Nawożenie i rodzaje nawozów – kompletny przewodnik: jak efektywnie nawozić rośliny?

Nawozy mineralne zawierają pierwiastki niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin. Z bogatej oferty nawozów sztucznych możemy wybrać mieszanki jednoskładnikowe lub wieloskładnikowe, nawozy wolnodziałające, w granulkach lub płynne. Trzeba jednak pamiętać, że przenawożenie jest jeszcze groźniejsze niż niedobór nawozów, więc należy bardzo dokładnie czytać etykietki na opakowaniach i stosować się do wskazówek producenta.

Nawozy jednoskładnikowe

Stosujemy je wtedy, kiedy stwierdzimy, że w glebie brakuje konkretnego pierwiastka np. azotu lub potasu. Wczesną wiosną warto wykonać analizę chemiczną gleby. Pozwoli to dobrać odpowiedni nawóz.

Nawozy wieloskładnikowe

Przeznaczone są dla konkretnej grupy roślin (np. dla różaneczników, drzew i krzewów iglastych, roślin ozdobnych z liści itd., itp.). Mieszanki takie zawierają wszystkie niezbędne substancje w odpowiednich proporcjach.

Nawozy wolnodziałające

Możemy stosować je tylko raz w czasie sezonu wegetacyjnego (przeważnie na wiosnę) lub dwu- albo trzykrotnie (w zależności od typu nawozu). Nawozy takie mają formę granulek otoczonych specjalną substancją, która powoli się rozpuszcza i uwalnia do gleby składniki odżywcze. Zapobiega to przenawożeniu roślin i jednocześnie zapewnia im stały dostęp do niezbędnych pierwiastków.

Nawozy w granulkach

Nawozy w granulkach (albo w formie proszku czy kuleczek) należy rozsypać wokół rośliny. Nawóz taki należy wymieszać z ziemią. Trzeba bardzo uważać, aby nie posypać nawozem liści, kwiatów czy owoców, ponieważ silnie skoncentrowane w nawozach substancje spowodują poparzenie rośliny.

Nawozy w płynie są bardzo łatwe w użyciu: wystarczy w odpowiednich proporcjach rozpuścić je w wodzie, a następnie podlać roślinę (albo ją spryskać, w przypadku nawozów dolistnych). Warto dodać, że rośliny najszybciej pobierają składniki odżywcze z nawozów dolistnych. Ważne jednak, aby nie przekroczyć maksymalnej dawki nawozu, ponieważ spowoduje to popatrzenie liści.

Do prawidłowego wzrostu i rozwoju rośliny potrzebują przede wszystkim następujących makroelementów:

Azot (N)

Pierwiastek ten odpowiedzialny jest za prawidłowy wzrost roślin, dlatego nawozy bogate w azot należy zastosować na wiosnę. Azot odpowiada także za intensywnie zielone zabarwienie liści. Przy jego niedoborach rośliny są wątłe, słabo się rozrastają i rozkrzewiają, a ich liście są małe i mają żółtawy kolor.

Fosfor (P)

Nawozy fosforowe wpływają na obfite kwitnienie oraz owocowanie, dlatego nie może ich zabraknąć przy uprawie owoców i warzyw. Fosfor ma także duży wpływ na prawidłowy rozwój korzeni oraz drewnienie tkanek. Poprawia również odporność roślin. Kiedy w glebie brakuje fosforu, rośliny słabo się rozwijają, są wątłe, a ich pędy są krótkie. Oznaką niedoboru są także czerwone przebarwienia na liściach.

Potas (K)

Pierwiastek ten ma wpływ na intensywny kolor kwiatów. Odpowiada także za dojrzewanie owoców oraz ich smak. Dostarczony roślinom w odpowiednich dawkach, wzmacnia ich odporność na choroby. Oznaką niedoboru potasu jest wiotczenie liści, które przybierają barwę niebieskawą i zasychają. Naturalnym źródłem potasu jest popiół z palonego drewna (np. z ogniska lub kominka).

Magnez (Mg)

Dzięki odpowiedniej dawce tego pierwiastka, rośliny są dobrze odżywione. Magnez to podstawowy budulec chlorofilu, który bierze udział w procesie fotosyntezy. Nawozy bogate w magnez sprzyjają obfitemu kwitnieniu roślin oraz prawidłowej gospodarce wodnej. Oznaką niedoboru magnezu jest nadmierne zagęszczanie się roślin oraz pojawienie się brązowych plam na liściach.

Siarka (S)

Kiedy brakuje tego pierwiastka, rośliny są wątłe i słabo rozwinięte, a liście ciemnieją i pojawiają się na nich brązowe plamy. Siarka odpowiada za prawidłową budowę enzymów, aminokwasów oraz białek.

Wapń (C)

Jeśli nie dostarczymy roślinom odpowiedniej dawki wapnia, ich korzenie będą słabo się rozwijać. Oznaka niedoboru to także deformacja młodych liści i brązowe plamy na liściach starszych. Wapń poprawia strukturę gleby, co ułatwia wymianę gazową w korzeniach. Odpowiada także za odporność roślin na mróz. Warto pamiętać, że wapń odkwasza glebę i nie powinien być stosowany w nadmiarze w przypadku roślin kwasolubnych (czyli wrzosowatych).

