Miskant

W Polsce powszechnie uprawiane są dwa gatunki. Najpopularniejszy jest miskant chiński (Miscanthus sinensis), naturalnie występujący w Azji. Tworzy zwarte kępy, złożone z równowąskich liści. Zewnętrzne blaszki liściowe atrakcyjnie się przewieszają. Większość odmian osiąga ok. 200 cm wysokości.

Miskant chiński późno zaczyna wegetować, lecz rośnie bardzo szybko. Miesięczne przyrosty mogą przekraczać nawet 40 cm. Jesienią liście przebarwiają się na żółto, pomarańczowo lub brązowieją. Roślina kwitnie w drugiej części lub pod koniec lata. Wytwarza kwiatostany, osadzone na szczycie długich pędów (wystających ponad poziom liści).

Początkowo są one luźne i mają barwę od białej po różową i bordową, później zazwyczaj jaśnieją, np. przebarwiają się na kolor srebrny lub beżowy. Jednocześnie stają się bardziej puszyste i okazałe. Pozostają atrakcyjne przez całą zimę (już jako owocostany, gdyż po przekwitnięciu zawiązują nasiona).

Jedną z najbardziej znanych odmian jest miskant chiński ‘Zebrinus’. Wyróżnia się poprzecznymi, kremowymi lub żółtymi prążkami na liściach. Takie pasy występują u starszych roślin (po kilku latach uprawy). Trawa ozdobna dorasta do 200 cm. Zwiewny, lekki, strzelisty pokrój, charakteryzuje miskanta ‘Gracillimus’. Ma wąskie, długie liście. W czasie kwitnienia osiąga ok. 170 cm wysokości. Tworzy efektowne, ciemnoczerwone kwiatostany, które po przekwitnięciu przebarwiają się na beżowo.

Jedną z najwyższych odmian jest miskant ‘Memory’. Podczas kwitnienia może dorastać do 250 cm wysokości. Kwiatostany mają perłową barwę o lekkim, różowym odcieniu. Później srebrzyście się przebarwiają. W ogrodach często sadzi się także niskie odmiany, takie jak ‘Adiago’. Ten miskant tworzy kępy liści o wysokości 70-90 cm, a w czasie kwitnienia dorasta do 120 cm. Ma zwarty pokrój. Kwiatostany są początkowo czerwonawe, a później beżowe.

Bardzo duży jest miskant olbrzymi (Miscanthus giganteus), który powstał przez skrzyżowanie miskanta chińskiego z miskantem cukrowym. W sprzyjających warunkach może mieć więcej niż 300 cm wysokości. Charakteryzują go długie (do 100 cm) i bardzo wąskie liście (2-2,5 cm szerokości). Przybierają ciemnozieloną barwę, z białym, cienkim paskiem na środku. Gatunek uchodzi za ozdobny z liści. W polskich warunkach klimatycznych rzadko zakwita, a jeśli już – to tylko w cieplejszych regionach. Atrakcyjną dekoracją ogrodów jest miskant ‘Apache’, o paskowanych liściach, z żółtymi poprzecznymi prążkami. Dorasta zaledwie do 50-60 cm. Miskant ‘Aligator’ wytwarza z kolei nakrapiane liście z żółtymi akcentami. To odmiana o typowej sile wzrostu, osiąga 200-300 cm wysokości.

Optymalne do uprawy obu gatunków miskantów jest stanowisko słoneczne. Rośliny wytrzymują nawet prażące, bezpośrednie nasłonecznienie. Znoszą lekkie zacienienie. Dużego zacienienia zawsze należy unikać. Pod jego wpływem rośliny nie tylko gorzej rosną, lecz także wytwarzają słabe, wiotkie pędy, przez co mogą się pokładać. Trawy ozdobne należy uprawiać w miejscach zacisznych, osłoniętych. Odmiany typowej wielkości wymagają podpór. Te o wyjątkowym wybarwieniu liści (np. z prążkami) nabierają najatrakcyjniejszych kolorów na słonecznych stanowiskach.

Najlepsze terminy do sadzenia sadzonek miskantów to wczesna jesień oraz wiosna. Trawy ozdobne powinny mieć czas, aby zaaklimatyzować się przed nadejściem mrozów. Przed rozpoczęciem sadzenia należy oczyścić i przekopać stanowisko. Sadzonki umieszcza się w gruncie nieznacznie głębiej niż rosły w pojemnikach.

