Czysta woda w kuchni. Jak poprawić smak i jakość wody?

W zależności czy wodę pobieramy z własnej studni bądź z instalacji wodociągowej, możemy wyodrębnić charakterystyczne zanieczyszczenia występujące u końcowych odbiorów - dlatego w większości instalacji wodnych zalecane jest dodatkowe uzdatnianie wody. Zanieczyszczona woda negatywnie wpływa na jakość potraw, działanie sprzętu AGD, a nawet na stan naszego zdrowia. Do jej oczyszczania stosuje się domowe stacje uzdatniania wody, popularne zwane filtrami domowymi. Ich stosowanie ma na celu usuniecie skutków wtórnego zanieczyszczenia wody w systemach wodociągowych, oraz polepszenie jakości wody do życia.

Woda wodociągowa dostarczana do odbiorów musi spełniać szereg wymagań dotyczących jej właściwości – od mikrobiologicznych, poprzez chemiczne i fizycznochemiczne. Choć woda jest filtrowana przez lokalne stacje uzdatniania wody, nie oznacza to jednak, że spełni ona wymagania użytkowników. Woda wodociągowa często ulega ponownemu zabrudzeniu w instalacjach rozprowadzających, może zawierać takie zanieczyszczenia jak rdza, piasek i różnego rodzaju zawiesiny. Zanieczyszczenia te zmieniają smak, barwę a nawet negatywne wpływają na baterie i urządzenia domowe – dlatego warto ją oczyszczać za pomocą filtrów mechanicznych, węglowych lub odwróconej osmozy. Woda z własnego ujęcia posiada większą liczbę zanieczyszczeń, oprócz tych mechanicznych (produkty korozji) znajdziemy w niej takie związki jak azotany, żelazo, mangan, jony wapnia czy bakterie. Wody gruntowe szczególnie są narażone na pozostałości po nadmiernie nawożonych uprawach a nawet przecieki z nieszczelnych szamb.

Jeżeli chcemy mieć absolutną pewność, czy w naszej instalacji potrzebny jest filtr (bądź czy możemy się bez niego obejść) powinniśmy poznać rodzaj i stężenie zanieczyszczeń zawartych w wodzie. Jeżeli woda zasilania jest z instalacji wodociągowej, możemy poprosić o udostepnienie wyników analiz wodnych w lokalnym przedsiębiorstwie wodnym bądź w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. Jeżeli korzystamy z własnej studni, takie badanie musimy zlecić sami na nasz koszt. Skład wody gruntowej może zmieniać się w zależności od pory roku – latem ma ona gorsze parametry niż zimą, dlatego właśnie wtedy warto przeprowadzić badanie. Po zbadaniu wody możemy założyć filtr, który oczyści ją z szkodliwych składników.

Do uzdatniania wody wykorzystuje się filtry mechaniczne, węglowe, zmiękczające, odżelaziacze i odmanganiacze oraz systemy odwróconej osmozy. Pojawiają się także filtry punktowe, np. do pralki czy zmywarki, które zmiękczają wodę, a także do prysznica - które dodatkowo mogą służyć jako aromaterapia. Największą grupę stanowią filtry z wkładami, które składają się z obudowy i wymiennego wkładu filtracyjnego. Różnią się one materiałem i rozmiarami – im większy filtr tym większa wydajność. Trwałość pojedynczego wkładu (w zależności od stopnia zanieczyszczenia wody) może wynosić od 3 do 12 miesięcy – sygnałem do jego wymiany jest mniejsze ciśnienie wody wypływjącej z kranu.

