Cement – poznaj odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania [część 1]

W Polsce stosuje się pięć podstawowych rodzajów cementu, których właściwości określają normy budowlane:

• CEM I – cement portlandzki – mieszanka klinkieru cementowego z gipsem (zawartość do 5%). Nadaje się do wykonywania zapraw tynkarskich, słupów i nadproży;

• CEM II – cement portlandzki wieloskładnikowy – do mieszanki klinkieru i gipsu zostały dodane żużle (wykorzystuje się go wtedy do wylewania fundamentów, mieszania zapraw czy stabilizacji gruntu) i popioły (nadaje się na posadzki i jastrychy);

• CEM III – cement hutniczy – zawiera klinkier portlandzki, gips lub anhydryt oraz granulowany żużel wielkopiecowy. Daje mu to większą wytrzymałość na siarczany. Ma wolniejszy przyrost wytrzymałości w czasie od cementu portlandzkiego. Wykorzystywany do zapraw i tynków;

• CEM IV – cement pucolanowy – wytwarza się go z klinkieru portlandzkiego, pucolany (materiał ceramiczny) i siarczanu wapnia. Ma podobne właściwości do cementu hutniczego i takie samo przeznaczenie;

• CEM V – cement wieloskładnikowy – ma nawet 50% dodatków, czyli więcej niż pozostałe rodzaje cementu. Pod względem cech jest podobny do cementu hutniczego. Tworzy elementy betonowe i mieszanki przydatne na budowie.

Cement to mieszanina sproszkowanych składników mineralnych, których skład oraz proporcje mogą się od siebie znacząco różnić, co zależy od klasy cementu. W większości mieszanek głównym składnikiem jest klinkier portlandzki (oznaczenie techniczne K). Inne częste składniki betonu to:

• granulowany żużel wielkopiecowy (S),

• popiół lotny krzemionkowy (V),

• popiół lotny wapienny (W),

• kamień wapienny (L lub LL),

• łupek palony (T),

• pył krzemionkowy (D),

• pucolana naturalna (P),

• pucolana naturalna wypalania (Q),

• inne składniki (M).

Wyróżniamy trzy klasy wytrzymałości cementu:

• 32,5 MPa,

• 42,5 MPa,

• 52,5 MPa.

W budownictwie jednorodzinnym, na potrzeby ławy fundamentowej, zwykle stosuje się cement klasy 32,5 lub 42,5. Drugi z wymienionych tu cementów jest droższy, ale będzie bardziej wytrzymały i lepiej zniesie upływ czasu.

Zastosowanie cementu zależy od jego właściwości fizycznych i składu chemicznego, które określa skład produktu:

• CEM I – wykorzystuje się do wylewania stropów, słupów konstrukcyjnych, nadproży drzwi i okien. Cement portlandzki biały można wykorzystać też do tworzenia elementów dekoracyjnych. Może być stosowany w niskich temperaturach.

• CEM II – stosuje się do zaprawy murarskiej i tynkarskiej. Może być wykorzystywany w niskich temperaturach do 10°C.

• CEM III – ma zastosowanie w konstrukcji fundamentów oraz budynków z żelbetonowymi ścianami. Można go wylewać w temperaturze nie niższej niż 5°C.

• CEM IV – ma podobne właściwości i zastosowanie co cement hutniczy (CEM III). Jest odporny na środowiska kwaśne. Stosuje się go w częściach podziemnych i naziemnych budynków oraz do tworzenia zapraw.

• CEM V – wykorzystywany jest do zapraw cementowych i zaczynów oraz konstrukcji odpornych na ogień.

Cement ma szerokie zastosowanie w budownictwie i inżynierii: tworzy się z niego budynki, drogi oraz mosty. Korzysta się z niego m.in. w trakcie tworzenia wylewki fundamentowej, słupów i nadproży, żelbetowych ścian, zaprawy murarskiej oraz tynku.

Jak większość właściwości cementu, tak i wodoszczelność zależy od składu oraz klasy konkretnego produktu. Nieprzepuszczalność wody przez cement określają klasy W: W2, W4, W6, W8, W10 i W12 MPa. Za cement wodoszczelny uznaje się klasę W8 MPa lub wyższą.

Co więcej, jeżeli beton zrobiony z cementu odpornego na wodę ma też zachować swoje właściwości izolacyjne, musi być przygotowany w odpowiedni sposób (m.in. być wibrowany).

Cement portlandzki klasy I jest uważany za szlachetniejszy niż cement klasy II, który w swoim składzie zawiera dodatkowo popioły. Wpływają one negatywnie na estetykę cementu (klasa II jest ciemniejsza), wygodę użycia oraz wytrzymałość na ściskanie. Z tego powodu cementu klasy I używa się do wylewania stropów, słupów i nadproży oraz do tworzenia zapraw tynkarskich. Cement klasy II stosuje się zaś raczej do produkcji zaprawy murarskiej.

Cement i beton to nie do końca to samo, ale są to pojęcia pokrewne. Cement jest sypkim półproduktem do wykonywania półpłynnego betonu. Mówiąc inaczej: beton to cement z wodą i kruszywem lub piaskiem oraz ewentualnymi dodatkami.

Z typowego worka zawierającego 25 kg cementu zwykle uzyskuje się ok. 13 litrów mieszanki. Inaczej licząc, można mówić o wydajności 25 kg/m2, czyli pokryciu 1 m2 warstwą betonu o grubości 1 cm.

To, ile cementu potrzeba na betoniarkę, zależy od wielkości urządzenia. W przypadku betoniarki o objętości 90 litrów należy wsypać 25 kg cementu, 45 kg piasku, 85 kg kruszywa i 12 l wody.

Ilość cementu użytego na 1 m3 betonu zależy od jego klasy i konsystencji. Waha się w przedziale 200-400 kg.

Aby rozrobić cement bez użycia betoniarki, należy rozmieszać go w wiadrze z piaskiem (przy pomocy łopaty). Następnie dodaje się żwir, który miesza się z poprzednimi składnikami. Ostatnim elementem jest woda – po jej dodaniu całość należy mieszać aż do momentu uzyskania jednorodnej masy.

Jeśli chce się stworzyć beton na fundamenty, do jednego worka cementu o masie 25 kg należy dodać około 6 łopat piasku i 10 łopat żwiru.

Cena zależy od klasy, rodzaju i producenta betonu. Zwykle ceny wahają się między 8 a 15 zł za 25-kilogramowy worek.

Worki po cemencie należy wyrzucać do pojemników na odpady zmieszane, a nie papier. Co ważne, ilość wyrzuconych worków musi wskazywać na samodzielny remont – większe ilości należy oddać do PSZOK (Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych) lub MPSZOK (Mobilnego Punktu Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych).