Laurowiśnia

To ozdobny krzew (rzadziej niskie drzewo), osiągający 3-4 m wysokości. Wytwarza eliptyczne, grube, skórzaste liście, przypominające liście laurowe (stąd nazwa). Utrzymują się przez całą zimę lub jedynie jej część (w zależności od pogody).

Roślina kwitnie wiosną. Wytwarza białe, wiechowate, pachnące kwiatostany. Owoce to czarne pestkowce, przypominające kształtem wiśnie. W polskim klimacie laurowiśnia zawiązuje je rzadko. Dostępne są różne jej odmiany, np. laurowiśnia wschodnia ‘Rotundifolia’, która ma luźny, krzaczasty pokrój, bardziej zaokrąglone liście i jest chętnie wykorzystywana do tworzenia żywopłotów. Osiąga do 3 m wysokości. Zwarty, smukły pokrój, cechuje laurowiśnię wschodnią ‘Caucasica’. Rośnie ona intensywniej, może osiągnąć ponad 4 m wysokości.

Znacznie mniejsza jest laurowiśnia wschodnia ‘Otto Luyken’ – cechuje się podobną szerokością, ale ma co najwyżej 1 m wysokości. Wygląda osobliwie, gdyż jej pędy wznoszą się ukośnie ku górze. Rozłożysty, prawie leżący pokrój, ma laurowiśnia wschodnia ‘Zabeliana’. Jej pędy rosną prawie poziomo. Osiąga do 1 m wysokości przy 2,5-3 m szerokości.

Coraz częściej w polskich ogrodach spotyka się laurowiśnię iberyjską (Prunus lusitanica). Ma zbliżony wygląd do gatunku wschodniego, ale zwykle nie przekracza 3 m wysokości. Jej atutem są ozdobne, błyszczące liście, które utrzymują się przez zimę. Jedną z najodporniejszych, mrozoodpornych odmian, jest laurowiśnia iberyjska ‘Angustifolia’. Osiąga typowe dla gatunku rozmiary (3-4 m wysokości, 1-2 m szerokości).

Laurowiśnia pełni w ogrodach różne funkcje, najczęściej tworzy się z niej żywopłoty i szpalery.

Laurowiśnie najlepiej rosną tam, gdzie panuje półcień – efektywnie się w nim rozwijają i rzadko sprawiają problemy. W takich miejscach rzadziej jest sucho, więc roślin nie trzeba zbyt często podlewać. Laurowiśnie radzą sobie także w cieniu. W takich warunkach rosną wolniej, mogą wytwarzać także nieco mniejsze liście, ale wciąż wyglądają atrakcyjnie. Podczas wybierania odpowiedniego stanowiska dla laurowiśni, unikaj miejsc znajdujących się w pełnym nasłonecznieniu. Pod wpływem słońca liście mogą blaknąć i ulegać poparzeniom.

Nieodpowiednie dla tej rośliny będą też rejony, w których wieją silne wiatry.

Krzewy laurowiśni najlepiej jest sadzić wiosną – od kwietnia do maja, a także na początku jesieni. Rośliny powinny mieć dużo czasu, aby zaaklimatyzować się i przygotować do nadejścia zimy.

Jak sadzić laurowiśnie? Przede wszystkim wykop dołek, znacznie większy od bryły korzeniowej. Na jego dnie usyp żyzne podłoże. Oprócz tego, w roku poprzedzającym sadzenie laurowiśni, warto nawieźć glebę obornikiem. Odległości między sadzonkami zależą od odmiany, a także od przeznaczenia krzewów.

Jeśli chcesz podkreślić walory „typowych” laurowiśni, rozrastających się bardziej wzwyż niż wszerz, posadź je co 2-2,5 m. W przypadku żywopłotu, odległości pomiędzy sadzonkami powinny być znacznie mniejsze ‒ ok. 80-100 cm. Niektóre poradniki radzą ograniczyć ten dystans do 50 cm, ale nie ma to większego sensu. Rośliny i tak względnie szybko się zagęszczają, a ponadto potrzebują przestrzeni do prawidłowego rozwoju. Dzięki temu wykazują m.in. mniejszą tendencję do gubienia starych liści (to naturalny proces, jednak nie powinien przebiegać intensywnie). Nietypowe odmiany, rozrastające się wszerz (np. ‘Zabeliana’), możesz sadzić nawet co 3 m (gęściej jako roślinę okrywową).

