Strelicja

• Strelicja jest bardzo popularną rośliną w RPA. Pojawia się na monetach i znaczkach pocztowych. Jej wizerunek ozdabia między innymi monetę 50-centową.
• Warto wiedzieć, że z wiekiem na liściach strelicji mogą pojawiać się wcięcia. Liść zaczyna przypominać pióro. To całkowicie naturalne zjawisko. Roślina w ten sposób chroni się przed wiatrem, który mógłby uszkodzić ogromne liście. Unikanie przeciągów, odpowiednie stanowisko i wysoka wilgotność powietrza wstrzymują ten proces.
• Zanim stała się popularną rośliną doniczkową, była uprawiana dla ozdobnych kwiatów. W formie bukietu kwiaty wytrzymują nawet miesiąc.
• Strelicja jest bardzo blisko spokrewniona z bananowcem.
• W południowej Kaliforni Strelicja reginae jest często uprawiana w ogrodach. Jej popularność sprawiła, że została ogłoszona oficjalnym kwiatem miasta Los Angeles.
• Strelicja królewska jest symbolem portugalskiej Madery.
• To roślina polecana dla alergików, ponieważ jej pyłek jest osłonięty i nie unosi się w powietrzu.

Strelicja, nazywana również rajskim ptakiem, znana jest ze swoich efektownych kwiatów, przypominających głowę egzotycznego ptaka. Dekoracyjne są również jej duże, ciemnozielone liście, tworzące gęsty pokrój. Rodzaj obejmuje zaledwie pięć gatunków, z czego dwa zyskały popularność jako rośliny doniczkowe. W domach królują Strelicja nicolai o białych kwiatach i dużych, pionowo ułożonych liściach, a także Strelicja reginae, charakteryzująca się zjawiskowymi kwiatami w pomarańczowo-niebieskim kolorze.

W naturze strelicje wygrzewają się w afrykańskim słońcu. Są przyzwyczajone do wysokich temperatur i dużego nasłonecznienia. Na szczęście we wnętrzach nie musisz odtwarzać tych warunków, ponieważ strelicja ma dużą zdolność adaptacji i nie jest rośliną szczególnie wymagającą. Z pewnością potrzebuje dużej ilości światła – dzięki niemu szybko rośnie i pięknie kwitnie. Nie jest to roślina, która może stać w półcieniu i z dala od okien. W takiej sytuacji szybko zacznie marnieć. Najlepsze będzie stanowisko w pobliżu okna wschodniego lub południowego, choć bezpośrednie południowe słońce może jej nie służyć. Warto osłonić strelicję roletą lub firanką lub po prostu odsunąć ją nieco od okna.

Świetnie sprawdzą się również ogrody zimowe, szklarnie czy przeszklone werandy. Strelicja przez większość dnia powinna stać w świetle rozproszonym, ale przez krótki okres może przebywać w bezpośrednich promieniach słońca. Może ono jednak poparzyć delikatne kwiaty.

Zimą strelicja zazwyczaj wymaga okresowego doświetlania. Najlepiej wybrać oświetlenie LED o pełnym spektrum światła, przeznaczone do uprawy roślin. Takie lampy emitują światło niebieskie i czerwone, zapewniające optymalny wzrost sadzonek.

O odpowiednią temperaturę należy dbać przez cały rok. Latem strelicję możesz wystawiać na balkon lub taras, jednak ustaw ją w miejscu osłoniętym przed wiatrem. Optymalna temperatura do wzrostu to 20-25 stopni Celsjusza. Jeśli umieszczasz rośliny na zewnątrz, musisz pamiętać o tym, aby je schować, gdy temperatura spadnie poniżej 15 stopni. Szczególnie groźne są nocne przymrozki.

W domu roślinę chroń przed przeciągami. Nie stawiaj jej też blisko chłodnych szyb okiennych.

Strelicja, która nie ma zapewnionej odpowiedniej ilości światła, marnieje w oczach. Liście opadają, brązowieją i zasychają. Nowe przyrosty są mniejsze, liście się nie rozwijają, z czasem roślina przestaje rosnąć.

Podłoże strelicji powinno być stale lekko wilgotne. Nie oznacza to jednak, że roślina może ciągle stać w mokrej ziemi. Po podlewaniu zawsze usuń nadmiar wody, która swobodnie wypływa przez otwory na dnie doniczki. Nie pozostawiaj wody w podstawce czy osłonce. Staraj się utrzymywać ziemię lekko wilgotną, ale unikaj nadmiernego podlewania. Przed podlaniem czekaj, aż wierzchnia warstwa podłoża wyschnie.

Sadzonki podlewaj często, ale umiarkowaną ilością wody. Przed każdym podlaniem sprawdzaj wilgotność podłoża patyczkiem lub palcem. Jeśli jest lekko wilgotne w dolnych warstwach, ale suche na górze, to znak, że roślina potrzebuje wody.

