Stonka ziemniaczana. Jak się jej pozbyć?

Stonka ziemniaczana to chrząszcz należący do rodziny stonkowatych. Szkodnik ten nie jest gatunkiem rodzimym, przybył do Europy na przełomie XIX i XX wieku z Kolorado w Stanach Zjednoczonych, dlatego bywa nazywany żukiem z Kolorado. W naszym kraju pojawił się w latach 40. XX wieku. Aktualnie występuje także w Azji, Ameryce Środkowej i Północnej. Stonka szybko się rozprzestrzenia i rozmnaża, dlatego jest problemem na skalę światową.

W początkowej fazie stonkę można rozpoznać po złożonych przez samicę jajach (może ich być nawet po 10-30). Występują w dużych grupach i są przyklejone na spodniej części liścia. Mają barwę jasnopomarańczową. Wyklute z jaj larwy zaczynają żerować na roślinach, wyniszczając ją. Młode osobniki potrzebują bardzo dużo składników odżywczych, więc szybko pustoszą uprawy. Są barwy pomarańczowoczerwonej z czarnymi elementami. Dorosłe osobniki stonki ziemniaczanej można rozpoznać po:

• owalnym, bardzo wypukłym kształcie;
• charakterystycznych czarnych paskach (jest ich 10) na kremowym pancerzu;
• żółtym przedpleczu;
• grubych czułkach koloru czarnego.

Rozwojowi stonki ziemniaczanej sprzyja klimat wilgotny i umiarkowanie ciepły (około 25 stopni Celsjusza). Szkodnik żeruje głównie w okresie letnim – od czerwca do lipca. Zimę spędza pod ziemią.

Stonka ziemniaczana – jak sama nazwa wskazuje – żywi się liśćmi, łodygami, a nawet kwiatami ziemniaków. Stonka może pojawić się w ogrodzie, przybywając z okolicznych upraw. Jest w stanie przebyć w poszukiwaniu pożywienia nawet 100 km. Ich obecność jest zgubna dla upraw ziemniaków, szkodniki uszkadzają rośliny, przez co tracą one odporność. Ziemniaki zaatakowane przez stonkę dają mniejsze uprawy i bulwy o znacznie mniejszych rozmiarach.

Stonkę ziemniaczaną łatwo zauważyć na uprawach, ponieważ jej kolor znacznie kontrastuje z zielenią liści. Łatwo więc podjąć kroki zaradcze. Można wybierać spośród metod ekologicznych lub zdecydować się na opryski chemiczne przeciwko stonce ziemniaczanej:

• Metody ekologiczne

Małe uprawy można uratować od żerowania stonki ziemniaczanej przez ręczne zbieranie osobników i regularną obserwację. Warto też w okresie jesiennym dobrze przekopać ziemię przeznaczoną pod uprawę roślin psiankowatych. Może się okazać, że zimują w niej stonki.Istnieją także preparaty do opryskiwania, działające na bazie szkodliwej dla stonki bakterii Bacillus thuringiensi. Likwidują szkodnika, ale są bezpieczne dla upraw i środowiska. Działają już w 2 dni od oprysku. Zaletą jest skuteczność, ale minusem to, że działa wyłącznie na larwy. Warto więc połączyć metodę mechaniczną, zbierając dorosłe chrząszcze oraz stosując preparaty na młode stonki.

• Środki chemiczne

Środki owadobójcze stosuje się raczej na większe uprawy lub znaczne zainfekowanie roślin larwami. Pierwsze opryski przeciwko stonce wykonuje się wczesną wiosną, następne wtedy, kiedy żerować zaczną larwy. Warto wybierać preparaty różnego rodzaju , ponieważ stonka szybko się na nie uodparnia. Skuteczny będzie m.in. Rapid, Mospilan, Karate Zeon, Deltam Ogród.

Czy stonka ziemniaczana ma w naszym klimacie naturalnych wrogów?

Tak, jest to ptactwo. Stonka ziemniaczana jest pożywieniem dla dziko żyjących bażantów i kuropatw.

Czy stonka atakuje inne rośliny poza ziemniakami?

Może atakować również inne rośliny z tej samej rodziny, czyli psiankowatych. Należy do nich np. papryka i pomidory.

Jak przewidzieć etapy rozwoju stonki ziemniaczanej?

Doświadczeni ogrodnicy i rolnicy zauważyli, że larwy wylęgają się wtedy, kiedy w ogrodzie kwitnie bez czarny. Najgorszy okres trwa, kiedy kwitnie i przekwita lipa.