Surfinia

Do najbardziej znanych odmian zalicza się surfinia ‘Blue Giant’. Osiąga 40-50 cm i wytwarza wyraziste, ciemnofioletowe kwiaty. Pod względem walorów dekoracyjnych na uwagę zasługuje również mniejsza ‘Purple Vein’, o wysokości ok. 20-30 cm i fioletowo-białych płatkach z mozaikowym wzorem. Miłośnicy wyrazistych barw wybiorą z kolei surfinię ‘Trailing Red’, słynącą z intensywnie czerwonych kwiatów. Do gustu przypadnie im również odmiana ‘Black Mamba’ w oryginalnym, niemal czarnym kolorze, z ciemnofioletowym odcieniem.

W ostatnich latach ogromną popularnością cieszą się tzw. superpetunie, czyli surfinie Vista. W przeciwieństwie do innych odmian petunii mają one pnący pokrój i dłuższe pędy. Osiągają nawet do 1 m długości. Vista charakteryzuje się nie tylko bardzo obfitym kwitnieniem, ale też mocnym krzewieniem i odpornością na niekorzystne czynniki atmosferyczne.

W Polsce surfinie są traktowane jako rośliny jednoroczne, chociaż można je zimować i uprawiać jak krótkowieczne byliny.

Surfinia ma duże wymagania świetlne. Doceni słoneczne i ciepłe stanowisko, osłonięte od wiatru. Odpowiednia pod jej uprawę jest wystawa zachodnia, ale – regularnie podlewana – wytrzyma także bezpośrednie, prażące nasłonecznienie np. na balkonach wystawy południowej.

W półcieniu i cieniu słabo kwitnie i wytwarza nadmiernie długie, ale wiotkie i słabo ulistnione pędy, dlatego taka uprawa nie ma sensu. Jednocześnie, pozbawiona słońca, jest bardziej narażona na wystąpienie chorób grzybowych. Surfinie najlepiej uprawiać w pojemnikach. Pamiętaj, aby na czas intensywnych, burzowych opadów i gradu, przenieść roślinę pod dach. W ten sposób uchronisz kwiaty przed uszkodzeniem.

Surfinie można rozmnażać z nasion. Wysiewaj je w lutym, najlepiej do żyznego, próchnicznego podłoża. Polecamy do tego wielodoniczki (multiplaty) – możesz w nich umieszczać np. po 2-3 nasiona. Wciśnij je płytko w podłoże, nawet bez przykrycia, a doniczkę ustaw w słonecznym miejscu. Dobrze sprawdzi się parapet okna wystawy południowej. Na rezultaty nie musisz długo czekać. Nasiona kiełkują już po ok. 10-14 dniach. Dbaj jedynie, aby przez cały okres produkcji sadzonek tzw. rozsadów, podłoże było stale umiarkowanie wilgotne (ale nie mokre).

Młode rośliny możesz trzymać pod przykryciem w postaci przezroczystych osłon. Zwiększy to wilgotność powietrza i poprawi tzw. mikroklimat. Dla lepszej cyrkulacji zdejmuj regularnie osłony: najlepiej na parę minut każdego dnia.

Gdy sadzonki wyrosną na kilka centymetrów i zaobserwujesz już liście właściwe – pierwsze dwa wytwarzane przez kiełki to liście zarodkowe, tzw. liścienie – przesadź je do docelowej donicy lub skrzyni. Pamiętaj, aby odstęp między surfiniami wynosił ok. 20-30 cm (ok. 40 cm w przypadku surfinii odmiany Vista). Gdy rośliny osiągną ok. 10 cm, warto przyciąć im wierzchołki. Pobudzi to lepsze krzewienie. Surfinie wystaw na zewnątrz od drugiej lub trzeciej dekady maja, gdy ryzyko przymrozków i dużych ochłodzeń minie.

Rozmnażanie generatywne surfinii, czyli przez wysiew nasion, ma kilka zasadniczych wad:

• produkcja rozsady wymaga wzmożonej opieki,
• nie zawsze udaje się wyhodować odpowiednio rozrośnięte sadzonki,
• rośliny wystawione na balkon czy do ogrodu wciąż są małe, a kwitnienie jest opóźnione i krótsze,
• czasami roślina nie powiela cech danej odmiany, np. koloru czy wielkości kwiatów,
• niewykluczone, że wśród wyprodukowanych sadzonek trafią się okazy mniej spektakularne, różniące się wyglądem od innych.

Dlatego najrozsądniejszym rozwiązaniem na pozyskanie surfinii, jest zakup zdrowych, dobrze uformowanych roślin. Rozmnażanie przez siew poleca się praktykować w przypadku słabo dostępnych, rzadkich odmian.

Surfinie możesz sadzić w uniwersalnej ziemi dla roślin pokojowych lub w ziemi dla roślin balkonowych. Podłoże powinno być żyzne, ale jednocześnie przepuszczalne. Prawidłowy odczyn gleby mieści się w granicach 5,5-6,5.

