Jak wybrać odpowiedni oczyszczacz powietrza?

Wraz z rozwojem technologii domy czy mieszkania stają się coraz bardziej hermetyczne. Montowane są w nich szczelne okna i drzwi, a ściany zabezpieczane grubą warstwą izolacji termicznej. W ten sposób skutecznie likwiduje się wszelkie drogi niekontrolowanego przedostawania się powietrza. Tego typu działania, choć słuszne, sprawiają, że w budynkach często wzrasta stężenie substancji zanieczyszczających powietrze, co wpływa niekorzystnie na komfort przebywania w domach, a także na zdrowie. Dostępne na rynku modele są w stanie przefiltrować powietrze w pomieszczeniach od 15 do nawet 50m⊃2;.

A z jakimi zanieczyszczeniami musi radzić sobie oczyszczacz? Z kurzem, pyłkami roślin, zarodnikami grzybów i pleśni, zanieczyszczeniami chemicznymi wydzielanymi przez materiały budowlane i wyposażenie wnętrza. Każda osoba wydycha dwutlenek węgla, a codzienne czynności, np. pranie, gotowanie czy kąpiel, są źródłem sporej ilości wilgoci w postaci pary wodnej. W okresie zimowym i grzewczym duże ryzyko dla zdrowia, także w domu, niesie smog. Zawarte w nim pyły PM2,5 oraz PM10 mogą być przyczyną groźnych chorób układu oddechowego i sercowo-naczyniowego.

• lepsza jakość powietrza (usuwa bakterie, pyły),
• mniejsza potrzeba odkurzania,
• rzadsze reakcje alergiczne i astmatyczne, oczyszczacz gwarantuje swobodne oddychanie w domu,
• filtrowanie szkodliwych czynników znajdujących się na sierści zwierząt,
• szybkie pozbycie się uciążliwych zapachów,
• mniejsze ryzyko występowania infekcji, brak uczucia wysuszonego gardła.

Urządzenia tego typu mają za zadanie przefiltrować powietrze, usuwając z niego różnego rodzaju zanieczyszczenia. Niektóre z nich pracują jako oczyszczacze selektywne – wychwytują z powietrza przede wszystkim alergeny, inne natomiast (w zależności od zastosowanych filtrów) są bardziej wszechstronne – potrafią wyeliminować również zapachy, a nawet dym tytoniowy. W zależności od stopnia zaawansowania urządzenia sposób działania oczyszczaczy może być różny.

Podstawowe modele przepuszczają powietrze przez oddzielne lub zespolone części filtracyjne. Często są to gąbka, filtr węglowy, filtr HEPA. Niektóre oczyszczacze dodatkowo wyposażone są w jonizator lub wkład zapachowy. Zaawansowane urządzenia bazują na zaawansowanych technologiach. Przejawia się to m.in. w zastosowaniu bardziej rozbudowanych systemów filtrowania – mogą składać się nawet z 7 różnych warstw. Niektóre oczyszczacze powietrza nie mają filtrów, ale zostały wyposażone w specjalną komorę TSS, w której dochodzi do spalenia mikroorganizmów zawieszonych w powietrzu.

Na rynku dostępne są modele oczyszczaczy powietrza różniące się między sobą zastosowanymi filtrami, wśród nich można wymienić następujące:

Filtr tkaninowy – zatrzymuje największe zanieczyszczenia (cząsteczki kurzu, sierść zwierząt, włosy, bakterie), które nie trafiają do bardziej zaawansowanych filtrów. Dzięki temu przedłużają ich żywotność.

Filtr HEPA – (High Efficiency Particulate Absorbery) – występuje w wielu wariantach: H14, H13, H12, E11 i E10. Zastosowana technologia pozwala na wyłapywanie cząsteczek o wielkości powyżej 0,3 µm. Dlatego dobrze sprawdzają się m.in. w przypadku pochłaniania bakterii, pleśni, roztoczy kurzu, pyłu węglowego, sierści, pigmentów farb. Najskuteczniejsze w działaniu są filtry H13 (skuteczność ponad 99,95%) i H14 (skuteczność ponad 99,995%).

Filtr węglowy – odpowiada m.in. za pochłanianie zapachów. Efektywnie usuwa także lotne związki organiczne np. benzopireny. Węgiel aktywny znajdujący się w filtrze reaguje z cząsteczkami zanieczyszczeń, które osadzają się na jego powierzchni.

Filtr elektrostatyczny – skuteczny w zwalczaniu mikroskopijnych pyłów, m.in. PM2,5 i alergenów. Pozwala na zneutralizowanie szkodliwych pyłów zawieszonych, które mogą dostawać się do dróg oddechowych i krwioobiegu.

Filtr wodny – część zanieczyszczeń zostaje zatrzymanych w wodzie – co wymusza częstą jej wymianę. Wodne oczyszczacze mają stosunkowo niską skuteczność w wychwytywaniu mikroskopijnych pyłów.

Filtr fotokataliczny – skuteczny w zwalczaniu alergenów, bakterii i wirusów.

