Ćma bukszpanowa. Jak się jej pozbyć z ogrodu?

Ćma bukszpanowa to największy w Europie motyl z rodziny wachlarzykowatych. Przybył z subtropikalnych terenów Azji Wschodniej i Południowej. W naszym rejonie geograficznym jest uznawany za inwazyjny. Szybko się rozmnaża, dlatego licznie się rozprzestrzenia. Pierwszy raz w Europie pojawił się w 2006 roku w Niemczech, do naszego kraju trafił w 2012 roku. Najbardziej szkodliwe dla roślin w ogrodzie są larwy ćmy bukszpanowej.

Na spodnich częściach liści bukszpanu można zauważyć złożone jaja o średnicy około 1 mm. Mają barwę jasnożółtą i charakterystyczną czarną kropkę. Są pokryte śluzem. Wykluwają się z nich larwy o długości około 1 mm, które przez 4 tygodnie rozwijają się do około 4 cm. Można je rozpoznać po zielonym kolorze i brązowych paskach (po czasie barwa zmienia się na brązową).

Dorosłe osobniki charakteryzują się:

• skrzydłami o rozpiętości około 40 mm;
• jednym z dwóch zestawień kolorystycznych: białymi skrzydłami z brązową obwódką lub jasnobrązowymi skrzydłami z fioletowym połyskiem i białą plamą w kształcie półksiężyca;

Dojrzałe ćmy bukszpanowe chętnie lecą ku źródłom światła. Można je zobaczyć od drugiej połowy kwietnia lub początków maja, przez całe lato aż do września.

Larwy ćmy bukszpanowej żerują na liściach i pędach gatunków Buxus, czyli bukszpanu, który często wykorzystywany jest w ogrodach do obsadzania żywopłotów. Można zauważyć, że zaatakowana roślina nie jest całkowicie zniszczona, a uszkodzone zostają wyłącznie najdelikatniejsze części liści, znajdujące się na górze. Chociaż może się wydawać, że to małe straty, po jakimś czasie bukszpan zacznie usychać. Zwłaszcza, jeśli żerują już na nim dorosłe, bardziej brązowe larwy ćmy bukszpanowej.

Po czym rozpoznać żerowanie larw na bukszpanie:

• nadgryzione górne fragmenty młodych liści i pędów;
• usychanie rośliny;
• grudkowate, zielone odchody na przędzy;
• uszkodzenia kory.

Bukszpan należy regularnie przeglądać w okresie wegetacyjnym, kiedy mogą pojawić się na nim larwy szkodnika. Najważniejsze są wewnętrzne gałęzie, między którymi chowają się młode osobniki ćmy oraz składane są jaja. Charakterystyczne będą też kępki wytwarzanej przez larwy przędzy oraz sklejone listki, w których dochodzi do przepoczwarzenia się w motyla. Dzięki takiej obserwacji można szybko interweniować, zanim roślina zacznie obumierać. Można wykorzystać metody mechaniczne i ręcznie usunąć znalezione larwy. Aby nie dopuścić do ponownej infekcji i rozwinięcia się dorosłych osobników, należy je spalić. Dorosłe motyle można wabić wieczorem przy pomocy światła latarki.

Innym sposobem jest użycie pułapek feromonowych, które wabią szkodnika do środka. Wystarczy zawiesić ją między gałęziami i regularnie sprawdzać. Minusem jest wyłapywanie jedynie samców ćmy bukszpanowej. Istnieją także preparaty chemiczne do oprysków. Najlepsze będą te specjalne do bukszpanów lub zawierające bakterię Bacillus thuringiensis.

Które ptaki zjadają ćmę bukszpanową?

Kiedy ćma trafiła do Europy, nie miała naturalnych wrogów. Szybko stała się jednak pożywieniem dla rodzimych gatunków ptaków, np. sikorek, wróbli, zięb. Gustują w nich także kury. Dlatego warto dokarmiać ptaki w ogrodzie, wystawiając karmniki z ziarnem lub specjalne kule z przysmakami.

Co jeszcze zjada larwy ćmy bukszpanowej?

Niektóre rodzaje os również żywią się larwami ćmy bukszpanowej, dlatego nie warto ich tępić, kiedy zaczną latać dookoła bukszpanu w poszukiwaniu pożywienia.

Które gatunki bukszpanu są atakowane przez ćmy?

Larwy żerują na popularnym bukszpanie zwyczajnym, czyli Buxus sempervirens, ale także na odmianach Buxus sinica, Buxus microphylla i Buxus colchica.

Czego nie lubi ćma bukszpanowa?

Naturalnymi wrogami ćmy bukszpanowej są wróble, mazurki, sikorki i zięby. Często prostym rozwiązaniem jest zamontowanie w ogrodzie budek lęgowych dla tych ptaków. Szkodniki można również usunąć, potrząsając mocno krzewem lub opryskując liście mocnym strumieniem wody. Larwy w ten sposób spadają na ziemię i stają się pokarmem właśnie dla żerujących ptaków.

Jak zimuje ćma bukszpanowa?

Ćmy bukszpanowe rozmnażają się 2-3 razy do roku. Zimują tylko młode osobniki z ostatniego pokolenia. Zwijają się w kokony i chowają się między zdrowymi liśćmi bukszpanu.

Czy ćma bukszpanowa atakuje tuje?

Najnowsze obserwacje pokazują, że tuje nie są narażone na działanie ćmy bukszpanowej. Te szkodniki można jednak spotkać na innych roślinach jak laurowiśnia, ostrokrzew i trzmielina. By wyeliminować problem, należy regularnie obserwować rośliny w ogrodzie.

Dlaczego bukszpan brązowieje?

Brązowy odcień liści to znak, że bukszpan został zaatakowany przez grzyby. Najczęściej chodzi tu o gatunek Phytophthora cinnamomi lub Phytophthora nicotianae. By dokładnie zbadać o roślinę, należy spojrzeć w głąb krzewu. Jeśli u nasady pędy zaczynają obumierać, to znak, że roślina padła ofiarą grzybów.

Ćma bukszpanowa czym pryskać?

Popularny jest naturalny oprysk z wykorzystaniem wody i oleju rzepakowego. Do 0,5 litra wody należy wlać 3-4 łyżki olejku rzepakowego, a następnie spryskać krzew. Taka mieszanina sprawia, że larwy opadną z liści.