Późną jesienią i zimą znacznie ogranicz podlewanie. W tym czasie roślina przechodzi w stan spoczynku. Aby tak się stało, przenosi się ją w chłodniejsze miejsce i zaprzestaje nawożenia. Dzięki temu strelicja zakwitnie na wiosnę.

Od nadmiaru wody liście brązowieją, zwijają się, wreszcie – odpadają. Często pojawiają się również choroby grzybowe, które charakteryzują się brązowymi plamami z żółtą obwódką na krawędziach liści.

Skutki przesuszenia są równie widoczne. Liście pękają, tracą jędrność, zwijają się, a ich końcówki wysychają. Przesuszoną roślinę podlewaj bardzo ostrożnie, nie zalewaj jej dużą ilością wody na raz. Do doniczki wlewaj wodę często, ale niezbyt obficie. Zalanie przesuszonych korzeni szybko doprowadzi do ich gnicia.

Choć strelicja pochodzi z Afryki, w naturze rośnie blisko rzek. Preferuje podwyższoną wilgotność powietrza – od 50% wzwyż. Jeśli jest niższa, końce liści mogą zasychać. Takie warunki sprzyjają również pojawianiu się przędziorka, który chętnie żeruje na strelicji.

W okresie grzewczym roślinę stawiaj z dala od grzejników, które wysuszają powietrze. Aby zapewnić jej w tym czasie odpowiednie warunki, konieczny może okazać się zakup nawilżacza.

Powietrze można nawilżać w naturalny sposób – np. przez regularne wywieszanie w pomieszczeniu prania. Strelicja będzie się świetnie czuła w bardzo jasnej łazience lub kuchni. Należy ją jednak trzymać z dala od gorącej kuchenki czy piekarnika.

Rajski ptak ma dość duże wymagania względem substratu. Mieszanka musi być żyzna, zasobna, utrzymująca wilgotność, ale jednocześnie przepuszczalna. Dobrze jest dodać do niej gliny. Do uprawy możesz wykorzystać torf lub podłoże uniwersalne (30%), ziemię kompostową (20%), perlit (20%), glinę (20%) oraz piasek (10%).

Duża ilość torfu zapewnia utrzymanie wilgotności podłoża na dłużej. Natomiast perlit i piasek sprawiają, że podłoże jest dobrze napowietrzone. Dodatkowo do podłoża można wykorzystać korę sosnową, żwirek, a zamiast perlitu użyć pumeksu. pH podłoża dobrze utrzymywać w zakresie 6,0-6,5 pH.

Mieszankę możesz stworzyć również z gotowych podłoży dostępnych w sklepach. Do podłoża przeznaczonego do roślin zielonych i palm dodaj BIO kompost oraz sporą ilość perlitu.

Ze względu na duże rozmiary i szybki wzrost, strelicja wymaga częstego nawożenia. Dobrze sprawdzą się nawozy do roślin ozdobnych z liści, a nawet nawozy uniwersalne. Najlepiej korzystać z preparatów w formie płynnej, aby mieć kontrolę nad ilością podawanego nawozu.

Po zimowym spoczynku, oprócz nawozów z dużą ilością azotu, stosuje się nawozy do roślin kwitnących. Niestety kwiaty na strelicji w warunkach domowych nie pojawiają się zbyt często. Kwitną wyłącznie dorosłe okazy, mające co najmniej 4-6 lat. Z tego powodu nie ma sensu podawać młodszym roślinom nawozu do roślin kwitnących. Sadzonki kwitną od wiosny do jesieni, w tym czasie można je odżywiać nawozem z większą ilością fosforu i potasu.

Jeśli korzystasz z nawozów mineralnych, w okresie wegetacji roślinę należy nawozić raz na dwa tygodnie. Gdy wybierasz preparaty organiczne, w których wartości NPK są niższe, nawożenie można przeprowadzać nawet raz na tydzień. W przypadku strelicji nie sprawdzą się żadne domowe nawozy. Zapotrzebowanie tej rośliny na składniki mineralne jest bardzo duże; trudno oszacować, ile ich jest w samodzielnie przygotowywanych mieszankach.

Jesienią i zimą, kiedy strelicja przechodzi w okres spoczynku, całkowicie wstrzymaj się od nawożenia.

Strelicja to roślina, który dobrze czuje się w ciasnych doniczkach, nie ma więc potrzeby jej częstego przesadzania. Gdy doniczka jest zbyt duża, roślina tworzy przerośniętą bryłę korzeniową.

Z uwagi na duże wymiary rośliny i jej ciężkie liście, doniczka powinna być solidna. Strelicję można uprawiać w doniczkach plastikowych, jednak będą wymagały ciężkiej osłonki – najlepiej betonowej lub ceramicznej. Z uwagi na duże zapotrzebowanie na wodę, doniczki terakotowe nie będą optymalnym wyborem, chyba że pokryto je szkliwem.