Szczególnie w okresie jesienno-zimowym przydają się oczyszczacze powietrza z wbudowanym nawilżaczem. Najczęściej są to droższe modele, jednak i tak bardziej ekonomiczne niż zakup nawilżacza i oczyszczacza oddzielnie. Nawilżacze można podzielić na trzy rodzaje: ewaporacyjne, ultradźwiękowe oraz parowe.

Urządzenie może więc wytwarzać mgiełkę z pary wodnej lub parę, podwyższając wilgotność powietrza w pomieszczeniu. W przypadku nawilżacza ultradźwiękowego cząsteczki są rozbijane, a w parowym woda jest podgrzewana. Ostatni, najzdrowszy i najbardziej wydajny sposób nawilżania, opiera się na ewaporacji, czyli odparowywaniu wody ze specjalnego wkładu. Z urządzenia wydobywa się chłodne, wilgotne powietrze - nie ma więc mowy o mokrych ścianach czy niekomfortowym skraplaniu. Poziom wilgotności powietrza powinien wahać się w granicach od 40 do 60%. Tego typu nawilżenie pozytywnie wpływa na sen, skórę i ogólne samopoczucie.

Niektóre oczyszczacze powietrza wyposażone są również w dodatkowy filtr jonowy, emitujący do powietrza korzystne dla zdrowia jony ujemne, łączące się z jonami dodatnimi (mniej korzystnymi, np. kurz i alergeny). W ten sposób powstają duże, ciężkie cząstki, które nie unoszą się w powietrzu, tylko opadają na posadzkę.

Zdarza się, że producenci wyposażają swoje urządzenia w lampy UV. Promieniowanie niszczy szkodliwe mikroorganizmy (bakterie, wirusy czy grzyby). Jednak jest to raczej zbędne udoskonalenie, ponieważ zastosowane w oczyszczaczach filtry skutecznie wyłapują tego rodzaju mikroorganizmy.

Na rynku można znaleźć oczyszczacze wielu producentów, w przeróżnych opcjach. Na co więc zwrócić uwagę podczas zakupu oczyszczacza powietrza? Na pewno na wielkość pomieszczenia. Wydajność oczyszczacza, czyli ilość czystego powietrza emitowana do pomieszczenia w ciągu 1 godziny (wyrażony w m3/h) umożliwia porównanie urządzeń o różnej mocy.

Oczyszczacz powietrza powinien mieć taką wydajność, aby w ciągu godziny był w stanie czterokrotnie przefiltrować całą objętość powietrza w pomieszczeniu. Oczyszczacz dobiera się do danego pomieszczenia, a nie całego domu. Żadne urządzenie nie poradzi sobie z dużą podzieloną powierzchnią.

Urządzenia do oczyszczania powietrza mogą mieć różne kształty, a ich wysokość to kilkadziesiąt centymetrów. Nie są ciężkie – zwykle ważą od 2 do 8 kg. Trzeba pamiętać, że oczyszczacze powietrza z jonizatorem muszą być ustawione minimum 1 m od telewizora czy komputera.

Kolejną istotną opcją jest sposób sterowania. Podstawowe modele wyposażone są w pokrętło regulujące intensywność pracy. Bardziej zaawansowane mają elektroniczny panel i wiele różnych opcji, w tym wskaźniki emitowanego hałasu, poziomy zanieczyszczenia (informują zarówno o jakości powietrza, jak i samoczynnie dostosowują swoją wydajność do stopnia zanieczyszczenia) oraz czujnik ruchu (gdy ktoś wchodzi do pomieszczenia, urządzenie włącza się automatycznie). Ciekawą funkcją jest timer i zaplanowanie pracy na konkretny czas. Niezwykłym ułatwieniem są aplikacje, które umożliwiają sterowanie urządzeniem za pomocą telefonu.

Oczyszczacz czy nawilżacz, co wybrać?

Wszystko zależy od pomieszczenia, w którym będzie znajdowało się urządzenie. Jeżeli wilgotność powietrza utrzymuje się na zalecanym poziomie (40-60%), wtedy z powodzeniem można zdecydować się wyłącznie na oczyszczacz. W innym przypadku warto wybrać model z wbudowanym nawilżaczem.

Kiedy włączać oczyszczacz powietrza?

Ze względu na to, że oczyszczacz potrzebuje czasu, aby przefiltrować powietrze, warto włączać go przed planowanym powrotem do domu. Ułatwiają to modele, które można obsługiwać za pomocą aplikacji w telefonie lub te z wbudowanym timerem.

Ile kosztuje oczyszczacz powietrza i jaki jest koszt korzystania?

Cena oczyszczacza będzie uzależniona od producenta, modelu oraz funkcji. Można znaleźć modele od 200 do nawet 3000 zł. Podczas użytkowania trzeba liczyć się z regularnym wydatkiem na niezbędne filtry, ich ceny uzależnione są od wybranego urządzenia. Podobnie jest z częstotliwością wymiany - może być potrzebna co kilka lub kilkanaście miesięcy.

Gdzie postawić urządzenie?

Oczyszczacz powinien być odsłonięty. Nie mogą zakrywać go meble czy inne elementy wyposażenia. Najlepiej zachować odstęp kilkudziesięciu centymetrów od innych przedmiotów.