywaniu, a w dalszej kolejności wypalaniu w temperaturze, która przekracza 1200 °C. Gres może być stosowany zarówno na ścianach, jak i podłogach (to najważniejsze jego zastosowanie), wewnątrz pomieszczeń oraz na zewnątrz (np. tarasy lub balkony).

Najważniejsze cechy gresu to:

• odporność na działanie substancji chemicznych,

• odporność na zaplamienia,

• odporność na wahania temperatur,

• mrozoodporność;

• antypoślizgowość;

• twardość.

Wyróżniamy następujące rodzaje gresu:

• gres naturalny (techniczny),

• gres polerowany,

• gres porcelanowy,

• gres porcelanowy szkliwiony.

Płytki ceramiczne charakteryzują się różnymi parametrami technicznymi, na które należy zwrócić uwagę przy ich zakupie.

Mrozoodporność – to cecha, która informuje o tym, czy dane płytki są odporne na działanie niskich temperatur. O tym parametrze płytek decyduje nasiąkliwość. Płytki mrozoodporne oznaczone są symbolem śnieżynki na opakowaniu, napisem płytki mrozoodporne i symbolami nasiąkliwości A I i B I, czyli powyżej 0,5%.

Odporność na ścieranie – jest regulowana według następujących norm:

• dla płytek nieszkliwionych – norma ISO 10545-6 (ścieranie wgłębne);

• dla szkliwionych płytek ceramicznych – dwie normy: EN 154 oraz ISO 10545-7 (ścieranie powierzchni szkliwa pod wpływem ruchu obrotowego materiału ścierającego).

A jak można sprawdzić poziom odporności na ścieranie podczas kupowania płytek? Określają go klasy PEI. W przypadku normy EN 154 są cztery klasy – od 1 (I) do 4 (IV), zaś w normie ISO 10545-7 zawarta jest dodatkowo klasa 5 (V). Im wyższa, tym większa odporność na ścieranie:

• klasa ścieralności 1 / I – niska odporność na ścieranie,

• klasa ścieralności 2 / II – lepsza odporność,

• klasa ścieralności 3 / III – płytki do większości pomieszczeń mieszkalnych,

• klasa ścieralności 4 / IV – doskonała odporność na ścieranie, do stosowania w przedpokoju i na zewnątrz,

• klasa ścieralności 5 / V – najlepsze parametry. Nie ma ograniczeń co do ich zastosowania, sprawdzą się nawet w budynkach użyteczności publicznej i na zewnątrz.

Odporność na zarysowania – opisuje ją skala Mohsa. Do każdej z liczb w skali przypisany został określony materiał, którym jest testowana odporność danej płytki właśnie na zarysowanie powierzchni. Przykładowo niską odpornośnią w tym zakresie cechują się płytki szkliwione polerowane oraz szkliwione na wysoki połysk. Na pewno nie sprawdzą się więc w takim miejscu, jak chociażby schody zewnętrze – kładzione na nich płytki powinny mieć twardość określoną na poziomie 7-8 w skali Mohsa.Skala Mohsa wygląda następująco:

1. talk,

2. gips,

3. kalcyt,

4. fluoryt,

5. apatyt,

6. ortoklaz,

7. kwarc,

8. topaz,

9. korund,

10. diament.

Antypoślizgowość – bada się ją na dwa sposoby. Po pierwsze, sprawdza się ją w butach (osoba testująca musi być wyposażona w obuwie znormalizowane) na pochylni polanej olejem, którą ustawia się pod określonym kątem. Najczęściej regulowana jest według normy DIN 51130, która znajduje zastosowanie przy ogólnych obszarach roboczych.

Antypoślizgowość oznaczana jest literą R oraz cyfrą od 9 do 13. Każdej cyfrze odpowiada określony stopień krytycznego kąta poślizgu: im jest większy, tym płytki są mniej śliskie. Te poniżej kąta poślizgu na poziomie 6° nie są płytkami antypoślizgowymi.

• R9 – kąt poślizgu 6°÷10° (zdecydowanie nie są to płytki, które można położyć np. na schodach zewnętrznych czy w zewnętrznej strefie wejściowej),

• R10 – 10°÷19°,

• R11 – 19°÷27°,

• R12 –27°÷35°,

• R13 – >35° (najmniej śliskie, sprawdzą się nawet w takich miejscach jak pomieszczenia, w których produkuje się margaryny i inne tłuszcze spożywcze).

Po drugie, antypoślizgowość sprawdza się także bosą stopą – ten rodzaj testu regulowany jest normą DIN 51097. Znajduje ona zastosowanie przy powierzchniach narażonych na wysoką wilgotność, w związku z czym w czasie testów nie polewa się powierzchni olejem, ale wodą. Określone klasy bezpieczeństwa są w tym przypadku oznaczane następująco:

A – skuteczna antypoślizgowość przy kącie 12°÷18°,

B – 18°÷24°,

C – >24° (są to najbezpieczniejsze posadzki).