Laurowiśnie preferują podłoża żyzne, próchnicze, o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym. Tolerują gleby lekko kwaśne. Dobrze rosną na glebach gliniasto-piaszczystych, które są umiarkowanie wilgotne, średnio przepuszczalne, ale nie mają tendencji do zaskorupiania się w wierzchniej warstwie.

Laurowiśnie nie lubią natomiast gleb nadmiernie podmokłych, zalewanych. Jeśli podłoże na działce jest zbyt zbite, ciężkie, mocno gliniaste, rozluźnij je np. mieszając z piachem i nawozami organicznymi. Bardzo lekkie i piaszczyste podłoża, wzbogać z kolei, mieszając je z żyzną ziemią (warto kupić jedną lub kilka ton na etapie zakładania ogrodu). Później regularnie stosuj kompost, a przynajmniej raz na kilka lat wymieszaj podłoże z obornikiem.

Laurowiśnie, uprawiane na umiarkowanie wilgotnym podłożu, przez większą część roku nie wymagają podlewania. Wykonuje się je jedynie w czasie długotrwałych susz, a sporadycznie ‒ także zimą (jeśli roślina nie zgubiła liści, panuje chłód, ale nie ma mrozu ani śniegu). Podlewanie powinno być intensywne. Pamiętaj, że zimą wszystkie rośliny zimozielone transpirują (tracą wodę i nie mogą jej pobrać z zamarzniętego podłoża). Jest to zauważalne zwłaszcza u młodych roślin, mających płytki system korzeniowy. W efekcie ich liście brązowieją, czasem zasychają też pędy, a w skrajnych przypadkach ‒ roślina zamiera.

Młode laurowiśnie podlewaj regularnie, przez co najmniej kilka-kilkanaście tygodni po posadzeniu (oczywiście zależnie od pogody). Podczas podlewania, nie należy moczyć nadziemnych fragmentów rośliny. Przez większą część roku, laurowiśnie najlepiej jest nawadniać wieczorem lub rano, jedynie w zimie warto wykonywać zabieg w godzinach popołudniowych, gdy panuje wyższa temperatura.

Korzenie laurowiśni warto chronić przed mrozem, stosując grubą (np. 5-10 cm) warstwę ściółki okrywającej. Krzewy często ściółkuje się przez cały sezon, po to, aby ograniczyć wyparowywanie wody z gleby. Po pierwszych przymrozkach warto dołożyć więcej materiału organicznego np. kory sosnowej. Przez pierwszy rok po posadzeniu, chroń młode rośliny przed zimnem i wiatrem w szczególny sposób: budując „ściankę” z białej włókniny (kilku palików i przytwierdzonego do nich materiału). Unikaj całkowitego zasłaniania części nadziemnej ‒ rośliny potrzebują światła także zimą.

Dla laurowiśni najlepsze są nawozy organiczne – obornik i kompost. Co więcej, częściowo przerobiony kompost może być wykorzystywany jako ściółka. U laurowiśni rosnących luźno, bez cięcia, możesz stosować 1-2 dawki nawozu w ciągu sezonu (wiosna, początek lata). Roślinom żywopłotowym warto zaaplikować dodatkową dawkę (np. wczesną lub późną wiosną, w środku lata). Potrzebuję wtedy dodatkowych „sił” na regenerację. W pierwszej kolejności stosuj nawozy zawierające najwięcej azotu – aby pobudzić wzrost. Później wybieraj produkty, które zawierają dużo potasu. Dobrze wpływa na krzewienie laurowiśni, a jednocześnie zwiększa jej odporność na suszę, mróz i inne, niekorzystne warunki.

Rozmnażanie laurowiśni nie jest trudne. Warto je przeprowadzić zwłaszcza wówczas, gdy potrzeba wielu sadzonek, np. na żywopłot. Z laurowiśniami należy postępować mniej więcej tak, jak z iglakami. Najlepiej rozmnażać je na przełomie sierpnia i września. Pędy powinny być „dojrzałe” – wierzchołki nie mogą być miękkie. Pamiętaj, aby ciąć je ukośnie. Następnie sadzonki pędowe, o długości ok. 5-10 cm, umieść w donicach lub skrzyniach, w mieszance piachu i odkwaszonego torfu. Wcześniej podstawę pędu warto zanurzyć w ukorzeniaczu. Donice ustaw w częściowo zacienionym miejscu (rozproszonym świetle) i dbaj o to, aby podłoże było umiarkowanie wilgotne.