Żelazo (Fe)

Kiedy roślinie brakuje żelaza, młode liście stają się żółte i wyglądają nieestetycznie. Pierwiastek ten wspomaga transport związków organicznych.

Nawozy organiczne mają wiele zalet: dostarczają roślinom cennych składników odżywczych i próchnicy, poprawiają strukturę gleby, są ekologiczne i naturalne, więc nie ma groźby przenawożenia, są również tanie. Nie stosuj ich jednak razem z nawozami mineralnymi, aby nie zaszkodzić roślinie. Wśród nawozów organicznych wyróżniamy między innymi:

Kompost

to bardzo dobry i tani nawóz naturalny, który możemy uzyskać sami z resztek roślinnych i kuchennych odpadków. Przekompostowane resztki dostarczają roślinom wielu cennych składników odżywczych i próchnicy. Nawozem takim możemy wspomagać rośliny przez cały okres wegetacyjny, od wiosny do jesieni. Na kompostownik wysypywać możemy skoszoną trawę, suche i przekwitłe rośliny, resztki roślin, które zostały po przycinaniu drzew, krzewów czy żywopłotów, opadłe z drzew liście, chwasty (ale bez nasion, ponieważ nasiona nie ulegają rozkładowi i można zachwaścić cały ogród). Można wyrzucać także odpadki z kuchni: resztki owoców i warzyw; torebki od herbaty ekspresowej; fusy po kawie; skorupki jaj. Na kompostowniku mogą znaleźć się także niewielkie ilości papieru (karton, tektura, ręczniki kuchenne). Można tam także wysypać trociny i popiół z kominka.

Obornik

Obornik to odchody zwierzęce. Najbardziej wartościowy jest obornik bydlęcy lub koński, nieco mniej wartościowy jest nawóz świński, natomiast odchody ptasie (np. kurze) są tak skoncentrowane, że należy stosować je dopiero po rozcieńczeniu. Obornik stosować możemy raz na kilka lat (co około 3-5 lat). Świeży obornik należy płytko przekopać. Nawóz ten stosujemy zawsze na jesieni, aby zdążył rozłożyć się przed posadzeniem roślin. Warto pamiętać, aby przez dwa lata nie sadzić roślin cebulowych w miejscu, gdzie był rozłożony obornik. Obornik przekompostowany lub w postaci granulek możemy rozsypywać wiosną. Obornik to nawóz naturalny, który dostarcza roślinom wielu niezbędnych składników pokarmowych i dodatkowo korzystnie wpływa na strukturę gleby. Działa też odkwaszająco na podłoże.

Gnojówka i gnojowica

To inaczej przefermentowane odchody zwierzęce lub resztki roślinne (np. z pokrzywy) rozcieńczone wodą. Roztwory takie służą do podlewania roślin lub użyźniania podłoża przed sadzeniem. Zawierają wiele cennych składników odżywczych, które wzmacniają rośliny oraz pomagają w zwalczaniu wielu chorób i szkodników.

Biohumus

To nawóz naturalny, który powstaje dzięki dżdżownicom kalifornijskim. Dżdżownice te uprawiane są na specjalnych farmach, gdzie trawią odpadki roślinne i produkują bogaty w składniki mineralne nawóz. Nawóz ten dostępny jest w sprzedaży w formie płynnej i należy używać go po rozcieńczeniu. Można nim podlewać zarówno rośliny w ogrodzie, jak i w domu, ponieważ nie wydziela nieprzyjemnego zapachu (w przeciwieństwie do obornika i gnojówki).

Nawozy zielone

Nawozy zielone to zielona masa roślinna, którą pozostawiamy w glebie w celu użyźnienia podłoża. Zazwyczaj rośliny przeznaczone na zielony nawóz uprawiamy na polu, często jako poplon lub międzyplon, a następnie wprowadzamy do gleby poprzez przekopanie lub przeoranie. Nawozy zielone możemy stosować bez ograniczeń i pod każdą uprawę. Do najpopularniejszych roślin, które stosujemy jako nawozy zielone, należą: rośliny motylkowe (np. łubin żółty, seradela, peluszka, groch polny), wyka siewna, żyto, koniczyna inkarnatka, koniczyna biała, rzodkiew oleista, gorczyca biała, rzepak ozimy, nostrzyk, słonecznik.

Szczepionki mikoryzowe - co to jest?

Mikoryza to symbioza grzybów i korzeni roślin. Grzyby korzystają z produktów fotosyntezy, natomiast rośliny dzięki obecności grzybów szybciej rosną, ładnie się rozkrzewiają, są bardziej odporne na szkodniki i choroby. Specjalna grzybnia, którą wstrzykuje się do podłoża, poprawia rozrastanie się korzeni, co korzystnie wpływa na kondycję roślin. Mikoryza zwiększa powierzchnię chłonną korzeni oraz chroni korzenie przed chorobami. Poza tym sprawia, że rośliny lepiej sobie radzą z niedostatkiem wody.