Grupa wymiarowa – dostępne są różne wymiary płytek porcelanowych, np. wykonywane na zamówienie. Jednak można spotkać się także z produktami uniwersalnymi o standardowych wymiarach.

Układanie płytek wymaga odpowiedniego przygotowania. Na początku należy dobrać wzór, kolor i układ, uwzględniając wymiary ścian i podłóg. Na tym etapie trzeba także uwzględnić miejsca docinek. Jeśli na ścianach znajdowały się wcześniej inne kafelki, należy je skuć.

Kolejny etap to przygotowanie ścian i podłóg – powinny być idealnie gładkie, oczyszczone i pozbawione jakichkolwiek nierówności czy resztek starych płytek. W niektórych przypadkach konieczne może być zastosowanie zaprawy wyrównującej lub wykonanie wylewki samopoziomującej. Gdy ściany są już wyrównane, należy je zagruntować i osuszyć. Stosuje się do tego grunty i emulsje gruntujące.

Następny etap pracy to proces układania płytek. Potrzebne będą do tego odpowiednie kleje i zaprawy klejowe, m.in. kleje montażowe. Dobór odpowiednich klejów do rodzaju płytek jest bardzo ważny. Przykładowo, klej do płytek gresowych powinien być dobrany do ich wielkości.

Istnieją dwa sposoby nanoszenia kleju. Pierwszy to nakładanie kleju na ścianę, dociskanie płytki i wyrównywanie poziomu poziomicą. Drugi polega na rozprowadzeniu kleju przy użyciu pacy grzebieniowej zarówno na ścianę, jak i na płytkę, a następnie dociskaniu do ściany. W tym miejscu należy zwrócić szczególną uwagę na szczelne wypełnienie klejem całej powierzchnię pod płytką. Wszystkie płytki oddziela się od siebie krzyżykami dystansowymi.

Ostatni etap prac to wykonanie spoin – fugowanie. Do tego celu mają zastosowanie fugi, silikony, akryle. Fugowanie wykonuje się, gdy klej już wyschnie. Fugę nanosi się pacą filcową lub gumową szpachelką do fugowania. Rozsmarowuje się ją na powierzchni całych płytek, szczególnie dociskając miejsca pomiędzy płytkami. Nadmiar fugi można zdejmować przy użyciu ściągacza do szyb. Gdy spoiny zaczynają ściągać, należy letnią wodą i wilgotną gąbką zmyć fugę z płytek, omijając miejsca pomiędzy płytkami.

Czym są płytki rektyfikowane?

Płytki rektyfikowane przeciwieństwie do tradycyjnych płytek (kalibrowanych – gdzie boki i kąty nie są idealnie proste, a przestrzenie pomiędzy płytkami wypełnia się fugami) utrzymują założony rozmiar z dokładnością do 0,2 mm w całej partii, a kąty między bokami wynoszą zawsze dokładnie 90°. Kolejną istotną cechą płytek rektyfikowanych jest to, że ich krawędzie są zawsze ostre, co pozwala na ich szczelne ułożenie jedna przy drugiej bez użycia fugi.

Jak dobrać ilość płytek do pomieszczenia?

Aby dobrać niezbędną ilość płytek do pomieszczenia, należy w pierwszej kolejności wziąć pod uwagę wielkość powierzchni ścian i podłogi. W przypadku ścian należy wymierzyć szerokość każdej z nich, dodać do siebie szerokości wszystkich ścian, a następnie pomnożyć ten wynik przez wysokość, do której mają być ułożone płytki. Nie powinno się odejmować powierzchni otworów, gdyż zapas płytek przyda się na ewentualne straty materiałowe. W przypadku podłogi należy wymierzyć jej długość i szerokość, a następnie pomnożyć uzyskane wyniki – w ten sposób otrzymuje się wielkość podłogi. Zarówno w przypadku podłogi, jak i ścian, dobrze jest kupić o około 10–15 proc. więcej płytek, niż wynika to z obliczeń – zawsze trzeba bowiem brać pod uwagę wspomniane już straty materiałowe, wynikające m.in. z docinania płytek.

Jakie narzędzia są potrzebne do układania płytek ceramicznych?

Narzędzia niezbędne do układania płytek ceramicznych to m.in. pace i kielnia. Korzysta się z dwóch rodzajów pac: zębatej, która posiada gładką stronę do nanoszenia zaprawy i stronę ząbkowaną do jej rozsmarowywania oraz pacy gumowej (inaczej fugownicy) do rozprowadzania masy służącej do spoinowania płytek. Zaprawę na pacę nakłada się przy użyciu kielni. Poziomica, sznur traserski i miarka zwijana to narzędzia, które służą na wszystkich etapach pracy do tego, by idealnie równo układać płytki na podłodze i ścianie. Wycinarka, szczypce, gilotyna i obcęgi będą potrzebne do wycinania płytek na odpowiedni wymiar i obrabiania ich. Przy układaniu płytek korzysta się także z mieszadła do masy klejącej, gumowego młotka do korygowania położenia płytek, gąbki służącej do ścierania resztek fugi, a także z pistoletu do silikonu, potrzebnego do wykonania spoiny.