Filtry mechaniczne są najczęściej stosowanym rodzajami filtrów w instalacji domowej. Mają za zadanie chronić kolejne urządzenia do uzdatniania wody oraz elementy instalacji przed dostawaniem się do nich cząstek stałych takich jak: piasek, resztki materiałów uszczelniających, rdza, żelazo, pył węglowy, odrobiny osadów i innych drobnych cząstek. Filtry mechaniczne wyposażone we wkłady włókninowe lub celulozowe usuwają cząstki o wielkościach około 1-100 μm. Natomiast te z wkładem ceramicznym usuwają znacznie mniejsze makro- i mikroorganizmy (średnica porów filtra poniżej 0,5 μm). Dlatego filtry mechaniczne montowane bezpośrednio przed innymi filtrami powinny zatrzymywać mniejsze zanieczyszczenia, często stosowane są w zestawach filtrów wielostopniowych (np. w konfiguracji mechaniczno-sorpcyjnej) aby przedłużyć żywotność wkładów zamontowanych za nimi.

Filtry węglowe usuwają z wody szkodliwe związki organicznie tj. pestycydy, węglowodory, detergenty oraz metale ciężkie. Poprawiają barwę, smak i zapach wody (usuwają związki chloru). Wykonane są z węgla aktywnego w różnej postaci: granulowanego, pylistego, spiekanego lub brykietowanego – te dodatkowo zaimpregnowane srebrem lub miedzią, mają właściwości bakteriobójcze. Powinny być montowane pod zlewozmywakiem bezpośrednio przed punktem poboru wody, jako drugi stopień uzdatniana – czyli poprzedzony filtrem mechanicznym.

Filtry odżelaziająco-odmanganiające stosuje się bardzo często w domach jednorodzinnych, w których korzysta się ze studni. Mętna woda o brązowej lub żółtej barwie wymaga odżelaziaczy i odmanganiaczy, usuwają one związki chloru, żelaza, metale ciężkie, węglany wapnia i magnezu. Elementem filtracyjnym jest materiał o silnych zdolnościach utleniających (np. spiek cynkowo-miedziowy KDF). Montuje się je za filtrem mechanicznym, urządzeniem napowietrzającym (sprzedawanym w komplecie) – ale przed zmiękczaczem.

Twarda woda jest problemem dość powszechnym w Polsce, zawiera ona zwiększoną ilość jonów wapnia i magnezu - dlatego w domowych instalacjach i urządzeniach AGD osadza się kamień kotłowy. Do walki z kamieniem stosuje się wymienne filtry zmiękczające, montowane bezpośrednio przed urządzeniami lub przed punktami poboru wody. Wypełnieniem zmiękczaczy jest żywica jonowymienna (wymienia jony wapnia i magnezu na jony sodowe), regeneruje się ją płucząc roztworem soli kuchennej, a popłuczyny odprowadza do kanalizacji.

Natomiast filtry odwróconej osmozy z półprzepuszczalnej membrany służą do bardzo dokładnego oczyszczania wody, usuwają sole i wszelkie mikrocząsteczki. Najczęściej występują w zestawie z filtrem mechanicznym, węglowym i dodatkowym filtrem wzbogacającym – usuwają one potrzebne naszemu organizmowi minerały, dlatego filtr wzbogacający poprzez proces rozpuszczania uzupełnia wodę w jony wapnia i magnezu.

Jeżeli korzystamy z wody wodociągowej, w tym przypadku wystarczy poprawić jakość tylko tej przeznaczonej do spożycia – tutaj wystarczą dwa lub trzy filtry podzlewowe. Mamy do wyboru filtry z wkładami mechanicznymi, węglowymi albo z odwróconą osmozą. Jeżeli pobieramy wodę z własnej studni, warto uzdatniać ją całkowicie z wykorzystaniem filtra o dużej wydajności – mamy do wyboru kolumnę filtracyjną ze złożem (odżelaziacz, zmiękczacz, filtr węglowy) lub filtry narurowe z wkładami, montowanymi w tym samym pomieszczeniu co pompa i hydrofor. Pamiętajmy, że odpowiednio dobrany sprzęt pozwala uzyskać wodę wysokiej jakości, to także przekłada się na dodatkowe oszczędności – czysta i miękka wyda sprawia że zużywamy mniej środków czyszczących, to także dłuższe życie sprzętów AGD.