Tempo wzrostu w pierwszych latach jest dość szybkie. Strelicja może wymagać zmiany doniczki co rok. Zabieg najlepiej wykonywać wiosną. Jeśli sadzonka wyraźnie przerasta swoją doniczkę, a korzenie napierają na jej ściany, przesadzanie możesz wykonać również latem lub wczesną jesienią. W okresie spoczynku nie zmieniaj podłoża, roślina potrzebuje wówczas spokoju. Nie przesadzaj jej również podczas kwitnienia, ponieważ w tym okresie będzie osłabiona.

Korzenie strelicji są wrażliwe; po przesadzeniu pozwól im odpocząć i zrezygnuj z nawożenia rośliny przez miesiąc. Świeże podłoże zapewni jej w tym czasie dostęp do składników odżywczych, poza tym nawóz mógłby poparzyć naruszoną bryłę korzeniową. Zawsze bardzo delikatnie obchodź się z korzeniami. Nie usuwaj starego podłoża na siłę.

Starszym okazom, których bryła korzeniowa zbytnio się nie rozrasta, raz na dwa lata wymień górną warstwę podłoża. Jeśli ziemia w doniczce jest wyraźnie zbita, nie wchłania wody i tworzą się na jej powierzchni szczeliny, oznacza to, że należy wymienić cały substrat. Nie trzeba jednak zmieniać doniczki na większą, jeśli korzenie nie zajmują całej przestrzeni.

Rozmnażanie strelicji jest bardzo proste. W trakcie przesadzania wystarczy podzielić kłącze na dowolną ilość części. Kłącze można przełamać lub przeciąć zdezynfekowanym nożem. Powstałe w ten sposób sadzonki zostaw na 30 minut do wyschnięcia, potem umieść je w świeżym podłożu i podlewaj. Podział może jednak spowodować, że roślina mateczna nie wypuści kwiatów przez 1-2 sezony.

Strelicję można rozmnożyć za pomocą nasion. Jej zapylanie nie jest jednak łatwe. Trzeba zebrać pyłek z jednej rośliny i przenieść go na kwiat innej sadzonki za pomocą pędzelka. Jeśli zapylenie się powiedzie, roślina wytworzy czarno-pomarańczowe nasiona.

Nasiona oczyść z pomarańczowej części i przez dobę mocz w wodzie ogrzanej do temperatury pokojowej. Następnie umieść je w doniczkach ze świeżą ziemią kompostową, zmieszaną z perlitem. Całość podlewaj i ustawiaj w ciepłym, wilgotnym miejscu, np. miniszklarni do wysiewu roślin. Odpowiedni będzie również plastikowy pojemnik, przykryty folią z maleńkimi otworami.

Strelicje są rzadko atakowane przez pasożyty. Najczęściej zagrażają jej wełnowce, tarczniki i przędziorki. Zarówno pierwsze, jak i drugie, łatwo zwalczyć domowymi sposobami, choć czasami konieczne może okazać się użycie chemii.

Wełnowce bardzo łatwo rozpoznać. To białe kropki przypominające watę. Mogą występować na całej roślinie, ale najczęściej żerują w okolicach nerwów liścia lub u jego nasady. Liście pokryte są lepkim płynem, czyli spadzią. Niestety ta substancja jest świetną pożywką dla grzybów i zwiększa ryzyko infekcji.

Tarczniki również wyglądają bardzo charakterystycznie – widać je na pierwszy rzut oka. To małe, brązowe blaszki, przylegające do liści roślin. Efekty żerowania pasożytów również są dobrze widoczne. Liście żółkną i obumierają, roślina przestaje rosnąć.

Tarczniki i wełnowce usuwaj w ten sam sposób. Najpierw zdejmij je mechanicznie, np. za pomocą patyczka higienicznego. Staraj się usunąć wszystkie pasożyty, bo bardzo szybko dochodzi do ich rozmnażania. Następnie umyj liście alkoholem np. spirytusem. Sadzonkę warto obserwować, ponieważ zabieg prawdopodobnie będzie trzeba powtórzyć kilkukrotnie. Gdy te metody zawiodą, wykonaj oprysk insektycydem.

Przędziorek jest natomiast niewielkim, trudnymi do zauważenia gołym okiem roztoczem o czerwonawym lub zielonkawym kolorze. Rozpoznasz go po tym, że na roślinach pozostawia pojedyncze pajęczynki. Również uszkodzenia, które powoduje są specyficzne. Na liściach pojawiają się jaśniejsze plamki, często pokrywające jego większą część. Na spodzie blaszki liściowej możesz natrafić na jaja, zazwyczaj zlokalizowane w pobliżu nerwów liścia. Sama roślina marnieje, liście zasychają i z czasem odpadają. Aby pozbyć się tego pasożyta, najpierw umyj dokładnie całą roślinę wodą z mydłem. Następnie wykonaj oprysk środkiem chemicznym.