Przed zimą sadzonki umieszcza się w chłodnym, ale widnym pomieszczeniu (np. budynku gospodarczym, ogrodzie zimowym). Z reguły ich wysadzenie do gruntu możliwe jest dopiero w kolejnym roku, jesienią.

Laurowiśnia jest względnie odporna na choroby, ale czasem na nie zapada. Najczęściej na plamistość liści wywoływaną przez różne patogeny. Jej objawy to drobne plamy na liściach, najczęściej o rdzawej lub brązowej barwie, z obwódkami lub bez. Choroba raczej nie ma wpływu na rozwój roślin, ale obniża ich walory dekoracyjne.

Groźniejsze są mączniaki. U laurowiśni czasem występuje mączniak prawdziwy. Rozpoznasz go po mączystym, białym lub brudnobiałym nalocie, widocznym na wierzchniej stronie blaszek liściowych. Przy silnej infekcji, wyglądają one tak, jakby były pomalowane wapnem do bielenia. Choroba deformuje liście, które mogą się zwijać. Co więcej, mączniak zaburza asymilację, zwiększa podatność rośliny na niekorzystne czynniki, np. ataki szkodników i mróz.

Zdeformowane liście mogą być także objawem szarej pleśni. Sprawia ona, że na liściach najpierw pojawiają się wodniste plamy. Z czasem można na nich dostrzec także pylisty, szary nalot z zarodnikami. Grzybnia pojawia się także na innych organach, np. pędach i kwiatach. Wszystkie wymienione choroby zwalczaj za pomocą uniwersalnych fungicydów. Zwykle wystarczą 2-3 opryski w 5-7 dniowych odstępach. Najbardziej porażone części krzewów warto wyciąć.

Brązowienie liści, występujące w okresie wiosennym, może być spowodowane przez zimową suszę fizjologiczną. Aby temu zapobiec, laurowiśnie należy w zimie podlewać (oczywiście o ile nie straciły liści).

Laurowiśnie są mało podatne na szkodniki, jednakże nie można ich całkowicie wykluczyć. Na tych roślinach najczęściej żerują mszyce. Mają zróżnicowaną barwę ciała – od jasnozielonej po ciemnoszarą ‒ długość nieprzekraczającą 3 mm, a czasami także skrzydła. W czasie żerowania wydzielają lepką spadź, która jest pożywką dla grzybów sadzakowych. Spadź przyciąga mrówki. Mszyce wysysają sok z zielonych części roślin, w efekcie powstają na nich plamy, a liście się deformują. Do zwalczania tych owadów wykorzystaj insektycydy.

Wykonuj je kilka razy w roku. Zwłaszcza w przypadku żywopłotów. Poszczególne krzewy warto przycinać częściej, ale mniej intensywnie. Ogółem laurowiśnie dobrze znoszą regularne przycinanie, szybko się regenerują. Zabieg, wykonany w maju, czerwcu lub lipcu, pobudza rośliny do tworzenia przyrostów bocznych i zagęszczania się. Najlepsze terminy to właśnie czerwiec i lipiec. Ostatnie cięcie wykonuj nie później niż pod koniec sierpnia.

Przeprowadzaj prace precyzyjnie i uważnie, tak, aby skrócić gałązki, ale nie uszkodzić liści. Przycięte blaszki liściowe ciemnieją oraz usychają. W efekcie laurowiśnia wygląda nieatrakcyjnie.

Laurowiśnie, zwłaszcza wschodnie, zdobyły w Polsce popularność jako rośliny żywopłotowe. Rosną szybko, typowe odmiany (3-4 m wysokości) w ciągu roku mogą przyrastać o 30-60 cm. Są zimozielone lub częściowo zimozielone. Wyglądają atrakcyjnie, radzą sobie w zagęszczeniu i dobrze reagują na cięcie. To niemal idealne krzewy na tworzenie żywozielonych ścian osłonowych. Ponadto można z nich tworzyć szpalery i solitery (zwłaszcza w małych ogrodach), w kompozycjach krzewiasto-drzewiastych, a nawet na zacienionych rabatach ‒ jako tło dla innych, niższych roślin. Odmiany niskie i rozłożyste wyglądają efektownie, gdy posadzi się je przy murku. Laurowiśnia ‘Zabeliana’ czasem jest wykorzystywana jako roślina okrywowa.

Co ciekawe, z laurowiśni można formować figury geometryczne, przycinać je tak, by wyglądały np. jak kula albo stożek.

Pasują do ogrodów w różnym stylu: od wiejskich po orientalne. Omawiane rośliny dobrze komponują się z rodgersjami, paprociami i języczkami.