Roślina nie lubi zbitej ziemi z zaskorupiającą się wierzchnią warstwą. Unikniesz tego, jeśli kupione podłoże wymieszasz z piachem, np. w proporcji 4:1, i zastosujesz dodatkowo rozluźniacz, np. keramzyt lub perlit. Jeden z nich może posłużyć także do usypania drenażu na dnie donic i skrzyń (wystarczy warstwa o głębokości 2-3 cm). Do podłoża możesz też dodać kulki hydrożelu, które spełnią funkcję magazynów wody. Tym samym ochronisz surfinie przed skutkami suszy.

Surfinie wymagają regularnego podlewania w każdej fazie uprawy: od pielęgnacji sadzonek do końca kwitnienia. To roślina, która nie lubi suszy. Zaledwie 1-2 dni niedoboru wody w ciepłych miesiącach skutkuje więdnięciem lub zrzucaniem kwiatów. Jest to powód, dla którego rośliny należy podlewać często, nawet kilka razy w tygodniu wiosną i jesienią. Latem, w okresie upałów, surfinie uprawiane na słonecznym stanowisku nawadniaj nawet 1-2 razy dziennie. Ostateczna częstotliwość zależy od wilgotności podłoża. Aby upewnić się, ile wody potrzeba, sprawdź palcem wierzchnią warstwę, na głębokości 0,5-1 cm. Jeśli jest sucha, roślina wymaga podlania. Najlepiej używaj wody odstanej, która ma temperaturę otoczenia i mniejszą zawartość chloru – pierwiastka osłabiającego wzrost zieleni.

Sygnałem, że Twoja surfinia potrzebuje wody, jest także więdnięcie liści. Przy szybkiej reakcji negatywne zmiany są odwracalne. Pamiętaj jedynie, aby podlewanie wykonywać rano lub wieczorem – nigdy w ciągu dnia i w pełnym słońcu. Przy niższych temperaturach wilgoć dłużej utrzymuje się w podłożu, dzięki czemu rośliny będą miały szansę pobrać więcej wody. Ograniczysz również stres fizjologiczny, który wynika z różnicy temperatur pomiędzy wodą a podłożem. W czasie podlewania unikaj moczenia liści i kwiatów, a także przelewania roślin. Pamiętaj, regularne podlewanie nie oznacza, że ziemia w doniczce ma być ciągle mokra. Nadmiar wody jest tak samo szkodliwy, bo prowadzi do zgnilizn korzeni.

Jeśli planujesz wyjazd (choćby tygodniowy), poproś kogoś o pomoc przy podlewaniu. Możesz też zainstalować automatyczny system nawadniania: są dostępne technologie także dla roślin doniczkowych.

Choć surfinie są nieco mniej wrażliwe na mróz od innych grup petunii, nie mają szans przetrwać zimy w Polsce. Zwykle uprawia się je jako roślinę jednoroczną. Na balkon są wystawiane w maju i uprawiane zazwyczaj do jesiennych przymrozków. Wtedy rośliny są wyrzucane i zastępowane w następnym roku nowymi sadzonkami. To najpraktyczniejsze rozwiązanie.

W rzeczywistości surfinie można zimować, jednak w kolejnym roku uprawy – ze względu na słabsze kwitnienie – nie jest ona już aż tak okazała. Pojemniki z roślinami przenosi się przed pierwszymi przymrozkami do chłodnego, nieogrzewanego, ale widnego pomieszczenia, np.: szklarni, ogrodu zimowego czy spiżarni z oknem. Pędy należy wtedy skrócić, np. o 1/3 długości. Jesienią i zimą roślinę podlewaj oszczędnie. Częstotliwość zwiększ dopiero na przełomie lutego i marca, gdy zostanie przeniesiona do ogrzewanego pomieszczenia. Wówczas rozpocznij też nawożenie.

Żadna metoda nie gwarantuje jednak, że surfinia przetrwa zimę bez szwanku i będzie dalej sprawdzała się w roli dekoracyjnej.

Surfinie dokarmiaj bardzo często, nawet 1-2 razy w tygodniu (rzadziej przed kwitnieniem, częściej w trakcie). Najlepiej używaj nawozów organicznych lub mineralnych, które zawierają dużo potasu i fosforu, a mniej azotu. W rezultacie pędy będą silniejsze, pokrój bardziej zagęszczony, a kwitnienie – obfite.

Najczęściej wykorzystuje się koncentraty: nawozy w płynie, rozcieńczane z wodą i aplikowane w trakcie podlewania. Choć standardowo do surfinii są używane preparaty dla roślin kwitnących i balkonowych, w praktyce warto wypróbować też nawozy do pomidorów.