Jaki dystans warto zachować między sadzonkami? Miskanty o typowym wzroście mają kępy o średnicy 70-100 cm. Dlatego najodpowiedniejsza rozstawa to ok. 70-80 cm. Trawy sadzone w ten sposób tworzą szczelną ścianę. Jeśli zależy Ci na zachowaniu prześwitów między roślinami, sadzonki możesz umieszczać w odległości 100 cm od siebie. W przypadku niższych odmian (np. dorastających do 120-150 cm) optymalna rozstawa to ok. 50 cm.

Miskanty – chiński i olbrzymi – mają duże wymagania glebowe. Najlepiej rozwijają się w podłożach żyznych, próchnicznych, zasobnych w składniki pokarmowe, a jednocześnie dość wilgotnych (lecz nie zalewanych i podmokłych). Dlatego dobrą praktyką w przypadku przeciętnych, ogrodowych gleb, jest zastosowanie obornika w roku poprzedzającym sadzenie (np. 2-4 kg/m2) lub wymieszanie ich z żyznym podłożem.

Nie uprawiaj miskanta w podmokłej ziemi, ponieważ to prowadzi do rozwoju chorób grzybowych.

Lekkie, piaszczyste podłoża, również nie są odpowiednie. Posadzone w nich miskanty rosną wolno, nie kwitną okazale (czasem w ogóle), a poza tym wymagają częstszego podlewania. Podłoże można jednak użyźnić za pomocą obornika lub kompostu.

Miskant ogrodowy preferuje gleby o odczynie od lekko kwaśnego do obojętnego. Podłoża o skrajnie wysokim pH (zasadowe) możesz zakwasić torfem.

Niskie odmiany miskantów często są uprawiane w pojemnikach. Wypełnij je uniwersalną ziemią dla roślin pokojowych. Możesz ją wymieszać z piachem (4:1). Na dnie donicy usyp kilkucentymetrową warstwę drenażową (keramzyt, perlit).

Miskant rośnie szybko, w dodatku wytwarza wiele liści i pędów, które na skutek transpiracji tracą wodę. Nie oznacza to jednak, że trzeba go uprawiać w mokrej ziemi (to jest szkodliwe). Rośliny podlewaj w czasie susz. Miskanty wymagają obfitego nawadniania tuż po posadzeniu. Regularnie podlewaj trawy uprawiane w pojemnikach, zwłaszcza ustawionych pod zadaszeniem. W tym wypadku wskazane jest zastosowanie hydrożelu na etapie sadzenia. Działa on jak magazyn wody – pochłania jej nadmiar i stopniowo go uwalnia.

Podłoże miskanta powinno być stale lekko wilgotne. Nie może zupełnie wyschnąć. Roślina wprawdzie toleruje krótkotrwałe susze, ale spowalniają one jej wzrost.

Podczas podlewania staraj się nie moczyć liści, pędów i kwiatostanów, by ich nie poparzyć (krople wody działają jak soczewki). Trawę ozdobną podlewaj rano lub wieczorem. To ogranicza straty wody.

W pierwszym roku uprawy możesz zrezygnować z nawożenia. Miskant nie ma wówczas dobrze rozwiniętych korzeni, korzysta z zasobów zgromadzonych w podłożu. Dotyczy to większości gleb, poza lekkimi – piaszczystymi. W tym wypadku warto na start zaaplikować nawóz organiczny (np. obornik i kompost).

Starsze miskanty często dokarmia się dwukrotnie w sezonie. Wiosną (np. pod koniec kwietnia lub w maju) warto zastosować nawóz z azotem – na silniejszy wzrost i „pobudzenie” rośliny. Na początku lata lepiej użyć nawozu, który zawiera mało azotu, a dużo fosforu i potasu. Dzięki temu roślina efektownie zakwita (fosfor), mocniej się krzewi i jest odporniejsza na suszę (potas).

Miskanty uprawiane w pojemnikach możesz nawozić co 2-3 tygodnie mieszankami dla roślin balkonowych, także tych o ozdobnych kwiatach (np. surfinii i petunii).

Miskant chiński i olbrzymi są mrozoodporne, ale na wszelki wypadek przez kilka pierwszych lat uprawy (zwłaszcza w chłodniejszych regionach Polski) warto je osłaniać. Po nadejściu pierwszych przymrozków, kępy liści ściśnij sznurem, a wokół rośliny usyp grubą warstwę ściółki np. z kory lub suchych liści i drobnych gałązek. Chodzi o to, aby zabezpieczyć korzenie na wypadek mrozów w okresie bezśnieżnym.

Miskanty możesz również kopczykować (tak jak róże), ale pamiętaj, by usunąć kopczyki wczesną wiosną.

Jedyny sensowny sposób rozmnażania miskantów w przydomowym ogrodzie to ich podział. Starsze, np. kilkunastoletnie, dzieli się na 2-3 części. Można je od razu wysadzić w nowym miejscu. To także sposób na odmłodzenie trawy ozdobnej. Po wielu latach niektóre miskanty ogrodowe wykazują objawy starzenia – gorzej kwitną i mają mniej zwarty pokrój.

Oczywiście najłatwiej jest zakupić gotowe sadzonki traw ozdobnych.

Miskant olbrzymi i miskant chiński są mało podatne na choroby grzybowe. Tym roślinom szkodzą głównie dwa czynniki: nadmierna wilgoć w podłożu oraz zbytnie zacienienie. Objawem nadmiaru wody jest żółknięcie liści lub całych kęp. W dłuższej perspektywie czasu korzenie gniją, a miskant stopniowo zamiera.

Zasychanie końcówek liści jest związane z zaburzeniem transportu wody wewnątrz rośliny. Może oznaczać, że korzenie miskanta są nadmiernie splątane (trzeba na to uważać podczas sadzenia) lub mają zbyt mało miejsca. Dlatego problem zwykle dotyczy miskantów uprawianych w pojemnikach. Jeśli wystąpi, trzeba je po prostu przesadzić do większej donicy.

Czasem na miskantach występują plamistości, spowodowane przez różne patogeny. Symptomem ostrzegawczym są drobne, najczęściej ciemne plamki na liściach. Choroba nie wpływa znacząco na rozwój rośliny, ale zmniejsza jej walory dekoracyjne. Infekcję tego typu zwalczaj fungicydami (uniwersalnymi). Mocno porażone liście najlepiej przyciąć.

Miskanty są rzadko atakowane przez szkodniki.

Sporadycznie mogą wystąpić na nich mszyce, ale owady najpierw wybierają inne rośliny w ogrodzie, np. drzewa i krzewy owocowe. Skutkiem żerowania mszyc są jasne plamy na liściach, które z czasem żółkną i zasychają. W czasie żerowania opisywane szkodniki wydzielają lepką spadź. Zwalczaj je za pomocą powszechnie dostępnych insektycydów.

Miskantom mogą zagrażać też niewidoczne szkodniki glebowe np. pędraki (larwy chrabąszczy). Uszkadzają korzenie, a objawy są trudne do rozpoznania (część źdźbeł zasycha). Warto profilaktycznie podlewać trawy ozdobne gnojówkami np. z pokrzywy (w proporcji 1:5). Jeśli w ogrodzie często występują pędraki, na rok przed posadzeniem miskantów wysiej w danym miejscu grykę. Roślina wydziela substancję, która odstrasza chrabąszcze.

Są dwie szkoły przycinania traw ozdobnych. Jedna zaleca cięcie jesienią, druga – wiosną. W przypadku miskantów ten drugi termin jest lepszy. Przycinanie źdźbeł i pędów w pewnym stopniu zwiększa ryzyko uszkodzenia roślin przez mróz. Poza tym suchy miskant ma duże walory dekoracyjne, nawet w zimie stanowi ozdobę. Zabieg warto więc wykonywać wiosną, gdy pojawią się pierwsze, nowe przyrosty. Suche fragmenty przytnij na wysokości 5-10 cm w taki sposób, aby ich nie uszkodzić. Używa się do tego sekatora. Miskant wytwarza liście o ostrych krawędziach, które mogą pokaleczyć. Dlatego niektóre prace pielęgnacyjne, np. cięcie czy podwiązywanie, należy wykonywać w materiałowych rękawicach.

Miskanty mają szerokie zastosowanie i pasują do każdego ogrodu. Najczęściej są uprawiane w wydzielonym miejscu na trawniku bądź w rabatach, jako tło dla niższych roślin. Trawy ozdobne można umieścić też w szpalerach, wzdłuż ogrodzeń, ścian itd. Trzeba jednak pamiętać, że miskant późno rozpoczyna wegetację i potrzebuje czasu, aby osiągnąć docelowe rozmiary. Dlatego dopiero w lecie zaczyna pełnić funkcję żywopłotu. Niskie odmiany sadzi się na rabatach, przy ścieżkach, a także w pojemnikach np. jako dekorację balkonów i tarasów. Ze względu na wymagania wodne, miskant sprawdza się jako dekoracja oczek wodnych. Trawy ozdobne dobrze komponują się z bylinami (jeżówkami, dzielżanami, złocieniami, rudbekiami, ostróżkami i wieloma innymi gatunkami).

Miskantami często obsadza się biologiczne oczyszczalnie ścieków, ponieważ te rośliny efektywnie filtrują wodę. Dotyczy to zwłaszcza miskanta olbrzymiego.