Poza rozmnażaniem generatywnym możesz próbować metody wegetatywnej, czyli m.in. ukorzeniania sadzonek. Zwykle odbywa się to w profesjonalnych warunkach szklarniowych. W uprawie hobbystycznej rozmnażanie wegetatywne jest trudne i niepraktyczne.

Za występowaniem chorób grzybowych u surfinii często stoją takie czynniki, jak:

• nadmierne, zbyt gorliwe podlewanie,
• słaby odpływ wody z doniczki (lub jego brak),
• nadmierne zagęszczenie sadzenia
• zbyt zacienione stanowisko.

Wśród chorób na surfinii występują m.in. mączniak prawdziwy oraz szara pleśń. Pierwsza z nich objawia się występowaniem brudnobiałego, mączystego nalotu na górnej stronie blaszek liściowych. Liście brązowieją i przedwcześnie zamierają. Często dochodzi do ich deformacji, np. zwijania.

Szara pleśń powoduje nalot: gęsty, pylący i szary. Poszczególne części rośliny brązowieją, np. liście, pędy i kwiaty. Przy wysokiej wilgotności powietrza infekcja jest wzmożona.

Obie choroby zwalczaj fungicydami, a mocno porażone części wytnij. Niestety stosowanie środków ochrony roślin może poskutkować zniszczeniem kwiatów (roślina jest wrażliwa na substancje aktywnie czynne). W takiej sytuacji surfinia odzyska swój atrakcyjny wygląd po ok. 1-2 tygodniach. Na czas zabiegu przenieś ją w mało słoneczne miejsce. Aby ograniczyć czynniki stresotwórcze, zostawić tam jeszcze roślinę na dzień po oprysku. Dzięki temu lepiej zareaguje na leczenie.

Zdarza się, że na surfiniach i petuniach występuje choroba wirusowa, tzw. wirus mozaiki tytoniu. Objawem są zielono-żółte, jasne przebarwienia na liściach. Choroba prowadzi do zamierania roślin. Nie ma na nią środka zaradczego. Takie surfinie należy jak najszybciej wyrzucić i zniszczyć, aby wirus nie rozprzestrzenił się na sąsiednie rośliny.

Na surfiniach występują m.in. mączliki, mszyce i przędziorki. Pierwsze z nich to drobne owady, wyglądające jak małe muszki. Mają białe ciało z woskowym nalotem. Żerują na spodniej stronie liści, prowadzą do ich żółknięcia, deformacji i zwijania. Częściej spotkasz je u surfinii uprawianych w szklarniach i ogrodach zimowych, a także u rozsady produkowanej w domu, aniżeli u roślin rosnących na balkonie czy w ogrodzie.

Na roślinach ozdobnych, uprawianych na zewnątrz, najczęściej żerują mszyce i przędziorki. Mszyce to również drobne owady, które w czasie żerowania pozostawiające na liściach, pędach i kwiatach lepką spadź. Przędziorek zaś to roztocze ledwo widoczne gołym okiem: często o pomarańczowym, czerwonym lub bordowym zabarwieniu ciała. Łatwo je rozpoznać, gdyż wytwarzają delikatne pajęczynki, które oplatają spodnią stronę liści. Oba szkodniki występują masowo i powodują podobne szkody. Prowadzą do niszczenia liści, czasem do ogołacania i zahamowania wzrostu oraz kwitnienia. Skutkiem braku interwencji jest zamieranie surfinii.

Opisane powyżej owady zwalczaj przy użyciu insektycydów. Aby pozbyć się przędziorka, użyj środków przędziorkobójczych (akarycydów). W przypadku surfinii profilaktyczne stosowanie gnojówek przeciw szkodnikom (np. z pokrzywy), jest niewskazane. Rośliny te nie lubią moczenia kwiatów.

Kaskadowe rośliny są jedną z najpopularniejszych dekoracji balkonów, a surfinie uchodzą za ich królowe. Podczas gdy inne petunie często są uprawiane w skrzyniach na poręczach, surfinie można także umieścić w wiszących donicach, np. montowanych w elementach elewacji. Będą wyglądały równie atrakcyjnie. Godnie prezentują się także na: tarasach, werandach i przy elementach małej architektury ogrodowej, np. altanach.

Aby surfinie kwitły obficie, musisz zapewnić im kilka warunków:

• ustaw donice w miejscu dobrze nasłonecznionym,
• nie dopuść do przesuszenia rośliny,
• regularnie ją dokarmiaj (stosuj środki wzbogacone o dużo fosforu),
• chroń przed silnymi opadami.

Na szczęście mało ulewne deszcze nie wywołują większych szkód – kwiaty szybko się podnoszą. Usuwaj te, które są przekwitłe w celu przedłużenia kwitnienia i zmniejszenia ryzyka przenoszenia chorób roślin. Unikniesz też brudzenia balkonu czy innych elementów: kwiaty surfinii – zwłaszcza odmian o ciemnych, wyrazistych kwiatach – mogą powodować powstawanie plam.